Инфраҡыҙыл нурланыш

Инфраҡыҙыл нурланыш
Алдағы	видимое излучение[d]
Не обладает свойством	видимость[d]
Инфраҡыҙыл нурланыш Викимилектә

Изображение собаки, полученное в инфракрасном излучении

Инфраҡыҙыл нурланыш — электромагнит нурланыш, спектрҙың күҙгә күренеүсе ҡыҙыл осо (тулҡын оҙонлоғо λ = 0,74 мкм (Микрометр) һәм йышлығы 430 ТГц) һәм микротулҡынлы нурланыш төрө (λ ~ 1—2 мм, частота 300 ГГц).

Инфраҡыҙылыл нурланыштың диапазоны өс өлкәгә бүленә:

• ҡыҫҡа тулҡынлы өлкә: λ = 0,74—2,5 мкм;
• урта тулҡынлы өлкә: λ = 2,5—50 мкм;
• оҙон тулҡынлы өлкә: λ = 50—2000 мкм;

Инфраҡыҙыл нурланыш шулай уҡ «йылылыҡ нурланышы» булараҡ билдәле, сөнки йылынған әйберҙәрҙең инфраҡыҙыл нурланышы кешегә йылылыҡ булараҡ тәҫьир итә. Есемдән таралған нурҙарҙың тулҡын оҙонлоғо йылыныу температураһына бәйле: температура юғарыраҡ булған һайын тулҡын оҙонлоғо шул тиклем ҡыҫҡараҡ һәм нурланыштың интенсивлығы юғарыраҡ.

Есемдең ебәргән тулҡындары оҙонлоғо йылытыу температураһынан тора : температура юғарыраҡ була барған һайын, тулҡын оҙонлоғо ҡыҫҡараҡ һәм нурланыш көслөрәк була. Абсолют ҡара есемдең нурланыш спектры сағыштырмаса түбән температурала булғанда (бер нисә мең Кельвин) башлыса ошо диапазонда урынлаша. Инфраҡыҙыл нурланышты ҡуҙғытылған атомдар йәки иондар ебәрә .

Матдәләрҙең оптик сифаттары инфраҡыҙыл нурланышта күренеүсе нурланыш аҫтында булғандан айырыла . Мәҫәлән, бер нисә сантиметр ҡалынлыҡтағы һыу ҡатламы λ = 1 мкм булған инфраҡыҙыл нурланышты үткәрмәй . Инфраҡыҙыл нурланыш ҡыҙҙырма электр лампаһының, газ разрядлы лампаларҙың нурланышының күп өлөшөн , Ҡояш нурланышының 50 % тәшкил итә ; инфраҡыҙыл нурланышты ҡайһы бер лазерҙар бүлеп сығара. Уны регистрациялау өсөн йылытҡыс һәм фотоэлектрик алғыстар, шулай уҡ фотоматериалдарҙы ҡулланалар.

Ҡулланылыш

Төнгө күреү приборы

Күренмәҫ инфраҡыҙыл һүрәтте визуалләштереүҙең бер нисә ысулы бар:

• Хәҙерге ярымүткәргесле видеокамералар яҡын инфраҡыҙыл нурланышҡа һиҙгер. Төҫтәрҙең тапшырыу хаталарын булдырмаҫ өсөн ябай көнкүреш видеокамералары инфраҡыҙыл сағылышты өҙә торған махсус фильтр менән йыһазландырылған. Камеры для охранных систем, как правило, не имеют такого фильтра. Однако в темное время суток нет естественных источников ближнего ИК, поэтому без искусственной подсветки (например, инфракрасными светодиодами) такие камеры ничего не покажут.
• Электронно-оптический преобразователь — вакуумный фотоэлектронный прибор, усиливающий свет видимого спектра и ближнего ИК. Имеет высокую чувствительность и способен давать изображение при очень низкой освещенности. Являются исторически первыми приборами ночного видения, широко используются и в настоящее время в дешевых ПНВ. Поскольку работают только в ближнем ИК, то, как и полупроводниковые видеокамеры, требуют наличия освещения.
• Болометр — тепловой сенсор. Болометры для систем технического зрения и приборов ночного видения чувствительны в диапазоне длин волн 3—14 мкм (средний ИК), что соответствует излучению тел, нагретых от -50 до 500 градусов Цельсия. Таким образом, регистрируя излучение самих предметов, болометрические приборы не требуют внешнего освещения и создают картинку разности температур.

Алыҫтан идара итеү

Инфраҡыҙыл диодтар һәм фотодиодтар алыҫтан идара итеү өсөн пульттәрҙә, автоматика һәм һаҡлау системаларында, ҡайһы бер кеҫә телефондарында һ.б. ҡулланыла. Улар күҙгә күренмәү сәбәпле кешенең иғтибарын йәлеп итмәй.

Буяу киптереү

Инфраҡыҙыл нурланышты сәнәғәттә лакланған йәки буялған әйбер өҫтөн киптереү өсөн ҡулланылырға мөмкин. Был ысулдың ғәҙәттәге конвекцион ысул менән сағыштырғанда өҫтөнлөктәре бар. Улар киптереү тиҙерәк башҡарылыуҙа һәм ғәҙәттәге ысулдағыға ҡарағанда энергияның кәмерәк сарыф ителеүендә сағыла.

Ашамлыҡтарҙы стерилләштереү

Инфраҡыҙыл нурланыш ярҙамында ашамлыҡтарҙы инфекцияларҙан таҙартыу маҡсаты менән стерилләштерәләр.

Асыу тарихы

Инфраҡыҙыл нурланыш 1800 йылда Уильям Гершель исемле астроном тарафынан асыла. Ҡояшты өйрәнгән ваҡытта ул күҙәтеү алып барыу өсөн ҡулланған әсбаптың йылынуын кәметеү өсөн сара эҙләй башлай. Күҙгә күренеүсе спектрҙың төрлө өлөштәренән килгән йылылыҡты термометр ярҙамында үлсәп, ул "йылылыҡ максимумы"ның спектрҙа ҡыҙыл төҫ артындағы күҙгә күренмәгән өлкәлә ятыуын аса.

Иҫкәрмәләр

Был физика буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып Википедия проектына ярҙам итә алаһығыҙ.