Сәхәбәләр: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

Һыҙылған

07:06, 23 февраль 2013 өлгөһө

Сәхәбә, йәки әсхәбә (ғәрәп الصحابة - күплек, صحابي‎ — яңғыҙлыҡ) — Пәйғәмбәрҙең көрәштәштәре, арҡалаштары^[1], улар Рәсүлде күреп белгән, уның динен ҡабул иткән^[2] (до конца своей жизни^[3]).

Башта Мөхәммәт Пәйғәмбәр менән бергә яуҙарҙа ҡатнашҡан һәм мосолман ғәскәренең иң ышаныслы өлөшөн тәшкил иткән арҡалаштарын ғына әсхәб тип атағандар^[1]. Пәйғәмбәрҙең ғаилә ағзалары һәм уның менән аралашҡан балалар ҙа сәхәбә иҫәбенә инә. Уның менән рисаләт иткәнгә тиклем таныш булып, аҙаҡ осрашмаған, аралашмаған кешеләр сәхәбә иҫәбенә инмәй.^[3]

Сәхәбә төркөмдәре

Ғөләмәләр сәхәбәләрҙе 3 төркөмгә бүлә:

Мөһәжирҙәр — Мәккәнән йәки башҡа урындан Мәҙинәгә һижрәт ҡылған (күсенгән) арҡалаштары. Улар Ислам хаҡына мөлкәтен, туғандарын, тыуған ерҙәрен ҡалдырып киткәндәр.
Ансарҙар — Мәҙинәлә йәки унан йыраҡ түгел йәшәгән мосолмандар.
Башҡа арҡалаштары — улар Мәккәне алғандан һуң ошо ҡалала йәки башҡа урында Ислам ҡабул иткән кешеләр. Уларҙы мөһәжир тип тә, ансар тип тә атамайҙар, бары тик сәхәбә тип исемләйҙәр.

Мосолмандар сәхәбәләрҙе, бер кемен дә айырмай, ихтирам итергә тейеш.^[4]

Исламда сәхәбәләрҙең әһәмиәте

Әсхәбтәр Исламдың нығыныуына айырата ҙур өлөш индергән кешеләр, сөнки Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан уның эштәре, ҡылыҡтары һәм ниәттәре тураһында һөйләп ҡалдыралар (хәдистәр). Улар әле лә Исламдағы төп сығанаҡтар булып ҡала һәм шәриғәтте аңлатыуҙа ҡулланыла. ^[1]. Сөнниҙәрҙең фекере буйынса, диндә иң лайыҡлы кешеләр - пәйғәмбәрҙәр, уларҙан ҡала - сәхәбәләр. Һуңғылары араһында иң лайыҡлылары 4 хәлиф - хаҡ имам: Әбү Бәкр, Ғүмәр ибн әл-Хаттаб, Усман һәм Али ибн Әбү Талип; улар артынан Мөхәммәт пәйғәмбәр ожмахҡа инәсәктәрен әйтеп ҡалдырған 6 сәхәбә һәм Пәйғәмбәребеҙҙең ейәндәре Хәсән менән Хөсәйен^[4]

Өатындар араһынан тәүге булып Ислам ҡабул итеүсе -Пәйғәмбәрҙең беренсе хәләл ефете Хәҙисә^[3]; ирекле ирҙәр араһынан беренсе булып Әбү Бәкр иман килтерә, балалар араһынан — Али ибн Әбү Талиб, ҡолдарҙан — Зәйд ибн Харис.^[5]^[2] Рисаләт ингәндең тәүге 3 йылында Пәйғәмбәр дәғүәтте йәшерен алып бара, Мәккәлә бары 40 кешене иманға килтерә.Бәдр һуғышында инде 313 сәхәбә ҡатнаша. Мосолман ғалимы әл-Куртуби (вафаты 1071) китабында 2770 сәхәбә телгә алына. Мәккәне алғас,10 000-гә етә .^[4]

Сәхәбәләр араһында мөһәжирҙәр (һижрәт яһаусылар) менән ансарҙар айырым урын тота - Ғәрәп хәлифәтендә улар хәлиф һайлауға йоғонто яһай, юғары вазифаларҙы биләй^[1].

Хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр (мүҡсирун)

Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан һуң сәхәбәләр бик күп хәдистәр ҡалдыра. Уларҙы бик ихтирам итәләр, IX быуатта яҙылған хәдисселәрҙең биографик һүҙлегендә әсхәбтәр иң абруйлы урында тора. Артабан бары тик сәхәбәләр тураһында биографик һүҙлектәр төҙөлә. Шулар араһынан иң әһәмиәтлеһе Аскалани тарафынан XV быуатта төҙөлгән, унда Мөхәммәт Пәйғәмбәр менән шәхсән таныш булған 12 мең кеше исеме атала^[1].

