Меркурий: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә r2.7.3) (робот үҙгәртте: hi:बुध (ग्रह); косметические изменения
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
{{Планета карточкаһы
{{Infobox күк есеме
| тип=планета
|күк есеме='''Меркурий'''
| маленькая карточка =
| рәсем1 =Mercury in color - Prockter07.jpg
| фон = #cccccc
| рәсем тексы = {{{рәсем тексы1<includeonly>|</includeonly>}}}
| название = Меркурий
| рәсем киңлеге = 120px
| символ = Mercury symbol.svg
| рәсем2 =
| изображение =Mercury in color - Prockter07 centered.jpg
| рәсем тексы2 = {{{<includeonly>|</includeonly>}}}
| ширина = 215px
| рәсем киңлеге2 = 120px =
| подпись = Меркурий («[[MESSENGER|Мессенджера]]» фотоһы)

| изображение2 = Mercury-real color.jpg
| стиль = 3
| style =2
| ширина2 =
| подпись2 = Меркурий тәбиғи төҫөндә («[[Маринер-10|Маринера-10]]» фотоһы)
| башлыҡ төҫө =
| другие названия =
| бүлек төҫө =
| обозначение астероида =

| категория астероида =
| Афелий= 69 816 927 км
| открытие-ref =
| Перигелий = 46 001 210 км
| первооткрыватель =
0,30749909 а. й.
| место открытия =
| Йыл (сидерик период) = 87,969 көн
| дата открытия =
| Орбита тиҙлеге =47,87 км/с
| способ открытия =
| Ауышлығы = 3,38° (Ҡояш экваторына ҡарата)
| орбита-ref =
| Юлдаштары = юҡ
| эпоха = [[J2000.0]]
| + = Физик характеристика
| перигелий = 46&nbsp;001&nbsp;210 км<br />0,30749909 а. б.

