25 ғинуар: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш) →{{Ваҡиғалар}}: яңы мәғлүмәт |
|||
| 49 юл: | 49 юл: | ||
* [[Сәйетов Сәхи Ниғмәт улы]] (1907—09.07.1986), [[театр]] актёры, режиссёр. [[БАССР]]‑ҙың атҡаҙанған артисы ([[1966]]). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] кавалеры (1947). |
* [[Сәйетов Сәхи Ниғмәт улы]] (1907—09.07.1986), [[театр]] актёры, режиссёр. [[БАССР]]‑ҙың атҡаҙанған артисы ([[1966]]). [[Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены]] кавалеры (1947). |
||
* [[Әмирхәнов Әнүәр Хабибулла улы]] (1912—03.03.1986), химик. БАССР‑ҙың атҡаҙанған химигы (1982). |
* [[Әмирхәнов Әнүәр Хабибулла улы]] (1912—03.03.1986), химик. БАССР‑ҙың атҡаҙанған химигы (1982). |
||
* [[Ғөзәиров Баҡый Мөхәмәтхәй улы]], (2017—2007), хәрби хеҙмәткәр, майор. [[Бөйөк Ватан һуғышы]] яугиры. Сығышы менән [[Өфө губернаһы]] [[Златоуст өйәҙе]] Оло Ҡошсо улысы, хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]] [[Мәсетле районы]] [[Һөләймән (Мәсетле районы)|Һөләймән]] ауылынан. |
|||
* [[Сәйетов Илдар Ширҡәт улы]] (1957—14.10.2020), театр һәм кино актёры. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (2008) һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның халыҡ (2002) артисы. |
* [[Сәйетов Илдар Ширҡәт улы]] (1957—14.10.2020), театр һәм кино актёры. [[Рәсәй Федерацияһы]]ның атҡаҙанған (2008) һәм [[Башҡортостан Республикаһы]]ның халыҡ (2002) артисы. |
||
* [[Казаков Рауил Яғмур улы]] (1982), спортсы. Пауэрлифтинг буйынса [[Рәсәй]]ҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2002). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның күренекле спортсыһы (2003). [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2006). |
* [[Казаков Рауил Яғмур улы]] (1982), спортсы. Пауэрлифтинг буйынса [[Рәсәй]]ҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2002). [[Башҡортостан Республикаһы]]ның күренекле спортсыһы (2003). [[Салауат Юлаев ордены]] кавалеры (2006). |
||
11:24, 30 декабрь 2021 өлгөһө
| 25 ғинуар | |
| Аҙна көнө | Йәкшәмбе, Дүшәмбе, Шишәмбе, Шаршамбы, Кесаҙна, Йома һәм Шәмбе |
|---|---|
 25 ғинуар Викимилектә | |
25 ғинуар — григориан стиле буйынса йылдың 25-се көнө. Йыл аҙағына тиклем 340 көн ҡала (кәбисә йылында 341).
| ← ғинуар → | ||||||
| Дш | Шш | Шр | Кс | Йм | Шм | Йк |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | ||||
| 2024 йыл | ||||||
Байрамдар һәм иҫтәлекле даталар
Халыҡ-ара
Милли
Рәсәй: Студенттар (Татьяна) көнө.
Һөнәри
- Рәсәй: Хәрби-Диңгеҙ флоты штурманы көнө.
Тарихи ваҡиғалар
- 1858: Феликс Мендельсондың «Туй маршы» беренсе тапҡыр башҡарыла.
- 1905: Көньяҡ Африка Республикаһында 3106 каратлы иң ҙур «Куллинан» алмасы табыла.
- 1924: Францияның Шамони ҡалаһында I Ҡышҡы Олимпия уйындары башлана.
- 1941: Хәҙерге Өфө ҡалаһы ҡала округы хакимиәтенең Архитектура һәм ҡала төҙөлөшө баш идаралығы ойошторола.
