Әлмән районы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Әлмән районы
Альменевский район
Герб (аңлатма)
Герб
Флаг (аңлатма)
Флаг
Ил

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы

Статус

муниципаль район

Урынлашҡан урыны

Ҡурған өлкәһе

Берләштерә

12 ауыл биләмәһе

Административ үҙәк

Әлмән ауылы

Барлыҡҡа килеүе

1965

Район башлығы

Сөләймәнов Дамир Ярулла улы

Район Думаһы рәйесе

Белоусов Анатолий Федорович

Рәсми тел

урыҫ теле

Халҡы (2015)

10 431[1] (1.21 %, 22 урын)

Тығыҙлығы

4,2 кеше/км²

Милли состав

урыҫтар — 40 %,
башҡорттар — 33 %,
татарҙар — 23 %[2]

Конфессиональ состав

мосолмандар, христиандар

Майҙаны

2486,00[3] км² (20 урын)

Әлмән районы на карте

Ваҡыт бүлкәте

MSK+2 (UTC+6)

Телефон коды

+7 35242

Автомобиль номерҙары коды

45

ОКАТО

37 202

Әлмән районы (рус. Альменевский район) — Ҡурған өлкәһендәге муниципаль берәмек.

Административ үҙәге — Әлмән ауылы.

Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район Ҡурған өлкәһенең көньяҡ-көнбайышында урынлашҡан. Силәбе өлкәһе һәм өлкәнең Сафакүл, Щучье, Шумиха, Мишкә, Ҡуртамыш һәм Целинный райондары менән сиктәш.

Тарихы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Революциянан һуң район территорияһы Башҡорт АССР-ының Ялан кантоны составына инә, ә 1923 йылда Урал өлкәһе Силәбе округының яңы ойошторолған Ҡатай районы составына бирелә. 1930 йылда Ҡатай районы бөтөрөлгәс, буласаҡ район биләмәләре Ялан-Ҡатай районына , ә 1934 йылда Ялан-Ҡатай районы Силәбе өлкәһе составына инә. 1940 йылда Ялан-Ҡатай районы Әлмән һәм Сафакүл райондарына бүленә. 1943 йылда был райондар Ҡурған өлкәһе составында була. 1963 йылда Әлмән районы бөтөрөлөп, 1965 йылда яңынан тергеҙелә.

Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Халыҡ иҫәбе
2002[4]2009[5]2010[6]2011[7]2012[8]2013[9]2014[10]
15 24012 80612 41212 36511 76411 20410 784
2015[1]
10 431
5000
10 000
15 000
20 000
2010
2015
Милли составы

2010 йылғы йән иҫәбен алыу мәғлүмәттәренә ярашлы районда башлыса урыҫтар (40 %), башҡорттар (32,8 %), татарҙар (23,4 %) йәшәй[11].

Район искен татарҙары төркөмөнөң тығыҙ йәшәгән ере. Улар нигеҙлегән ауылдар: Әлмән, Иванков (Аманкүл), Өскүл, Тоҙауыл, Вишняк (Сейәле), Алакүл ауылдарында көн күрә. Башҡорт ауылдарының иң эреләре: Тәңрекүл, Юламан, Асҡар, Зәйнәкәй (Зәйнеғәбдин), Мир (Ҡатай), Убалы, Шәрип, Искәндәр, Ҡаҙаҡҡол, Подъяс (Бүҙаяҙ), Байғәнә, Бохар (Айыу аулы), Поляна (Иҫке Юламан) һәм башҡа кесерәк ауылдар. Башҡорт Республикаһының Ялан кантоны булған саҡта Тәңрекүл (Тарғул) кантон үҙәге булып торған.

Көньяҡ-көнбайыш яғында бер нисә урыҫ ауылы ултырған: Парамон, Рыбное, Чистое. Шулай уҡ ҡайһы бер ауылдарҙа ҡаҙаҡтар (Мир һәм Ягодное) һәм сыуаштар (Аҫҡар) күпләп йәшәйҙәр.

Административ-территориаль ҡоролошо[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район составына 12 ауыл биләмәһе (ауыл советтары) керә, улар 33 ауылды берләштерә:

Ауыл биләмәләреАдминистратив үҙәкТораҡ
пункттар
һаны
ХалҡыМайҙан,
км2
1Бороздинка ауыл советы Бороздинка 4 614[1] 305,60[3]
2Иванково ауыл советы Иванково 3 277[1] 236,90[3]
3Казенное ауыл советы Казенное 3 504[1] 133,57[3]
4Малышево ауыл советы Малышево 3 927[1] 270,74[3]
5Парамоново ауыл советы Парамоново 2 380[1] 102,80[3]
6Рыбное ауыл советы Рыбное 1 112[1] 100,54[3]
7Тәңрекүл ауыл советы Тәңрекүл 4 963[1] 282,30[3]
8Чистое ауыл советы Чистое 1 250[1] 93,97[3]
9Шәрип ауыл советы Мир 4 1397[1] 318,80[3]
10Әлмән ауыл советы Әлмән 1 3928[1] 37,56[3]
11Юламан ауыл советы Юламан 4 698[1] 257,66[3]
12Ягодное ауыл советы Ягодное 3 381[1] 345,56[3]