| апсида =

| периапсида =
| Уртаса радиус = 2439,7 ± 1,0 км
| апоапсида =
| Түңәрәк оҙонлоғо = 15329,1 км
| афелий = 69&nbsp;816&nbsp;927 км<br />0,46669733 [[Астрономик берәмек|а.&nbsp;б.]]
| большая полуось = 57&nbsp;909&nbsp;068 км<br />0,38709821 а. е.
| Йөҙөнөң майҙаны = 7,48×107 км²
| средний радиус орбиты =
0,147 Ер
| эксцентриситет = 0,2056303
| Күләме =6,08272×1010 км³
| сидерический период = 87,969 көн<ref name="nasa">{{cite web|url=http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/mercuryfact.html|date=30 ноября 2007|title=Mercury Fact Sheet|lang=en|publisher=[[NASA]]|accessdate=2011-06-09]|accessdate=12 февраля 2009|author=David R. Williams.|archiveurl=http://www.webcitation.org/67qL6uorw|archivedate=2012-05-22}}</ref>
0,056 Ер менән сағыштырғанда
| синодический период = 115,88 көн
|Масса =3,3022×1023 кг
| орбитальная скорость = 47,87 км/с
0,055 Ер менән сағыштырғанда
| средняя аномалия = 174,795884°
| Тығыҙлығы = 5,427 г/см³
| наклонение = 7,00° эклиптика яҫылығына ҡарата<br />3,38° Ҡояш экваторына ҡарата
0,984 Ер менән сағыштырғанда
| угловое перемещение =
| Есемдәрҙең тотҡарһыҙ төшөү тиҙләнеше =3,7 м/с²
| долгота восходящего узла = 48,330541°
0,377 g
| долгота периастра =
| Икенсе йыһан тиҙлеге =4,25 км/с
| время периастра =
| Йөҙөндә температура =90К мин
| аргумент перицентра = 29,124279°
340К уртаса
| половинная амплитуда =
700К макс.
| чей спутник =
| - = Атмосфера
| спутники = нет
| Атмосфера составы =31,7 % калий
| физические характеристики-ref =<ref>{{cite web|url=http://solarsystem.nasa.gov/planets/profile.cfm?Object=Mercury&Display=Facts|title=Solar System Exploration: Planets: Mercury: Facts & Figures|accessdate=2011-06-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/67qL7R71p|archivedate=2012-05-22}}</ref>
24,9 % натрий,
| размеры =
9,5 %а. кислород,
| приплюснутость = &lt; 0,0006
7,0 % аргон,
| экваториальный радиус = 2439,7 км
5,9 % гелий,
| полярный радиус =
5,6 % М. кислород,
| средний радиус = 2439,7 ± 1,0 км
5,2 % азот,
| окружность большого круга = 15&nbsp;329,1 км
3,6 % углекислый газ,
| площадь поверхности = 7,48{{e|7}} км²<br />0,147 ҡыш
3,4 % һыу,
| объём = 6,08272{{e|10}} км³<br />0,056 ер
3,2 % водород
| масса = 3,33022{{e|23}} кг<br />0,055274 ер<ref name="Язев" /><ref name="galspace" />
|Атмосфера баҫымы =
| плотность = 5,427 г/см³<br />0,984 земной
| ускорение свободного падения = 3,7 м/с²<br />0,377 [[Есемдең тотҡарлыҡһыҙ төшөүе|g]]
| первая космическая скорость =
| вторая космическая скорость = 4,25 км/с
| скорость вращения = 10,892 км/сәғ
| период вращения = 58,646 көн (1407,5 сәғ)
| наклон оси = 0,01°
| прямое восхождение = 18 ч 44 мин 2 с<br />281,01°
| склонение = 61,45°
| полярная небесная широта =
| полярная небесная долгота =
| альбедо = 0,119 (Бонд)<br />0,106 (геом. [[альбедо]])
| спектральный тип =
| видимая звёздная величина =
| абсолютная звёздная величина =
| угловой диаметр =
| температура на поверхности =
| температура 1 имя = 0°N, 0°W
| температура 1 минимум = 90 К<br />(−183 °C)
| температура 1 средняя = 340 К<br />(67 °C)
| температура 1 максимум = 700 К<ref>{{cite web|url=http://sci.esa.int/science-e/www/category/index.cfm?fcategoryid=4586|title=ESA Science & Technology: Background Science|publisher=Европейское космическое агентство|accessdate=2009-3-20|lang=en|archiveurl=http://www.webcitation.org/67qL8K25T|archivedate=2012-05-22}}</ref><br />(427 °C)
| температура 2 имя = 85°N, 0°W
| температура 2 минимум = 80 К<br />(−193 °C)
| температура 2 средняя = 200 К<br />(−73 °C)
| температура 2 максимум = 380 К<br />(107 °C)
| атмосфера-ref =
| атмосферное давление = ~10<sup>−15</sup>;bar
| шкала высоты =
| состав атмосферы = 42,0 % [[кислород]]<br />29,0 % [[натрий]]<br />22,0 % [[водород]]<br />6,0 % [[гелий]]<br />0,5 % [[калий]]<br />0,5 % остальные ([[вода]], [[азот]], [[ксенон]], [[криптон]], [[неон]], [[кальций]], [[магний]])<ref name="nasa" /><ref name="galspace">[http://galspace.spb.ru/mercury.html Проект «Исследование Солнечной системы», Меркурий]</ref>
}}
}}
'''Меркурий''' —[[Ҡояш]]ҡа иң яҡын планета. Меркурий [[астероид]]тәр орбитаһынан эстә ята, шуға уны Ҡояш системаһының эске планетаһы тип атайҙар. 2006 йылда [[Плутон (планета)|Плутон]]ды планеталар статусынан мәхрүм иткәс Меркурий иң бәләкәй [[планета]] булып ҡалды. Меркурий өҫтөнә ҡояш нурҙары [[Ер (планета)|Ер]] йөҙөнә ҡарағанда туғыҙ тапҡыр артығыраҡ төшә. Планетаның ҡояш нурҙарынан һаҡлай торған атмосфера ҡатламы юҡ. Көндөҙ температура +429С етә. Был Ҡояш систкмаһындағы иң эҫе урындарҙың береһе. Төндә температура -180С төшә.
'''Меркурий''' —[[Ҡояш]]ҡа иң яҡын планета. Меркурий [[астероид]]тәр орбитаһынан эстә ята, шуға уны Ҡояш системаһының эске планетаһы тип атайҙар. 2006 йылда [[Плутон (планета)|Плутон]]ды планеталар статусынан мәхрүм иткәс Меркурий иң бәләкәй [[планета]] булып ҡалды. Меркурий өҫтөнә ҡояш нурҙары [[Ер (планета)|Ер]] йөҙөнә ҡарағанда туғыҙ тапҡыр артығыраҡ төшә. Планетаның ҡояш нурҙарынан һаҡлай торған атмосфера ҡатламы юҡ. Көндөҙ температура +429С етә. Был Ҡояш систкмаһындағы иң эҫе урындарҙың береһе. Төндә температура -180С төшә.
61 юл: 89 юл:
== Планетаның хәрәкәт итеүе ==
== Планетаның хәрәкәт итеүе ==
Оҙаҡ ваҡыт Меркурий Ҡояшҡа бер яғы менән генә ҡарай, йәғни Меркурий тәүлеге бер Меркурий йылына тигеҙ тип тип иҫәпләнә ине. Аҙағыраҡ Меркурий тәүлеге 2/3 йылға тигеҙ икәне асыҡланды. Ҡояш яҡын булғанға планетаның әйленеү тиҙлеген тотҡарлай. Бер йыл (Меркурий йылы) эсендә Меркурийҙа бер ярым тәүлек үтә.
Оҙаҡ ваҡыт Меркурий Ҡояшҡа бер яғы менән генә ҡарай, йәғни Меркурий тәүлеге бер Меркурий йылына тигеҙ тип тип иҫәпләнә ине. Аҙағыраҡ Меркурий тәүлеге 2/3 йылға тигеҙ икәне асыҡланды. Ҡояш яҡын булғанға планетаның әйленеү тиҙлеген тотҡарлай. Бер йыл (Меркурий йылы) эсендә Меркурийҙа бер ярым тәүлек үтә.
== Әҙәбиәт ==

