Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы
Зат ҡатын-ҡыҙ
Гражданлыҡ  СССР
 Рәсәй
Тыуған көнө 9 ғинуар 1920({{padleft:1920|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:9|2|0}})
Тыуған урыны Үрге Ҡарғалы, Бәләбәй өйәҙе, Өфө губернаһы, РСФСР
Вафат булған көнө 11 ноябрь 2013({{padleft:2013|4|0}}-{{padleft:11|2|0}}-{{padleft:11|2|0}}) (93 йәш)
Вафат булған урыны Өфө, Рәсәй
Һөнәр төрө ғалим, терапевт
Эш урыны БДМУ
Уҡыу йорто БДМУ
Ғилми исеме профессор[d]
Ғилми дәрәжә медицина фәндәре докторы[d]
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

Әхмәтова Бәйнә Хәлиулла ҡыҙы (9 ғинуар 1920 йыл — 11 ноябрь 2013 йыл) — ғалим-терапевт, йәмәғәтсе. 1957—2008 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1972—1985 йылдарҙа 1-се госпиталь терапияһы кафедраһы мөдире. 1972—1985 йылдарҙа Башҡортостан кардиологтар йәмғиәте рәйесе. Медицина фәндәре докторы (1969), профессор (1970). Башҡорт АССР‑ының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1989), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы (1994).

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Бәйнә (Бэйна) Хәлиулла ҡыҙы Әхмәтова 1920 йылдың 9 ғинуарында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе Бүздәк улусы[1] Үрге Ҡарғалы ауылында тыуған. 1933 йылда Тереғоловтар ғаиләһе Өфөгә күсеп килә.

Өфөләге 2-се урта мәктәптә, Башҡорт дәүләт медицина институтында уҡый.

Тормош юлы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1941 йылда медицина институтын тамамлағандан һуң, Туймазы районының Ҡандра участка дауаханаһында,

1946 йылдан — «Алкин» шифаханаһында эшләй.

1952 йылдан Өфө ҡалаһының 2-се дауаханаһында бүлек мөдире.

1957—2008 йылдарҙа Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1972—1985 йылдарҙа 1-се госпиталь терапияһы кафедраһы мөдире.

1969 йылда Ҡазан медицина медицина институтының ғилми советы ултырышында докторлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1972—1985 йылдарҙа Башҡортостан кардиологтар йәмғиәте рәйесе. Терапевт-табиптарҙың квалификацияһын камиллаштырыу эшен йәнләндерә. Ғилми эшмәкәрлектәренә баһа биреү менән бер рәттән ул үҙенең студеттарына һәм коллегаларына үҙенең бай клиник тәжрибәһен тапшырған.

Уның етәкселегендә кафедрала бронх-үпкә патологияһы, нефть-химия һәм машиналар төҙөү сәнәғәтендә эшләүселәрҙең йөрәк-ҡан тамырҙары һәм үпкә-тын юлдары сирҙәре һәм уларҙы реабилитациялау мәсьәләләре өйрәнелгән.

Ғилми-тикшеренеү хеҙмәттәре йөрәк-ҡан тамырҙары, үпкә-бронх ауырыуҙарының этиологияһы, терапияһы һәм профилактикаһы проблемаларына; уларҙы дауалауҙа үҫемлектәрҙе ҡулланыуҙы өйрәнгән.

Б. Х. Әхмәтова ҡатнашлығында клиник тәжрибәгә хроник үпкә, йөрәк ишемияһы сирҙәре һ. б. хас булмаған сирҙәрен билдәләгәндә электротопография методтары индерелгән.

400-ҙән артыҡ фәнни хеҙмәт, шул иҫәптән 18 монография авторы.

Уҡыусылары уның етәкселегендә 20 доктор һәм кандидатлыҡ диссертацияһы яҡлаған.

Әхмәтова 134-се уҡсылар бригадаһының кадрҙар составын формалаштырыуҙа ҡатнашҡан.

2013 йылдың 11 ноябрендә Өфөлә вафат була.

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • 1989 — Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған фән эшмәкәре
  • 1994 — Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған табибы
  • «Бөйөк Ватан һуғышы ветераны» миҙалы
  • «Хеҙмәт ветераны» билдәһе
  • «Ҡала алдындағы ҡаҙаныштары өсөн» миҙалы

Ғилми хеҙмәттәре[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

  • Лечение хронических заболеваний лёгких копытнем европейским. Уфа, 1972 (соавт.); Хронический бронхит и предбронхит у нефтехимиков. Уфа, 1996 (соавт.);
  • Бронхиальная астма: (клиника, диагностика и лечение). Уфа, 2002 (соавт.).

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]