Иң күп хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр:

Әтү Хөрәйрә — 5374 хәдис
Абдуллаһ ибн Ғүмәр — 2630 хәдис
Әнәс ибн Мәлик — 2286 хәдис
Ғәйшә (Аиша) — 2210 хәдис
Абдуллаһ ибн Ғәббәс — 1660 хәдис.^[2]

Шиғыйҙар сәхәбәләрҙе хакимлыҡты үҙ ҡулдарына алған Өмийәдтәргә булышсылар тип һанай. Шиғыйҙар был хәдистәрҙе танымай һәм үҙҙәрнең имамдары һөйләгәнде генә ысынға ала^[1].

Примечания

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 сахаба — статья из Исламской энциклопедии Islamist.ru.
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 Сахаба — Ислам — я.ру
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Сподвижники (Ансары, Сахаба) — исламские сайты. скачать исламские книги, картинки, заставки, аудио, видео
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Сахабы — сподвижники пророка Мухаммада(c.a.в) — 24 Декабря 2008 — Исламский сайт «TAWHID»
↑ Праведные халифы // Islam.Ru

Ҡалып:Сахабы

[Исламист-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 сахаба — статья из Исламской энциклопедии Islamist.ru.

[autogenerated5-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 Сахаба — Ислам — я.ру

[autogenerated1-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Сподвижники (Ансары, Сахаба) — исламские сайты. скачать исламские книги, картинки, заставки, аудио, видео

[autogenerated4-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Сахабы — сподвижники пророка Мухаммада(c.a.в) — 24 Декабря 2008 — Исламский сайт «TAWHID»