- 1996: Башҡортостан Республикаһы Европа төбәктәре ассамблеяһы ағзаһы итеп ҡабул ителә.
Был көндө тыуғандар
Башҡортостан менән бәйле шәхестәр
0 һәм 5 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Глушарин Иларий Казимирович (1895—22.08.1963), актёр, режиссёр. 1936—1938 һәм 1944—1961 йылдарҙа хәҙерге Башҡортостан Республикаһы рус дәүләт академия драма театры артисы һәм режиссёры. 1937 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы. 1946—1952 йылдарҙа Бөтә Рәсәй театр йәмғиәтенең Башҡортостан бүлексәһе рәйесе. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған сәнғәт эшмәкәре (1945). «Почёт Билдәһе» ордены кавалеры (1955).
- Кузьмичёва Евдокия Яковлевна (1930—1.06.2002), төҙөүсе, йәмәғәтсе. 1952—1985 йылдарҙа «Шкаповнефтестрой» тресы 2-се төҙөлөш идаралығының (Бәләбәй ҡалаһы) биҙәкләү эштәрен башҡарыусылар бригадиры. СССР-ҙың 9-сы һәм 10-сы саҡырылыш Юғары Советы, Башҡорт АССР-ының 6-сы саҡырылыш Юғары Советы депутаты. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған төҙөүсеһе (1979), СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1982). Ленин (1960) һәм Халыҡтар Дуҫлығы (1973) ордендары кавалеры. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Баҡалы районы Дияш ауылынан.
- Шәрипов Борис Усман улы (1940), ғалим-инженер механик. 1972 йылдан Өфө авиация институты һәм Өфө дәүләт авиация техник университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 2000—2001 йылдарҙа авиация технологик системалары факультеты деканы, 2003 йылдан – Борисоглебск педагогия институтының математика һәм уны уҡытыу методикаһы кафедраһы мөдире. Техник фәндәр докторы (2000). Рәсәй Федерацияһының почётлы юғары һөнәри белем биреү хеҙмәткәре (2001). Сығышы менән Өфө ҡалаһынан.
- Исламов Тимерғәли Әхмәтғәли улы (1940), ветеран-педагог. Ейәнсура районы Бикбау урта мәктәбенең элекке директоры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған уҡытыусыһы (1996), Рәсәйҙең мәғариф отличнигы. Сығышы менән ошо ауылдан.
- Зәйнуллин Рәшит Сибәғәт улы (1945), ғалим-инженер механик. 1963—1997 йылдарҙа Өфө нефть институты һәм Өфө дәүләт нефть техник университеты уҡытыусыһы; 1997—2009 йылдарҙа Өфөләге «Ҡатмарлы техник системаларҙы хәүефһеҙ эксплуатациялау» ғилми үҙәк директоры, бер үк ваҡытта 2002 йылдан Энергоресурстарҙы транспортлау проблемалары институтының бүлек мөдире, 2005 йылдан — баш ғилми хеҙмәткәре. Техник фәндәр докторы (1987), профессор (1994). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2005).
- Түлебаев Мөхәмәт Усман улы (1945), ветеран-педагог, ҡурайсы. 1963—1965 йылдарҙа һәм 1970 йылдан Белорет районы Шығай урта мәктәбе уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1970—2007 йылдарҙа мәктәптәге ҡурай түңәрәге етәксеһе. Башҡорт АССР-ының атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1986). Бөтә Союз үҙешмәкәр сәнғәт ижады смотры (1985), халыҡ ижады фестивале (1987; икеһе лә — Мәскәү), Ишмулла Дилмөхәмәтов исемендәге призға Республика ҡурайсылар конкурсы (Йылайыр районы Иҫке Яҡуп ауылы, 1990; Гран-при), Төбәк-ара ҡурай байрамы (Октябрьский ҡалаһы, 2005; Гран-при) лауреаты.
