Кириллица: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә r2.7.1) (робот өҫтәне: yi:קירילישער שריפט
ә r2.7.1) (робот өҫтәне: vep:Kirilline kirjamišt
193 юл: 193 юл:
[[uk:Кирилиця]]
[[uk:Кирилиця]]
[[uz:Kirill Alifbosi]]
[[uz:Kirill Alifbosi]]
[[vep:Kirilline kirjamišt]]
[[vi:Bảng chữ cái Kirin]]
[[vi:Bảng chữ cái Kirin]]
[[war:Ciriliko nga Abakadahan]]
[[war:Ciriliko nga Abakadahan]]

12:45, 4 февраль 2012 өлгөһө

Кири́л алфавиты — 6 славян телендә (урыҫ, украин, белорус, болгар, серб, македон) һәм бер нисә башҡа телдә яҙыу өсөн ҡулланылған алфавит. 1940 йылдан башлап кирил алфавиты — башҡорт теленең рәсми алфавиты.

Алфавиттар

Төрки телдәр алфавиты

Башҡорт алфавиты

А а Б б В в Г г Ғ ғ Д д Ҙ ҙ
Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к
Ҡ ҡ Л л М м Н н Ң ң О о Ө ө
П п Р р С с Ҫ ҫ Т т У у Ү ү
Ф ф Х х Һ һ Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ
Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ә ә Ю ю Я я

Татар алфавиты

Рәсәйҙәге рәсми татар алфавиты. Бөтә Донъя Селтәрендә латин алфавиты киң ҡулланыла.

А а Ә ә Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж Җ җ З з И и Й й
К к Л л М м Н н Ң ң О о Ө ө П п Р р С с Т т У у Ү ү
Ф ф Х х Һ һ Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Үҙенсәлектәре:

  • Ҡ, Ғ, Ҙ, Ҫ хәрефтәре юҡ[1]
  • Үҙенсәлекле [ʝ] өнө өсөн ҡулланылған Җ җ хәрефе бар:җил "ел")
  • Ә хәрефе А хәрефенән һуң урынлаша.

Ҡаҙаҡ алфавиты

А а Ә ә Б б В в Г г Ғ ғ Д д
Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й К к
Қ қ Л л М м Н н Ң ң О о Ө ө
П п Р р С с Т т У у Ұ ұ Ү ү
Ф ф Х х Һ һ Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ
Ъ ъ Ы ы І і Ь ь Э э Ю ю Я я

Үҙенсәлектәре:

  • Ұұ, Іi хәрефтәре бар (башҡорт теленең о, э өндәренә яҡын өндәрҙе билдәләй)
  • Ҡ урынына Қ ҡулланыла
  • Ҙ, Ҫ хәрефтәре юҡ

Славян телдәре алфавиты

Урыҫ алфавиты

А а Б б В в Г г Д д Е е Ё ё Ж ж З з И и Й й
К к Л л М м Н н О о П п Р р С с Т т У у Ф ф
Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ъ ъ Ы ы Ь ь Э э Ю ю Я я

Үҙенсәлектәре:

  • Ә, Ө, Ү, Ҡ, Ғ, Ң, Ҙ, Ҫ, Һ хәрефтәре юҡ

Украин алфавиты

А а Б б В в Г г Ґ ґ Д д Е е Є є Ж ж З з И и
І і Ї ї Й й К к Л л М м Н н О о П п Р р С с
Т т У у Ф ф Х х Ц ц Ч ч Ш ш Щ щ Ь ь Ю ю Я я

Үҙенсәлектәре:

  • Ә, Ө, Ү, Ҡ, Ғ, Ң, Ҙ, Ҫ, Һ хәрефтәре юҡ
  • Г хәрефе [ɦ] тип әйтелә һәм [ɦɛ] тип атала. Был өн башҡортса Һ һәм Ғ араһындағы өнөнә яҡын
  • Ґ хәрефе [g] тип әйтелә (был өн башҡортса Г менән яҡын)
  • Э урынына Е ҡулланыла
  • Е ([je]) урынына Є ҡулланыла
  • И хәрефе әйтелеше урыҫса Ы менән яҡын
  • І хәрефе әйтелеше урыҫса И менән яҡын
  • Ї хәрефе [ji] тип әйтелә
  • Щ хәрефе ШЧ тип әйтелә

Иҫкәрмәләр

  1. Әммә [q], [ɣ] өндәре бар, өҫтәмә мәғлүмәтте Татар әлифбаһы битендә таба алаһығыҙ