* Гребеников Е. А., Рябов Ю. А. Поиски и открытия планет. — М.: Наука, 1975. — 216 с. — 65 000 экз.
* Ксанфомалити Л. В. Неизвестный Меркурий // В мире науки. — 2008. — № 2.
* Маров М. Я. Планеты Солнечной системы. — 2-е изд. — М.: Наука, 1986. — 320 с.
* Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5
== Иҫкәрмәләр ==
<references/>
{{Ҡояш системаһы‎}}
{{Ҡояш системаһы‎}}



04:09, 1 октябрь 2012 өлгөһө

Меркурий

Меркурий («Мессенджера» фотоһы)

Меркурий тәбиғи төҫөндә («Маринера-10» фотоһы)
Орбита характеристикалары

Эпоха: J2000.0

Перигелий

46 001 210 км
0,30749909 а. б.

Афелий

69 816 927 км
0,46669733 а. б.

Ҙур ярымкүсәр (a)

57 909 068 км
0,38709821 а. е.

Орбитаның эксцентриситеты (e)

0,2056303

Әйләнеүҙең сидерик периоды

87,969 көн[1]

Әйләнеүҙең Синодик периоды

115,88 көн

Орбита тиҙлеге (v)

47,87 км/с

Уртаса аномалия;(Mo)

174,795884°

Ауышлығы (i)

7,00° эклиптика яҫылығына ҡарата
3,38° Ҡояш экваторына ҡарата

Долгота восходящего узла (Ω)

48,330541°

Перицентр аргументы (ω)

29,124279°

Юлдаштары

нет

Физик характеристикалар[2]
Экватор радиусы

2439,7 км

Уртаса радиус

2439,7 ± 1,0 км

Ҙур түңәрәк оҙонлоғо

15 329,1 км

Өҫлөк майҙаны (S)

7,48·107 км²
0,147 ҡыш

Күләме (V)

6,08272·1010 км³
0,056 ер

Массаһы (m)

3,33022·1023 кг
0,055274 ер[3][4]

Уртаса тығыҙлығы (ρ)

5,427 г/см³
0,984 земной

Экваторҙа есемдең тотҡарһыҙ төшөүе тиҙлеге (g)

3,7 м/с²
0,377 g

Икенсе космик тиҙлек (v2)