- Ғәлин Рауил Әхтәрйән улы (1950), актёр. 1991 йылдан Стәрлетамаҡ башҡорт дәүләт драма театры актёры, бер үк ваҡытта 1994—2008 йылдарҙа Стәрлетамаҡтағы Башҡортостан республика мәҙәниәт техникумы уҡытыусыһы. 1982 йылдан СССР Театр эшмәкәрҙәре союзы ағзаһы (1982). Башҡортостан Республикаһының халыҡ артисы (1996). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Архангел районы Яңы Ҡыҙылъяр ауылынан.
- Андреев Сергей Александрович (1960), спортсы, юғары категориялы тренер. Олимпия резервының Өфө ҡалаһындағы 7-се спорт мәктәбенең волейбол буйынса тренеры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған физик культура хеҙмәткәре.
- Харисова Илмира Миңнулла ҡыҙы (1960—4.04.2007), ғалим-гигиенист, дәүләт хеҙмәткәре. 1991 йылдан Башҡорт дәүләт медицина институты һәм Башҡорт дәүләт медицина университеты уҡытыусыһы, шул иҫәптән 1997 йылдан — йәмәғәт һаулығы һәм һаулыҡ һаҡлауҙы ойоштороу кафедраһы мөдире. 2001 йылдан Өфө ҡала хакимиәтенең һаулыҡ һаҡлау идаралығы начальнигы, 2003—2007 йылдарҙа – хакимиәт башлығы урынбаҫары. Медицина фәндәре докторы (1995), профессор (1996). Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (1998). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Әлшәй районы Раевка ауылынан.
- Рәхимова Физәлиә Әнүәр ҡыҙы (1970), театр актёры, педагог. 1993 йылдан Стәрлетамаҡ дәүләт театр-концерт берекмәһенең Башҡорт драма театры актрисаһы, бер үк ваҡытта 2004—2008 йылдарҙа Стәрлетамаҡтағы Башҡортостан республика мәҙәниәт техникумы уҡытыусыһы. Башҡортостандың халыҡ артисы (2014). Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Әбйәлил районы Туйыш ауылынан.
1 һәм 6 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Пулькин Григорий Степанович (1916—12.01.1945), совет-фин һуғышында ҡатнашҡан һәм Бөйөк Ватан һуғышында һәләк булған яугир. Артиллерия батареяһы тимерсеһе (1939—1940), рядовой; артиллерия взводы, батареяһы, артиллерия дивизионы командиры (1941 йылдан), гвардия капитаны. Советтар Союзы Геройы (1940). Башҡортостанда тыуғандар араһынан был юғары исемгә беренсе лайыҡ булыусы.
- Баҙыков Рәйеф Карам улы (1946), матбуғат ветераны, фотохәбәрсе һәм фоторәссам. 1980 йылдан «Вечерняя Уфа», 1983 йылдан — «Республика Башкортостан» гәзите фотокорреспонденты. СССР-ҙың Журналистар (1985) һәм Фоторәссамдар (1991) союздары ағзаһы. Рәсәй Федерацияһының (2002) һәм Башҡортостан Республикаһының (1994) атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре, Башҡортостан Хөкүмәтенең Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге премияһы (1995), «Рәсәйҙең иң яҡшы фотоһүрәттәре» Бөтә Рәсәй конкурсы (Мәскәү, 2010) һәм Р. Исламов исемендәге премия (1999) лауреаты. Сығышы менән хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Йәрмәкәй районы Исламбаҡты ауылынан.
- Тамара Ғәниева (Ғәниева Тимербикә Әхмәтшәрип ҡыҙы; 1951), шағир, тәржемәсе һәм драматург. 1986 йылдан СССР Яҙыусылар союзы ағзаһы. Башҡортостан Республикаһының халыҡ шағиры (2019) һәм атҡаҙанған мәҙәниәт хеҙмәткәре (1993).
