Алевролит

Алевролит

Ҡыҙыл-көрән алевролит һәм ҡыҙыл ҡомташ

Алевролит (грек. aleuron — он һәм lithos — таш) — ултырма тау тоҡомо. Ҙурлығы 0,01 мметрҙан алып 0,1 мметрға тиклем булған ваҡ киҫәксектәрҙән тора. Эре (0,1-0,05 мм), уртаса (0,05-0,025 мм) һәм ваҡ (0,025-0,01 мм) бөртөклө була. Алевролиттар составында елләнеү процессына бирешмәүсән минералдар (кварц, микроклин) күпселек урын алып тора; карбонаттар, сульфаттар, цементланған оксидтар йыйылмаһы була. Улар, ғәҙәттә, ҡом һәм ҡомташтарға тиңдәш. Йыш кына нефть, газ һәм һыу резервуарҙарын формалаштырыусы тоҡом ролен үтәй. Өҫкө ҡатламға яҡын ултырмаларҙағы һәм грунттағы специфик төрҙәре ҡомһол балсыҡ (балсыҡлы киҫәксектәр миҡдары 10-30%), балсыҡлы ҡом (3-10%) һәм лёссларҙан (3%тан кәмрәк) ғибәрәт. Цемент, керамзит һәм төҙөлөш керамикаһы етештереүҙә балсыҡ менән бергә сеймал итеп ҡулланыла.

Сығанаҡтар

• Татар энциклопедияһы 2013 йыл 7 декабрь архивланған.  (тат.)

Һылтанмалар

• Алевролит — Ҙур совет энциклопедияһында мәҡәлә