Ғаилә

Ғаилә — тарихи аныҡ ойошҡанлыҡҡа эйә булған, ағзалары никах йәки туғанлыҡ (һәм тәрбиәгә алған балаларға) мөнәсәбәте менән бәйле, уртаҡ көндәлек тормош, үҙ-ара әхлаҡи яуаплылыҡ һәм социаль зарурлыҡ менән йәшәгән социаль төркөм. Ғаилә йәмғиәтең халыҡ һанын арттырыу ихтияжы шарты менән булдырыла.

Ғаилә (Франсиско Гойя рәсеме)

Хәҙерге йәмғиәттә йәшәгән күп кешеләр өсөн иң мөһим тормош ҡиммәте булып ғаилә тора. Йәмғиәттең һәр ағзаһы тыуған көнөннән һуңғы көнөнә тиклем социаль статусынан, милләтенән, мөлкәтенән һәм матди хәленән тыш, ғаилә-никах хәле тураһында характеристикаға эйә. Бала өсөн ғаилә — физик, психик, эмоциональ, интеллектуаль уҫеше өсөн мөхит. Өлкән кеше өсөн ғаилә ихтияжын ҡәнәғәтлендереү сығанағы, төрлө һәм ҡатмарлы талаптар ҡуйыусы кесе коллектив. Кешенең йәшәү циклында уның ғаиләләге статусы һәм бурысы үҙгәрә.

Ғаиләне билдәләгән аспект

• Социаль институт: социаль норма, иҫкәртеү, үҙ-үҙеңде тотош, хоҡуҡ һәм бурыстар менән йөкмәтелгән, ир менән ҡатындың, балалар менән ата-әсәләрҙең мөнәсәбәтен көйләүсе.
• Иҡтисади ғаилә: дөйөм ғаилә бюджеты менән бәйле.
• Территориаль ғаилә: бергә йәшәгән кешеләрҙе берләштерә.
• Биологик ғаилә: балалар һәм ата-әсәләрҙән тора.

Төрлө тарихи дәүерҙә иҡтисади һәм территориаль аспект өҫтөнлөк алған. Мәҫәлән, Францияла «төнгөлөктә бер ишек артында бикләнгән кешеләр төркөмө» ғаилә тип ҡаралған. Ә урыҫ земство статистикаһы йорт буйынса иҫәп үткәргәндә «даими бер өҫтәл артында, бер табаҡтан ашаған кешеләр»ҙе ғаилә тип иҫәпләгән.