[5] Праведные халифы // Islam.Ru

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ 13 юл: / 13 юл: @@
 Мосолмандар сәхәбәләрҙе, бер кемен дә айырмай, ихтирам итергә тейеш.<ref name=autogenerated4>[http://al-echedi.ucoz.com/news/2008-12-24-58 Сахабы — сподвижники пророка Мухаммада(c.a.в) — 24 Декабря 2008 — Исламский сайт «TAWHID»<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
+== Исламда сәхәбәләрҙең әһәмиәте ==
-== Роль и место сахаба в исламе ==
+Әсхәбтәр Исламдың нығыныуына  айырата ҙур өлөш индергән кешеләр, сөнки Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан уның эштәре, ҡылыҡтары һәм ниәттәре тураһында һөйләп ҡалдыралар (хәдистәр). Улар әле лә Исламдағы төп сығанаҡтар булып ҡала  һәм шәриғәтте аңлатыуҙа ҡулланыла. <ref name="Исламист" />. [[Сөнниҙәрҙең ]] фекере буйынса,  диндә иң лайыҡлы кешеләр - пәйғәмбәрҙәр, уларҙан ҡала - сәхәбәләр. Һуңғылары араһында иң лайыҡлылары 4 хәлиф - хаҡ имам:  [[Әбү Бәкр]], [[Ғүмәр ибн әл-Хаттаб]], [[Усман]] һәм [[Али ибн Әбү Талип]]; улар артынан Мөхәммәт пәйғәмбәр ожмахҡа инәсәктәрен әйтеп ҡалдырған 6 сәхәбә һәм Пәйғәмбәребеҙҙең ейәндәре Хәсән менән Хөсәйен<ref name=autogenerated4 />
-Асхабы сыграли особую роль в становлении ислама, так как после [[смерть|смерти]] Мухаммада они стали передатчиками [[хадис]]ов (рассказов о делах, поступках и помыслах пророка), которые до сих пор являются одним из основных источников исламского [[религия|религиозного]] и этико-правового учения<ref name="Исламист" />. По мнению [[сунниты|мусульман-суннитов]], самыми достойными людьми являются пророки, а после них — сподвижники Мухаммада. Среди последних самыми достойными считаются первые 4 [[халиф]]а, называемые праведными: это [[Абу Бакр]], [[Умар ибн аль-Хаттаб]], [[Усман]] и [[Али ибн Абу Талиб]]; следом идут ещё 6 сподвижников, которым, наряду с перечисленными, ещё при жизни было сообщено Мухаммадом, что они попадут в [[Рай]], а также внуки пророка Хасан и Хусейн.<ref name=autogenerated4 />
-Первой сподвижницей Мухаммада стала его жена [[Хадиджа бинт Хувайлид|Хадиджа]]<ref name=autogenerated1 />; из свободных мужчин первым ислам принял Абу Бакр, из детей — Али ибн Абу Талиб, а из рабов — [[Зайд ибн Харис]].<ref>[http://www.islam.ru/book/export/html/645 Праведные халифы] // Islam.Ru</ref><ref name=autogenerated5 /> В первые 3 года, когда пророк вёл тайный призыв к исламу, со всей Мекки он собрал лишь 40 единомышленников. В [[битва при Бадре|битве при Бадре]] участвовало 313 сподвижников. В книге мусульманского учёного аль-Куртуби (умер в 1071) приведены биографии 2770 сподвижников. При взятии Мекки их было 10 000.<ref name=autogenerated4 />
+Өатындар араһынан тәүге булып Ислам ҡабул итеүсе -Пәйғәмбәрҙең беренсе хәләл ефете  [[Хәҙисә]]<ref name=autogenerated1 />; ирекле ирҙәр араһынан беренсе булып  Әбү Бәкр иман килтерә, балалар араһынан — Али ибн Әбү Талиб, ҡолдарҙан — [[Зәйд ибн Харис]].<ref>[http://www.islam.ru/book/export/html/645 Праведные халифы] // Islam.Ru</ref><ref name=autogenerated5 /> Рисаләт ингәндең тәүге 3 йылында Пәйғәмбәр дәғүәтте йәшерен алып бара, Мәккәлә бары 40 кешене иманға килтерә.[[Бәдр һуғышында]] инде 313 сәхәбә ҡатнаша. Мосолман ғалимы әл-Куртуби (вафаты 1071) китабында  2770 сәхәбә телгә алына. Мәккәне алғас,10 000-гә етә .<ref name=autogenerated4 />
+Сәхәбәләр араһында мөһәжирҙәр (һижрәт яһаусылар) менән ансарҙар  айырым урын тота - [[Ғәрәп хәлифәтендә ]]улар хәлиф һайлауға йоғонто яһай, юғары вазифаларҙы биләй<ref name="Исламист" />.
-Среди сподвижников выделялись мухаджиры и ансары, влиявшие на выборы халифов и занимавшие руководящие посты в [[Арабский халифат|халифате]] (наместники, военачальники и т. д.)<ref name="Исламист" />.
+=== Хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр (мүҡсирун) ===
-=== Сподвижники — передатчики хадисов ===
+Мөхәммәт Пәйғәмбәрҙең вафатынан һуң сәхәбәләр бик күп хәдистәр ҡалдыра. Уларҙы бик  ихтирам итәләр, IX быуатта яҙылған  хәдисселәрҙең биографик һүҙлегендә әсхәбтәр иң абруйлы урында тора. Артабан бары тик сәхәбәләр тураһында биографик һүҙлектәр төҙөлә. Шулар араһынан иң әһәмиәтлеһе  Аскалани тарафынан XV быуатта төҙөлгән, унда  Мөхәммәт Пәйғәмбәр менән шәхсән таныш булған 12 мең кеше исеме атала<ref name="Исламист" />.
+Иң күп хәдистәр ҡалдырған сәхәбәләр:
+* [[Әтү Хөрәйрә]] — 5374 хәдис
+* [[Абдуллаһ ибн Ғүмәр]] — 2630 хәдис
+* [[Әнәс ибн Мәлик]] — 2286 хәдис
+* [[Ғәйшә (Аиша)]] — 2210 хәдис
+* [[Абдуллаһ ибн Ғәббәс]] — 1660 хәдис.<ref name=autogenerated5 />
+[[Шиғыйҙар]] сәхәбәләрҙе  хакимлыҡты үҙ ҡулдарына алған [[Өмийәд]]тәргә булышсылар тип һанай. Шиғыйҙар был хәдистәрҙе танымай һәм үҙҙәрнең имамдары һөйләгәнде генә ысынға ала<ref name="Исламист" />.
-После смерти Мухаммада асхабы стали носителями хадисов. Они пользовались большим уважением и авторитетом, что нашло отражение в появившихся в IX в. биографических словарях переводчиков хадисов: асхабы заняли в них почётное место. Впоследствии создаются биографические словари, посвященные исключительно сподвижникам. Один из крупнейших таких словарей, составленный Аскалани (XV в.), содержит сведения о более чем 12 тыс. лиц, лично знакомых с пророком Мухаммедом<ref name="Исламист" />.
-Сподвижники, передавшие наибольшее число хадисов:
-* [[Абу Хурайра]] — 5374 хадиса
-* [[Абдуллах ибн Умар]] — 2630 хадисов
-* [[Анас ибн Малик]] — 2286 хадисов
-* [[Аиша]] — 2210 хадисов
-* [[Абдуллах ибн Аббас]] — 1660 хадисов.<ref name=autogenerated5 />
-Отношение [[шииты|шиитов]] к асхабам определялось их религиозно-политической концепцией, согласно которой сподвижники рассматривались как пособники «узурпаторов» власти ([[династия|династии]] [[Омейяды|Омейядов]]). Шииты не признают достоверными предания, передаваемые со слов сподвижников, противопоставляя им предания, передаваемые со слов шиитских имамов<ref name="Исламист" />.
 == Примечания ==