Бисмиллаһ
| Бисмиллаһ | |
| ғәр. بِسْمِ اللهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيْمِ ғәр. بسملة | |
 | |
| Әҫәрҙең теле | Ғәрәп теле |
|---|---|
 Бисмиллаһ Викимилектә | |
Бисмиллаһ (ғәр. بسم الله), тәсмиә (ғәр. تسمية), бәсмәлә (ғәр. بسملة) — Ҡөрьәндең туғыҙынсы Әт-Тәүбә сүрәһенән ғәйре һәр сүрәнең башында торған кәлимә : «Бисми-лләһи-ррәхмани-ррәхим!» өсөн мосолмандар ҡулланған термин (ғәр. بِسۡمِ ٱللهِ ٱلرَّحۡمَـٰنِ ٱلرَّحِيمِ — Мәрхәмәтле һәм Рәхимле Аллаһ Исеме менән). Уны һәр доғала, намаҙҙа, ниндәй булһа ла хәләл эш башлағанда, мосолмандар яҙған һәр документта (хаттар, килешеүҙәр, мөрәжәғәттәр, васыяттар һәм башҡалар) ҡулланалар[1].
Ҡөрьәндә[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ҡөрьән сүрәләрендә бисмиллаһ айырым аят итеп иҫәпкә алынмай. Беренсе сүрә — Әл-Фатихала ғына беренсе аят булып бәсмәлә тора. Был сүрә тураһында Әл-Хижер сүрәһенең 87-се аятында, Әл-Фәтихала ете аят, тип әйтелгән, тимәк, Бисмиллаһ — уның беренсе аяты булып тора[2]. Был ғибәрә шулай уҡ ән-Нәмл («Ҡырмыҫҡалар») сүрәһенең 30-сы аятында ла әйтелә. Ҡыҫҡа ғына «бисмиллаһ» (Аллаһ хаҡына) Һуд сүрәһенең 41-се аятында осрай (11:41)[3]. «Һеҙҙең Аллағыҙ хаҡына» (би-сми-раббикә) ғибәрәһе Ҡөрьәндә дүрт тапҡыр, «данларға»,[4] йәки «уҡырға» тигән бойороҡтан һуң килә[5]. Аллаһ Исемензекер) итеү 13 тапҡыр, ә Әр-Рәхман (Шәфҡәтле) сүрәһенең 78-се аятында[6] Аллаһ Исемен тәбрикләү тураһында әйтелә (тәбәрәкә- смү- раббикә)[7].
Тарихынан[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ғәрәптәргә Ислам дине иңгәнсе, яһилиәт осоронда, улар төрлө илаһтарға, һындарға табынғандар. Шуға күрә берәй шулар исеме менән, Бисмил-Лат һәм Бисмил-Ғүззү, тип эшкә тотонғандар.
Мөхәммәт Пәйғәмбәргә Рисаләт иңгәс, ул Бисмиллаһ (Аллаһ исеме менән) тип әйтә торған булған. Мәгәр Ән-Нәмл сүрәһе иңгәндән һуң Ул тулы итеп «Бисми-лләһи-ррәхмани-ррәхим!» тип әйтә башлаған һәм Ҡөрьәндә шулай итеп нығынған[8].
Каллиграфия[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Бисмиллаһ кәлимәһе Ислам, ғәрәп каллиграфияһында бик яратып һәм йыш ҡулланыла.
Мал салыу[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Малды һуғымға салыр алдынан Бисмиллаһ тип әйтеү итте хәләл итә. Әммә Ислам ҡағиҙәләре буйынса харам тип һаналған малды (мәҫәлән, сусҡаны) Бисмиллаһ тип салыу уны хәләл итмәй.
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Ньюби, 2007, с. 62
- ↑ Ҡөрьән/һылтанма|15|87
- ↑ Ҡөрьән/һылтанма|11|41
- ↑ Ҡөрьән/һылтанма|56|74, Ҡөрьән/һылтанма|56|96, Ҡөрьән/һылтанма|69|52, Ҡөрьән/һылтанма|87|1.
- ↑ Ҡөрьән/һылтанма|96|1.
- ↑ Ҡөрьән/һылтанма|55|78.
- ↑ William A. Graham Basmala (Supplement 2016) // Encyclopaedia of the Qurʾān, General Editor: Jane Dammen McAuliffe, Georgetown University, Washington DC.
- ↑ Şamil İslam Ansiklopedisi
Әҙәбиәт[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
|
Бисмиллаһ Викимилектә |
|---|
- Ньюби Г. Краткая энциклопедия ислама = A Concise Encyclopedia of Islam / Пер. с англ.. — М.: Фаир-пресс, 2007. — 384 с. — 3000 экз. — ISBN 978-5-8183-1080-0.
