Александр I утрауы

Александр I утрауы
Александр I утрауы Антарктика картаһында
Характеристики
Майҙаны	49 070 км²
Иң бейек нөктәһе	2987 м
Халҡы	0 чел.
Урынлашыуы
71° ю. ш. 70° з. д.
Акватория	Тымыҡ океан
Александр I утрауы Викимилектә

Александр I утрауы — Антарктиканың иң ҙур утрауы.

География

Утрау Беллинсгаузен диңгеҙендә Антарктиданың көнбайыш яр буйынан 20 км алыҫлыҡта урынлашҡан. Оҙонлоғо 378 км, киңлеге 200 км, яр буйы һыҙығының оҙонлоғо 2185 км тәшкил итә. Утрау тулыһынса тиерлек боҙ аҫтында ята. Ҡитға менән шельф боҙо менән бәйләнгән, шунлыҡтан яһалма юлдаш фотоһүрәттәрендә уны табыуы ауыр. Иң бейек нөктәһе — Стефенсон тауы (2987 м).

Тарих

Александр I ере 1821 йылдың 28 ғинуарында Ф. Ф. Беллинсгаузен һәм М. П. Лазарев етәкселегендәге рәсәй экспедицияһы тарафынан асылған һәм уға рәсәй императоры Александр I исеме бирелгән. 1940 йылға ҡәҙәр утрау Антарктиданың бер өлөшө тип иҫәпләнгән, шунлыҡтан «утрау» һүҙе урынына «ер» һүҙе ҡулланылған.

Территориаль дәғүәләр

Хәҙерге ваҡытта утрауға үҙҙәренең территориаль дәғүәләре менән Аргентина, Чили һәм Бөйөк Британия сығыш яһайҙар, әммә Антарктика тураһындағы договор буйынса улар 1961 йылдан үҙгәрешһеҙ ҡала. Утрауҙа Бөйөк Британияның Фоссил Блаф (ингл. Fossil Bluff) поляр станцияһы бар.

Әҙәбиәт

• Smith, J.A., M.J. Bentley, D.A. Hodgson, and A.J.Cook (2007) George VI Ice Shelf: past history, present behaviour and potential mechanisms for future collapse. Antarctic Science 19(1):131–142.
• Hodgson D.A., S.J. Roberts, M.J. Bentley, J.A. Smith, J.S. Johnson, E. Verleyen, W. Vyverman, A.J. Hodson, M.J. Leng, A. Cziferszky, A.J. Fox, and D.C.W. Sanderson (2009) Exploring former subglacial Hodgson Lake, Antarctica Paper I. Quaternary Science Reviews. 28:23-24:2295–2309.
• Hodgson D.A., S.J. Roberts, M.J. Bentley, E.L. Carmichael, J.A. Smith, E. Verleyen, W. Vyverman, P. Geissler, M.J. Leng, and D.C.W. Sanderson (2009) Exploring former subglacial Hodgson Lake, Antarctica Paper II. Quaternary Science Reviews. 28:23-24:2310–2325.
• Macdonald, D.I.M., P.A. Doubleday, and S.R.A. Kelly (1999) On the origin of fore-arc basins; new evidence of formation by rifting from the Jurassic of Alexander Island, Antarctica. Terra Nova. 11(4):186-193.
• Vaughan, A.P.M., and B.C. Storey (2000) The eastern Palmer Land shear zone: a new terrane accretion model for the Mesozoic development of the Antarctic Peninsula. Journal of the Geological Society. 157(6):1243-1256.
• McCarron, J.J., and J.L. Smellie (1998) Tectonic implications of fore-arc magmatism and generation of high-magnesian andesites: Alexander Island, Antarctica. Journal of the Geological Society. vol. 155(2):269–280.