Әлмән районы тораҡ пункттарының исемлеге
Тораҡ пунктХалҡыМуниципаль берәмек
1 Алакүл 314[6] Малышево ауыл советы
2 Асҡар 116[6] Юламан ауыл советы
3 Байғана 192[6] Шәрип ауыл советы
4 Бороздинка 320[12] Бороздинка ауыл советы
5 Бохара 165[6] Юламан ауыл советы
6 Бишнәк
  1. Н/Д[13]
Ягодное ауыл советы
7 Зәйнәкәй 137[6] Казенное ауыл советы
8 Иванково 260[6] Иванково ауыл советы
9 Искәндәр 145[12] Бороздинка ауыл советы
10 Казенное 414[6] Казенное ауыл советы
11 Киләй-Ҡаҙаҡҡол 115[6] Казенное ауыл советы
12 Ковыльное 27[6] Иванково ауыл советы
13 Крутой Лог 113[14] Тәңрекүл ауыл советы
14 Ҡаҙаҡҡол 142[14] Тәңрекүл ауыл советы
15 Майлыҡ 266[12] Бороздинка ауыл советы
16 Малышево 441[6] Малышево ауыл советы
17 Мир 887[6] Шәрип ауыл советы
18 Озерное 87[6] Юламановский сельсовет
19 Өскүл 256[6] Малышево ауыл советы
20 Парамоново 331[6] Парамоново ауыл советы
21 Подъясово 162[14] Тәңрекүл ауыл советы
22 Поляна 185[6] Шәрип ауыл советы
23 Рыбное 112[1] Рыбное ауыл советы
24 Солнечная 61[6] Ягодное ауыл советы
25 Тузово 95[6] Иванково ауыл советы
26 Тәңрекүл 703[14] Тәңрекүл ауыл советы
27 Убалы (Ҡурған өлкәһе) 111[6] Парамоново ауыл советы
28 Чистое 250[1] Чистое ауыл советы
29 Шәрип 371[6] Шәрип ауыл советы
30 Щучанка 132[12] Бороздинка ауыл советы
31 Әлмән 3928[1] Әлмән ауыл советы
32 Юламан 546[6] Юламан ауыл советы
33 Ягодное 274[6] Ягодное ауыл советы

Иҡтисады[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Район иҡтисады ауыл хужалығы аҙыҡ-түләге бәйле. Район иҡтисадына иң ҙур өлөш индереүсе предприятие булып Юламан ауылындағы «Зауралский» ауыл хужалығы коперативы тора. Ул иген культуралары игеүгә һәм һыйыр малдары үрсетеүгә ҡулайлашҡан.

Билдәле шәхестәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года. Дата обращения: 6 август 2015. Архивировано 6 август 2015 года.
  2. Альменевский район / Курганская областная Дума 2011 йыл 11 ноябрь архивланған.
  3. 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 Курганская область. Общая площадь земель муниципального образования 2015 йыл 25 июль архивланған.
  4. Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более. Архивировано 3 февраль 2012 года.
  5. Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года. Дата обращения: 2 ғинуар 2014. Архивировано 2 ғинуар 2014 года.
  6. 6,00 6,01 6,02 6,03 6,04 6,05 6,06 6,07 6,08 6,09 6,10 6,11 6,12 6,13 6,14 6,15 6,16 6,17 6,18 6,19 6,20 6,21 Всероссийская перепись населения 2010 года. Численность населения Курганской области. Дата обращения: 21 июнь 2014. Архивировано 21 июнь 2014 года.
  7. Курганская область. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2009-2015 годов
  8. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года. Дата обращения: 31 май 2014. Архивировано 31 май 2014 года.
  9. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года. — М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат, 2013. — 528 с. (Табл. 33. Численность населения городских округов, муниципальных районов, городских и сельских поселений, городских населённых пунктов, сельских населённых пунктов). Дата обращения: 16 ноябрь 2013. Архивировано 16 ноябрь 2013 года.
  10. Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года. Дата обращения: 2 август 2014. Архивировано 2 август 2014 года.
  11. Территориальный орган Федеральной службы государственной статистики по Курганской Области - Веб-страницы - Itogi. Дата обращения: 16 март 2013. Архивировано 21 март 2013 года. 2013 йыл 14 октябрь архивланған.
  12. 12,0 12,1 12,2 12,3 Отчет Главы Бороздинского сельсовета о результатах его деятельности, деятельности Администрации Бороздинского сельсовета за 2013 год
  13. Бишнәк (Ҡурған өлкәһе) > Данные не обнаружены. Возможно, страница переименовывалась. Проверьте справочник
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 Отчёт Главы Танрыкуловского сельсовета за 2013 год

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]