Әхмәт Хәйеров
| Әхмәт Хәйеров | |
| Зат | ир-ат |
|---|---|
| Гражданлыҡ |
 Рәсәй империяһы |
| Тыуған көнө | 1825 |
| Тыуған урыны | Һабаш, Стәрлетамаҡ өйәҙе |
| Вафат булған көнө | иртәрәк1863 |
| Уҡыу йорто | Ҡаҙан Император университеты |
| Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре |
 |
Әхмәт Хәйер улы Хәйеров — башҡорт кантон башлығы.
Биографияһы
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]Әхмәт Хәйер улы Хәйеров 1825 йылда Ырымбур губернаһы Силәбе өйәҙе Себеш (Сибаш) ауылында тыуған[1]. Милләте башҡорт.
1836 йылда 1-се Ҡаҙан гимназияһына уҡырға инә һәм уны 1844 йылда тамамлай. 1844—1848 йылдарҙа Ҡаҙан Император университетында уҡый, уны Көнсығыш телдәре бүлеген тамамлай[2].
1848 йылда 6-сы башҡорт кантонына ебәрелә, 1849 йылдан Каспий диңгеҙе буйында, Манғышлаҡ ярымутрауында урынлашҡан Новопетровка нығытмаһында (хәҙерге Ҡаҙағстандың Форт-Шевченко ҡалаһы) тәржемәсе булып хеҙмәт итә. Бында украин шағиры Тарас Шевченко менән таныша һәм уның менән бергә ике йыл хеҙмәт итә.
1851 йылда сотник чинын ала, 1852 йылдан Башҡорт-мишәр ғәскәре командующийының канцелярияһында хеҙмәт итә.
1853—1854 йылдарҙа 7-се башҡорт кантоны (үҙәге — Хәсән ауылы) башлығы булып хеҙмәт итә.
1855—1856 йылдарҙа 4-се башҡорт полкы составында Ҡырым һуғышында ҡатнаша, Андрей лентаһындағы «1853-1856 йылдарҙа Көнсығыш һуғышы иҫтәлегенә» бронза миҙал менән бүләкләнә.
1859—1860 йылдарҙа — 10-сы кантон башлығы, 1860—1863 йылдарҙа — 9-сы кантон башлығы (үҙәге Мәтәл ауылы). 1861 йылда есаул чинын ала. 1863—1865 йылдарҙа 4-се Силәбе кантоны башлығы ярҙамсыһы була.
Артабанғы яҙмышы билдәһеҙ.
Иҫкәрмәләр
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- ↑ Башҡорттарҙың хәрби тарихы:/баш мөх.Ә.З.Әсфәндиәров.-Өфө:Башк.энцикл.,2013 372 б.
- ↑ Тагирова Л. Ф. Кантонные начальники Башкирии: национальная региональная элита первой половины XIX века. 2-е изд., переработанное и исправленное. — Уфа: УНЦ ИИЯЛ, 2012. — С. 97, 117. — 164 с. — ISBN 978-5-91608-071-1.
Әҙәбиәт
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Әсфәндиәров Ә. З. Олатайҙарҙың бар тарихы... — Өфө: Китап, 1996. — 224 с. — ISBN 5-295-01672-2.
Һылтанмалар
[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]- Тагирова Л. Ф. Әхмәт Хәйеров // Военная история башкир / гл. ред. А. З. Асфандияров. — Уфа: Башкирская энциклопедия, 2013. — 432 с. — ISBN 978-5-4466-0040-3.