Щербо Алла Борисовна
Щербо Алла Борисовна | |
Зат | ҡатын-ҡыҙ |
---|---|
Гражданлыҡ |
СССР Украина |
Тыуған көнө | 18 апрель 1928 |
Тыуған урыны | Санкт-Петербург, РСФСР, СССР |
Вафат булған көнө | 22 ғинуар 2016 (87 йәш) |
Вафат булған урыны | Винница, Украина |
Ерләнгән урыны | Винница |
Һөнәр төрө | ғалим, университет уҡытыусыһы |
Эшмәкәрлек төрө | педагогика |
Эш урыны | Винница дәүләт педагогия университеты |
Уҡыу йорто | Санкт-Петербург дәүләт университеты |
Ғилми исеме | профессор[d] |
Ғилми дәрәжә | педагогия фәндәре докторы[d] |
Сәйәси фирҡә ағзаһы | Советтар Союзы Коммунистар партияһы |
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
Щербо Алла Борисовна (укр. Алла Борисівна Щербо; 1928—2016) — совет һәм украин ғалимы, педагогия фәндәре докторы (1984), профессор (1987).
Балаларға һәм йәштәргә эстетик тәрбиә биреү өлкәһендәге билдәле белгес. 200-ҙән ашыу фәнни эш авторы[1].
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]1928 йылдың 18 апрелендә Ленинградта хәрби табип ғаиләһендә тыуа — уның ата-әсәһе бергә Бөйөк Ватан һуғышын госпиталдәрҙә эшләп үткәргән. Атаһы — Щербо Борис Васильевич, һуғыш ваҡытында эвакопункт башлығы була, аҙағыраҡ — начмед хәрби шифаханаһының медицина начальнигы, һуңынан Пирогов исемендәге Винница медицина институтының хәрби кафедраһы мөдире. Әсәһе — Ираида Григорьевна Казанская ҡан биреү станцияһында лаборатория мөдире булып эшләй. Алланың бала сағы ата-әсәһенең хеҙмәт иткән урындарына күсеп йөрөү шарттарына ярашлы үтә. Уның ғаиләһе һуғыш ваҡытында башта Смоленскиға, аҙаҡ Тамбовҡа эвакуациялана.
1944 йылдың мартында ғаилә немец оккупанттарынан яңы ғына азат ителгән Винницаға күсеп килә, унда ҡаланың ҡатын-ҡыҙҙар мәктәбендә уҡыуын дауам итә. Уны тамамлағас, А. А. Жданов исемендәге Ленинград университетының (хәҙер Санкт-Петербург дәүләт университеты) фәлсәфә факультетына уҡырға инә, уның психология бүлеген тамамлай. Уның уҡытыусылар араһында профессор Б Г. Ананьев, А А. Люблинская, В Н. Мясищев, доцент А. Г. Ковалев, Т. Ю. Конникова һәм. Ленинград психология мәктәбе вәкилдәре була. Студент йылдарында Алла Борисовнаның А. А. Бодалев менән дуҫлығы башлана, ул аспирант булғанда, аҙаҡ — Рәсәй мәғариф академияһының академигы булғанда ла дауам итә.
1950 йылда университетты тамамлап, ул ошо уҡ уҡыу йортоноң аспирантураһында уҡырға ҡала. Бында Алла Борисовна ғилми-тикшеренеү эштәре алып барыу менән бергә ҡаланың 379-сы урта мәктәбендә психология һәм логика уҡыта. 1954 йылда "К вопросу об особенностях образования динамического стереотипа у детей (в связи с различными типами нервной системы)"темаһына кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлай[2]. Һуңынан өс йыл буйына йүнәлтеү буйынса Фрунзе ҡатын-ҡыҙҙар педагогия институтында эшләй. 1957 йылда ата-әсәһе янына Винницаға ҡайта һәм Н. Островский исемендәге Винница дәүләт педагогия институтында (хәҙер Украинаның Михаил Коцюбинский исемендәге Винница дәүләт педагогия университеты) эшләй башлай. Педагогика һәм психология кафедраһында эшләй, педагогика, психология, тарих, педагогика тарихы, спорт психологияһынан уҡыта. Һуңынан Т. Г. Шевченко исемендәге Киев дәүләт университетында этика һәм эстетика буйынса махсус курстарҙы тамамлай. Был осорҙа Джола Дмитрий Николаевич (Киев дәүләт университетының философия факультетын тамамлаған)менән таныша һәм уның менән ғаилә һәм фәнни-ижади тандем ҡора[3]. Уларҙың ҡыҙы Татьяна, шулай уҡ психология факультетын тамамлағандан һуң, Мәскәү дәүләт университетында психолог һөнәрен һайлай.
Тышҡы һүрәттәр | |
---|---|
Одна из совместных работ А. Щербо и Д. Джолы |
Винница педагогия университетында Алла Борисовна алдағы ун йыл эсендә 1-4 класс уҡытыусылары факультеты менән етәкселек итә. Эстетик тәрбиәнең аудиториянан тыш ижад эштәренең студенттар менән ижад итеүзең инициаторы була. 1968—1972 йылдарҙа университеттың музыкаль-педагогия факультетын ойштороуҙың башында тора. 1984 йылда «Формирование у младших школьников способностей к художественно-эстетической деятельности» темаһына докторлыҡ диссертацияһын яҡлай[4]. 1987 йылда этика, эстетика һәм фәнни атеизм кафедраһының профессоры була. 1993 йылдан алып 1998 йылға тиклем Украина Дәүләт сик хеҙмәтенең Милли академияһында махсуслаштырылған диссертациялар яҡлау советы ағзаһы була, бының өсөн махсус тағыла торған күкрәк билдәһенә лайыҡ була.
Винницала 2016 йылдың 22 ғинуарында вафат була һәм шунда ерләнә.
Наградалары
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Миҙал, шул иҫәптән «Фиҙакәр хеҙмәт өсөн» (1970).
- Украина мәғариф министрлығының (1967), СССР педагогия фәндәре академияһы һәм СССР мәғариф министрлығы мәғариф министрлығының Почет грамоталары (1982).
- Күкрәк билдәһе "УССР халыҡ мәғарифы алдынғыһы " (1982).
Сығанағы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Вінницький інститут державний педагогічний. Нарис Історичний (1912—1992). — Вінниця, 1992.
- Михаил університету імені педагогічному державна Вінницькому Коцюбинський 90 років. — Вінниця, 2002.
Иҫкәрмә
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Алла Борисівна Щербо (1928—2016) 2021 йыл 19 ғинуар архивланған.
- ↑ Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата педагогических наук (по психологии)
- ↑ Життєві мелодії Дмитра Джоли 2019 йыл 8 декабрь архивланған. (укр.)
- ↑ Диссертация доктора педагогических наук
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Дорогоцінні колег мої 2017 йыл 2 февраль архивланған. (укр.)