- Әмиров Фәрит Ғизулла улы (1951), хеҙмәт ветераны. Көйөргәҙе районы «Күмертау» совхозының элекке механизаторы. Башҡортостандың атҡаҙанған ауыл хужалығы хеҙмәткәре.
- Куликова Марина Германовна (1961), Хөсәйен Әхмәтов исемендәге Башҡорт дәүләт филармонияһының вокал буйынса концертмейстеры. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған артисы.
- Солтанова Флүрә Мәхмүтйән ҡыҙы (1966), журналист. 1990 йылдан «Башҡортостан» дәүләт телерадиокомпанияһының радиотапшырыуҙар студияһы мөхәррире, хәбәрсеһе, өлкән мөхәррире һәм комментаторы. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2003). Шәһит Хоҙайбирҙин исемендәге Хөкүмәт премияһы лауреаты (2009).
- Артур Дәүләтбәков (1971), журналист, матбуғат һәм йәмәғәт эшмәкәре. 2006 йылдан «Йәшлек» гәзитенең баш мөхәррире. 2010—2020 йылдарҙа Башҡортостан Журналистар союзы рәйесе. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған матбуғат һәм киң мәғлүмәт хеҙмәткәре (2016).
2 һәм 7 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Сәйетов Сәхи Ниғмәт улы (1907—09.07.1986), театр актёры, режиссёр. БАССР‑ҙың атҡаҙанған артисы (1966). Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры (1947).
- Әмирхәнов Әнүәр Хабибулла улы (1912—03.03.1986), химик. БАССР‑ҙың атҡаҙанған химигы (1982).
- Ғөзәиров Баҡый Мөхәмәтхәй улы, (2017—2007), хәрби хеҙмәткәр, майор. Бөйөк Ватан һуғышы яугиры. Сығышы менән Өфө губернаһы Златоуст өйәҙе Оло Ҡошсо улысы, хәҙерге Башҡортостан Республикаһы Мәсетле районы Һөләймән ауылынан.
- Сәйетов Илдар Ширҡәт улы (1957—14.10.2020), театр һәм кино актёры. Рәсәй Федерацияһының атҡаҙанған (2008) һәм Башҡортостан Республикаһының халыҡ (2002) артисы.
- Казаков Рауил Яғмур улы (1982), спортсы. Пауэрлифтинг буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (2002). Башҡортостан Республикаһының күренекле спортсыһы (2003). Салауат Юлаев ордены кавалеры (2006).
3 һәм 8 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Ивах Александр Федорович (1948—20.08.2013), Двигателдәр эшләү берләштерелгән корпорацияһының 2008—2013 йылдарҙағы генераль конструкторы. II дәрәжә дәрәжә «Ватан алдындағы хеҙмәттәре өсөн» ордены кавалеры (2009), Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған машина эшләүсеһе. Польшаның Лигниц ҡалаһында Совет Армияһы хәрби хеҙмәткәрҙәре ғаиләһендә тыуған.
- Калинушкин Николай Александрович (1948—20.04.2004), скульптор, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәт эшмәкәре. 1980 йылдан СССР Рәссамдар союзы ағзаһы. 1991—2004 йылдарҙа Башҡортостандың Рәссамдар союзының идара рәйесе. Рәсәй Федерацияһының (1997) һәм Башҡортостан Республикаһының (1993) атҡаҙанған рәссамы.
4 һәм 9 һанына тамамланған йылдарҙа тыуғандар
- Ғирфанов Вәкил Кәли улы (1909—10.05.1980), ғалим-агробиолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы, йәмәғәт эшмәкәре. 1975—1979 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Юғары Советы Рәйесе. Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы. Ауыл хужалығы фәндәре докторы (1965), профессор (1967). РСФСР-ҙың (1969) һәм Башҡорт АССР-ының (1957) атҡаҙанған фән эшмәкәре. Октябрь Революцияһы (1971), Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ (1949), Халыҡтар дуҫлығы (1979), Ҡыҙыл Йондоҙ (1944), Почёт Билдәһе (1966) ордендары кавалеры.