4,25 км/с

Экваторҙа әйләнеү тиҙлеге

10,892 км/сәғ

Әйләнеү периоды (T)

58,646 көн (1407,5 сәғ)

Күсәр ауышлығы

0,01°

Прямое восхождение северного полюса (α)

18 ч 44 мин 2 с
281,01°

Төньяҡ полюс ауышлығы (δ)

61,45°

Альбедо

0,119 (Бонд)
0,106 (геом. альбедо)

Температура
 
мин. сред. макс.
0°N, 0°W
90 К
(−183 °C)
340 К
(67 °C)
700 К[5]
(427 °C)
85°N, 0°W
80 К
(−193 °C)
200 К
(−73 °C)
380 К
(107 °C)
Атмосфера
Атмосфера баҫымы

~10−15;bar

Состав:

42,0 % кислород
29,0 % натрий
22,0 % водород
6,0 % гелий
0,5 % калий
0,5 % остальные (вода, азот, ксенон, криптон, неон, кальций, магний)[1][4]

МеркурийҠояшҡа иң яҡын планета. Меркурий астероидтәр орбитаһынан эстә ята, шуға уны Ҡояш системаһының эске планетаһы тип атайҙар. 2006 йылда Плутонды планеталар статусынан мәхрүм иткәс Меркурий иң бәләкәй планета булып ҡалды. Меркурий өҫтөнә ҡояш нурҙары Ер йөҙөнә ҡарағанда туғыҙ тапҡыр артығыраҡ төшә. Планетаның ҡояш нурҙарынан һаҡлай торған атмосфера ҡатламы юҡ. Көндөҙ температура +429С етә. Был Ҡояш систкмаһындағы иң эҫе урындарҙың береһе. Төндә температура -180С төшә.

Был планета Ҡояш тирәләй яҡынса 88 көн (Ер тәүлеге) әйләнә.

Тышҡы күренеше менән Меркурий Айҙы хәтерләтә, уның өҫтө лә кратерҙар менән телгәләнгән. Меркурийҙың юлдашы (Айы) юҡ, шуға төнөн ҡараңғы. Атмосфераһы бик һирәк. Планетаның тимер төшө булғанға, Ерҙекенән 0,1 тәшкил иткән магнит ҡыры бар.

Планетаның хәрәкәт итеүе

Оҙаҡ ваҡыт Меркурий Ҡояшҡа бер яғы менән генә ҡарай, йәғни Меркурий тәүлеге бер Меркурий йылына тигеҙ тип тип иҫәпләнә ине. Аҙағыраҡ Меркурий тәүлеге 2/3 йылға тигеҙ икәне асыҡланды. Ҡояш яҡын булғанға планетаның әйленеү тиҙлеген тотҡарлай. Бер йыл (Меркурий йылы) эсендә Меркурийҙа бер ярым тәүлек үтә.

Әҙәбиәт

  • Гребеников Е. А., Рябов Ю. А. Поиски и открытия планет. — М.: Наука, 1975. — 216 с. — 65 000 экз.
  • Ксанфомалити Л. В. Неизвестный Меркурий // В мире науки. — 2008. — № 2.
  • Маров М. Я. Планеты Солнечной системы. — 2-е изд. — М.: Наука, 1986. — 320 с.
  • Солнечная система / Ред.-сост. В. Г. Сурдин. — М.: Физматлит, 2008. — 400 с. — ISBN 978-5-9221-0989-5

Иҫкәрмәләр

  1. 1,0 1,1 David R. Williams. Mercury Fact Sheet (ингл.). NASA (30 ноябрь 2007). Дата обращения: 12 февраль 2009. Архивировано 22 май 2012 года.
  2. Solar System Exploration: Planets: Mercury: Facts & Figures. Дата обращения: 9 июнь 2011. Архивировано 22 май 2012 года.
  3. Өҙөмтә хатаһы: <ref> тамғаһы дөрөҫ түгел; Язев төшөрмәләре өсөн текст юҡ
  4. 4,0 4,1 Проект «Исследование Солнечной системы», Меркурий
  5. ESA Science & Technology: Background Science (ингл.). Европейское космическое агентство. Дата обращения: 2009-3-20. Архивировано 22 май 2012 года.

Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA Ҡалып:Link FA