Ғабдуллаһ бин Өммө Мәктүм битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Ук}}'''Ғабдуллаһ бин Ҡайс Әл-Ҡорайши''', '''бин Өммө Мәктүм''' булараҡ билдәле ({{Lang-ar|عبد الله بن أم مكتوم}}, {{lang-ru|Абдуллах ибн Умм Мактум}}; VI быуат, Мәккә — 636, Ҡадисия) — [[Мөхәммәт]] пәйғәмбәрҙең көрәштәше, ҡатыны [[Хәҙисә бинт Хүвәйлид|Хәҙисә бинт Хүвәйлидтең]] ике туған ҡәрҙәше, [[ислам]] тарихындағы икенсе мәзин.

== Биографияһы ==
[[Мәккә]]лә тыуған, сығышы менән [[Ҡорайыштар|ҡорайыш]] ырыуынан. Тыумыштан һуҡыр булған. Атаһының исеме Ҡайс бин Зәйед, ә әсәһе — Әтикә бинт Ғабдуллаһ, һуңынан уны Өммө Мәктүм (һуҡырҙың әсәһе) тип атай башлайҙар <ref>[https://web.archive.org/web/20150920020252/http://islam.net.ua/istoriia-islama/o-spodvizhnike-proroka-mukhammada-mir-emu-abdullahe-ibn-umm-maktume О сподвижнике Пророка Мухаммада, мир Ему, ‘Абдуллаhе Ибн Умм Мактуме]</ref>.

Мөхәммәт пәйғәмбәр миссияһы башланғандан һуң, ул тәүгеләрҙән булып ислам динен ҡабул итә. Ғабдуллаһ бин Өммө Мәктүм исеме [[Мөхәммәт]] пәйғәмбәргә «Ғәбәсә» сүрәһенә аяттар ебәреү менән бәйле. Бер ваҡыт пәйғәмбәр Мәккә аҡһөйәктәренә ислам принциптарын аңлатырға тырышҡан мәлдә Ғаббдуллаһ Ҡөрьән аяттарын уҡыуҙы һорап килә{{Sfn|Али-заде|2007}}. Пәйғәмбәр бының менән ҡәнәғәт булмауын белдерә, шунан һуң аяттар иңә: «Ул ҡашын йыйырҙы ла арты менән боролдо, сөнки уға һуҡыр (кеше) килгәйне. Ҡайҙан беләһең? Бәлки, ул таҙарыныр йәки өгөт-нәсихәтте иҫләр, һәм иҫләү уға файҙа килтерер ине. Бер нигә лә мохтаж түгелдәргә иғтибар бирәһең, Һиңә ни булыр, әгәр ул таҙарынмаһа? Аллаһтан ҡурҡып, һиңә теләк менән килгән кешеләрҙе иғтибарһыҙ ҡалдыраһың»<ref>{{Коран/Ссылка|80|1|10}}</ref>.

Ислам дине тотҡан өсөн эҙәрлекләүҙәргә дусар була, шуға күрә башҡа мосолмандар менән бергә [[Мәҙинә]]гә [[Һижрәт]] ҡылырға тура килә {{Sfn|Али-заде|2007}}.

Ғабдуллаһ Ҡөрьәнде яҡшы белеүселәрҙең береһе була. Мусаб бин Үмәйр менән бергә мәҙинәләр араһында вәғәз һөйләй{{Sfn|Али-заде|2007}}. Мөхәммәт Пәйғәмбәр Ғабдуллаһ менән Биләлде мәзиндәр итеп тәғәйенләй. Йыш ҡына Биләл [[аҙан]] ҡысҡыра, ә Ғабдуллаһ — [[Ҡамәт|ҡәмәт]] төшөрә. [[Рамаҙан]] айында уларҙың береһе Мәҙинә мосолмандарын [[Сәхәр|сәхәргә]] саҡырған, ә икенсеһе [[ураҙа]] тота башларға саҡырған<ref name="mustafa">{{Cite web|url=http://muhammad-mustafa.ru/?p=1657|title=Сподвижник Абдуллах ибн Умм Мактум|publisher=muhammad-mustafa.ru|accessdate=2015-04-22|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130356/http://muhammad-mustafa.ru/?p=1657|deadlink=no}}</ref>.

Һуҡыр булыуына ҡарамаҫтан, ул мосолмандарҙың төп алыштарында ҡатнаша, яугирҙарға хәленән килгәнсә ярҙам күрһәтә һәм байраҡсы була{{Sfn|Али-заде|2007}}. Риүәйәт буйынса Ғабдуллаһҡа ҡарата [[Ән-Ниса сүрәһе|Ән-Ниса сүрәһенең]] (Ҡатын-ҡыҙҙар) 95-се аятына аныҡлыҡ индерелә : «Иман килтергән кешеләрҙән — зәғифтәрҙән башҡа — ҡул ҡаушырып ултырыусылар һәм Аллаһ юлында үҙ малдары һәм йәндәре менән тырышыусылар берҙәй булмаҫ»<ref>{{Коран/Ссылка|4|95}}</ref><ref name="mustafa">{{Cite web|url=http://muhammad-mustafa.ru/?p=1657|title=Сподвижник Абдуллах ибн Умм Мактум|publisher=muhammad-mustafa.ru|accessdate=2015-04-22|archive-date=2016-03-04|archive-url=https://web.archive.org/web/20160304130356/http://muhammad-mustafa.ru/?p=1657|deadlink=no}}</ref>.

636 йылда Ҡадиссия янындағы алышта байраҡ йөрөтөүсе сифатында ҡатнаша, бында мосолман армияһы фарсыларҙы ҡыйрата. Алыш ваҡытында бик күп мосолмандар һәләк була, улар араһында Ғабдуллаһ бин Өммө Мәктүм дә була<ref>[https://web.archive.org/web/20150920020252/http://islam.net.ua/istoriia-islama/o-spodvizhnike-proroka-mukhammada-mir-emu-abdullahe-ibn-umm-maktume О сподвижнике Пророка Мухаммада, мир Ему, ‘Абдуллаhе Ибн Умм Мактуме]</ref>..

== Иҫкәрмәләр ==
{{Иҫкәрмәләр|2}}

== Әҙәбиәт ==
* {{ИЭС2007|Абдулла ибн Умм Мактум}}
{{islam-stub}}
{{Тышҡы һытанмалар}}
{{Ҡөрьән персонаждары}}
{{Сәхәбәләр}}
[[Категория:Һуғышта һәләк булғандар]]
[[Категория:Мәккәлә тыуғандар]]
[[Категория:Википедия:Викимәғлүмәттә сығанағы булған мәҡәләләр]]
[[Категория:Википедия:Тыуыу датаһы күрһәтелмәгән шәхестәр]]
[[Категория:Ҡөрьән персонаждары]]