- Зәки Мәхмүтов (1934—17.02.2008), йырсы, юғары мәктәп уҡытыусыһы. 1976—1998 йылдарҙа Башҡорт дәүләт филармонияһы солисы. РСФСР-ҙың атҡаҙанған (1982), Башҡорт АССР-ының халыҡ (1976) артисы.
- Әбдрәшитова Роза Фәррәх ҡыҙы (1934), хеҙмәт ветераны. 1951—1995 йылдарҙа Ишембай ҡала элемтә үҙәге телеграфисы. Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены кавалеры. Сығышы менән Стәрлетамаҡ районының Аллағыуат ауылынан (1970-се йылдарҙа күсерелгән).
- Байтурина Вазифа Хәмит ҡыҙы (1939—21.04.2005), педагог, партия һәм дәүләт эшмәкәре. 1982—1990 йылдарҙа Башҡорт АССР-ы Министрҙар Советы Рәйесе урынбаҫары. Ике Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ һәм «Почёт Билдәһе» ордендары кавалеры.
- Вәлиев Ильяс Иштуған улы (1949), ғалим-педагог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Педагогия һәм социаль фәндәр академияһының мөхбир ағзаһы (1995), Халыҡ-ара педагогия академияһының мөхбир ағзаһы (1996), Рәсәй Тәбиғи фәндәр академияһының ағза-корреспонденты (2009), педагогия фәндәре докторы (1999), профессор (2010). СССР‑ҙың мәғариф отличнигы (1988), РСФСР‑ҙың халыҡ мәғарифы отличнигы (1986), Рәсәй Федерацияһының почётлы дөйөм белем биреү отличнигы (2003) һәм почётлы юғары профессиональ белем биреү хеҙмәткәре (2009). Степан Злобин исемендәге әҙәби премия лауреаты (2000).
- Исмәғилев Фоат Ришат улы (1949) ғалим-химик-технолог, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Техник фәндәр докторы (1992), профессор (2000).
- Кривошеев Александр Сергеевич (1964), ғалим-математик, юғары мәктәп уҡытыусыһы. Физика‑математика фәндәре докторы (1994). Сығышы менән Стәрлетамаҡ ҡалаһынан.
Дөйөм исемлек
- 1845: Герман Лопатин, революционер, Карл Маркстың «Капитал»ын руссаға беренсе тәржемә итеүсе.
- 1915: Иван Разволяев, Бөйөк Ватан һуғышы яугире, 112-се Башҡорт кавалерия дивизияһының эскадрон командиры, гвардия капитаны. Советтар Союзы Геройы (1944).
- 1928: Эдуард Шеварднадзе, СССР һәм Грузияның дәүләт эшмәкәре, сәйәсмән. Грузияның 1995—2003 йылдарҙағы президенты.
- 1933: Корасон Акино, Филиппиндың 1986—1992 йылдарҙағы президенты.
- 1935: Станислав Жук, СССР фигурисы, илдең йыйылма командаһы тренеры.
- 1935: Риф Хәйретдинов, СССР-ҙың тарихсы ғалимы, Татарстандың атҡаҙанған фән эшмәкәре (1991).
- 1938: Владимир Высоцкий, актёр, шағир, йырҙар яҙыусы һәм башҡарыусы. СССР-ҙың Дәүләт премияһы лауреаты (1987).
- 1953: Ботгрос Николай, СССР һәм Молдавия скрипкасыһы һәм дирижеры, Молдова дәүләт филармонияһының «Лэутарий» халыҡ музыкаһы ансамбле художество етәксеһе.
Был көндө вафат булғандар
- 1945: Латипов Ғабдрахман Хәким улы, Бөйөк Ватан һуғышында ҡатнашыусы, Советтар Союзы Геройы (1945).
Йыл көндәре
