Зөбәржәт битенең сығанаҡ тексын ҡарарға

{{Минерал
 |Название    = Зөбәржәт
 |Изображение =Béryl_var._émeraude_sur_quartz_(Carnaiba_Mine_Bahia_-_Brésil).jpg
 |Подпись     =  [[Бразилия]] зөбәржәте
 |Формула     = {{Химическая формула|Be|3|Al|2|Si|6|O|18|sort=ne}}
 |Цвет        = Йәшел, һаоғылт-йәшел
 |Цвет черты  = Аҡ
 |Блеск       = Быяла
 |Прозрачность= Үтә күренеүсән, ярым үтә күренеүсән
 |Спайность   = бик яҡшы түгел
 |Сингония    = [[Гексагональ сингония|Гексагональ]]
 |Твердость   = Моос шкалаһы буйынса7,5 - 8,0 
 |Излом       = Тигеҙһеҙ
 |Примесь     = Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, V<sub>2</sub>O<sub>3</sub>, Cr<sub>2</sub>O<sub>3</sub>
 |Плотность   = 2,69 - 2,78
 |Показатель преломления = n<sub>ω</sub> = 1.564–1.595,<br> n<sub>ε</sub> = 1.568–1.602
}}

'''Зөбәржә́т''' — үтә күренеп торған асыҡ йәшел төҫтәге [[аҫыл таш]].<ref>Толковый словарь современного башкирского литературного языка. (под. ред З. Г. Ураксина, 2005)</ref> Химик формулаһы — Be<sub>3</sub>Al<sub>2</sub>(SiO<sub>3</sub>)<sub>6</sub>.

== Бахыт, кадәләр берәр ==
Зөмәрдләр, һымаю диаманттар кебек, дүрт төп критерийлар буйынса бахәләнә: "дүрт С": төс, ашыҡлык, тиешләнеш һәм карат буйынса агырлык.<ref>{{Cite web|title=How Much Do Emeralds Cost? True Value Reveal|url=https://jewelsadvisor.com/how-much-do-emeralds-cost/|access-date=2024-07-28|website=jewelsadvisor.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=The Four Cs of Gemstone Valuation|url=https://www.ganoksin.com/article/4-cs-gemstone-valuation/|access-date=2024-07-28|website=www.ganoksin.com}}</ref> Һымаю диаманттарны тәртипләп булсак, төс, әйбәтсез, өҫтөнлек критерий булыр. Зөмәрдләр ашыҡлык икенсе критерий булып тора.<ref>{{Cite web|title=Color of Gemstones|url=https://www.gemstones-guide.com/Color-of-Gemstones.html|access-date=2024-07-28|website=www.gemstones-guide.com}}</ref>

Геммологияла, төсләр өсөн өс нәсел: төҫ, дөлгә иҙүсәлек һәм барлык.<ref>{{Cite web|title=Hue, Tone & Saturation: Defining Color In A Gemstone|url=https://www.gemporia.com/en-gb/gemology-hub/article/1577/hue-tone-and-amp-saturation-defining-color-in-a-gemstone/|access-date=2024-07-28|website=www.gemporia.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Emerald|url=https://pushyarkagems.com/product/emerald-excellent-copy/|access-date=2024-07-28|website=pushyarkagems.com}}</ref> Зөмәрдләр тыш һәм күк төсләрдән башлап түґелнән күккә кадәр барлыҡ төсләрдә булыр, көндәрендә төп төс - яшел булыр. Сары һәм күк - ҡышҡы төсләр, зөмәрддарда күп булса керә. Зөмәрд, бүтеү диаманттарды, көндәрендә урта никәяһе барлыҡ төсләрдә булыр, күрһәм төсләр күрһәм беhiлама өсендә танылыр.<ref>{{Cite web|title=Smaragd: ein Symbol des Adels|url=https://www.bekommenamenskette.com/blog/emerald-a-symbol-of-nobility/|access-date=2024-07-28|website=www.bekommenamenskette.com}}</ref>

Зөмәрдәрҙе, һуңғы, күбәй төркөмдәр һәм черти өҫтөрө ата.<ref>{{Cite web|title=Emerald stones: Interesting Facts and More You Need to Know|url=https://learn.podium.school/articles/emerald-stones/|access-date=2024-07-28|website=learn.podium.school}}</ref> Яшел диаманттар кебек, ашыҡлыҡ тексерү өсөн норма – микроскоп (яңы эшкәртү), зөмәрддар күзем йә барып керә.<ref>{{Cite web|title=Inclusions in Emeralds|url=https://emeralds.com/education/emerald-characteristics/inclusions-in-emeralds/|access-date=2024-07-28|website=emeralds.com}}</ref> Шундағы һөйләмә, әгәр зөмәрддың күзем йә аға очыҡ тарташым еш булмай иҡе (гади күреү күчендә ала булмай), ул нычка булыр.

== Синтетик зөмәрд ==
Синтетик материалдар төзәтелгән, һыржы синтез менән һәм лизингланмыш бериллә аңсата ҡулланыран хюгелрәк төҙәлә.<ref>{{Cite web|title=How are created or synthetic emeralds made?|url=https://www.multicolour.com/emerald/synthetic-emerald.html|access-date=2024-07-28|website=www.multicolour.com}}</ref><ref>{{Cite web|title=Beryl - a guide to this enigmatic gemstone family|url=https://londonde.com/blogs/news/beryl-a-guide-to-this-enigmatic-gemstone-family|access-date=2024-07-28|website=londonde.com}}</ref> Илк коммерциялы иң яҡшы иҙгәргәсе Кэрроль Чатемың процессы, ванадийлы литий ниәлә юрик флюс хүстәр төҙәлә, өйөндә Chatham зөмәрддары һөҙ булмай һәм ванадий һәм молибден могөҙә ҡалдыра. Тикше флюс зөмәрддарын эшкәрткән йылда буйынса буҙу Пьер Гиллзон, бериллың бер хорафа семеновына һөҙләшкән баксы ҡулланыределгән, аның өсендә үсерләр. Әйен 1 мм үсмәк менән һөйләмәге, һисапны үҙ жирендә сел хүстәренде 7 мм теләүндә зөмәрд кителдәр Төп.

== Иҫкәрмәләр ==
<references/>

== Һылтанмалар ==
{{commons|emerald}}
* [http://www.interlinks.ru/jewelry/1359.html Изумруд в мифах и фактах]{{ref-ru}}
* [http://www.colombia.su/Economia/esmerald1.html Колумбия — земля изумрудов]{{ref-ru}}
* Нәфис фильм «Остров дикарей» {{ref-ru}}
* Нәфис фильм «Зеленый огонь» {{ref-ru}}


{{Mineral-stub}}