Тәңкә ҡанатлылар: өлгөләр араһындағы айырма
EmausBot (фекер алышыу | өлөш) ә r2.7.2+) (робот өҫтәне: xmf:ფარფალია |
Legobot (фекер алышыу | өлөш) ә Bot: Migrating 79 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q28319 (translate me) |
||
44 юл: | 44 юл: | ||
== Иҫкәрмәләр == |
== Иҫкәрмәләр == |
||
<references/> |
<references/> |
||
[[als:Schmetterlinge]] |
|||
[[ar:قشريات الجناح]] |
|||
[[bar:Waifåita]] |
|||
[[bat-smg:Petelėškės]] |
|||
[[be:Матылі]] |
|||
[[be-x-old:Лускакрылыя]] |
|||
[[bg:Пеперуди]] |
|||
[[bjn:Kukupu]] |
|||
[[br:Lepidoptera]] |
|||
[[ca:Lepidòpter]] |
|||
[[ceb:Alibangbang]] |
|||
[[chy:Hevavâhkema]] |
|||
[[cr:ᐧᑳᐦᐧᑳᐱᔒᔥ]] |
|||
[[cs:Motýli]] |
|||
[[cy:Lepidoptera]] |
|||
[[da:Natsværmere og sommerfugle]] |
|||
[[de:Schmetterlinge]] |
|||
[[el:Λεπιδόπτερα]] |
|||
[[en:Lepidoptera]] |
|||
[[eo:Lepidoptera]] |
|||
[[es:Lepidoptera]] |
|||
[[et:Liblikalised]] |
|||
[[eu:Lepidoptera]] |
|||
[[fa:پروانهسانان]] |
|||
[[fi:Perhoset]] |
|||
[[fr:Lepidoptera]] |
|||
[[fy:Flinters]] |
|||
[[gn:Panambi]] |
|||
[[he:פרפראים]] |
|||
[[hi:शल्कपंखी गण]] |
|||
[[hr:Leptiri]] |
|||
[[hu:Lepkék]] |
|||
[[hy:Թիթեռ]] |
|||
[[io:Lepidoptero]] |
|||
[[is:Hreisturvængjur]] |
|||
[[it:Lepidoptera]] |
|||
[[ja:チョウ目]] |
|||
[[ka:ქერცლფრთიანები]] |
|||
[[ki:Kihuruta]] |
|||
[[kk:Жұлдызқұрт]] |
|||
[[ko:나비목]] |
|||
[[ku:Perîdank]] |
|||
[[la:Lepidoptera]] |
|||
[[lbe:ЧӀимучӀали]] |
|||
[[li:Sjöbvleugelege]] |
|||
[[ln:Lípalala]] |
|||
[[lt:Drugiai]] |
|||
[[lv:Zvīņspārņi]] |
|||
[[mk:Пеперуги]] |
|||
[[ml:ലെപിഡോപ്റ്റെറ]] |
|||
[[ms:Lepidoptera]] |
|||
[[nds:Bottervagels]] |
|||
[[nn:Sommarfuglar]] |
|||
[[no:Sommerfugler]] |
|||
[[nv:Kʼaalógii dóó Iichʼąhii]] |
|||
[[oc:Lepidoptera]] |
|||
[[pam:Lepidoptera]] |
|||
[[pcd:Paviole]] |
|||
[[pl:Motyle]] |
|||
[[pt:Lepidoptera]] |
|||
[[qu:Pillpintu]] |
|||
[[ro:Lepidoptera]] |
|||
[[ru:Чешуекрылые]] |
|||
[[sah:Лыахтар]] |
|||
[[sh:Leptir]] |
|||
[[simple:Lepidoptera]] |
|||
[[sk:Motýle]] |
|||
[[sl:Metulji]] |
|||
[[sr:Лептири]] |
|||
[[stq:Flinnerkene]] |
|||
[[sv:Fjärilar]] |
|||
[[szl:Szmaterloki]] |
|||
[[tr:Kelebek]] |
|||
[[tt:Ябалак (мәгънәләр)]] |
|||
[[ug:Képinek]] |
|||
[[uk:Лускокрилі]] |
|||
[[vi:Bộ Cánh vẩy]] |
|||
[[xmf:ფარფალია]] |
|||
[[zh:鱗翅目]] |
02:44, 9 март 2013 өлгөһө
- "Күбәләк" бите бында йүнәтелә.
Тәңкә ҡанатлылар | |||||||||||||||||||||||||||||||
Фотоколлаж «Бабочки мира» | |||||||||||||||||||||||||||||||
Фәнни классификация | |||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
арауыҡтағы ранг
| |||||||||||||||||||||||||||||||
Халыҡ-ара фәнни исеме | |||||||||||||||||||||||||||||||
Подотряды | |||||||||||||||||||||||||||||||
Геохронология
| |||||||||||||||||||||||||||||||
|
Тәңкә ҡанатлылар, йәки күбәләктәр, көйәләр (Lepidóptera Linnaeus, 1758 от бор. грек. λεπίς, эйәлек килеш λεπίδος — тәңкә һәм πτερόν — ҡанат) — бөжәктәр отряды, айырып торған үҙенсәлектәренән — алғы һәм артҡы ҡанаттарында ҡуйы хитин "тәңкәләр"(яҫмаҡ төктәр)) булыуы. Күпселек төрҙәренә һура торған томшоҡтар хас. Ҡанаттарының рәүеше һәм ҙурлығы төрлөсә: 2 мм-ҙан[1] 30 см-ға тиклем[2].
Тулы әүерелеү осоронда ошондай стадиялар: күкәй, ҡарышлауыҡ, ҡурсаҡ һәм имаго. Ҡарышлауыҡ селәүсен һынлыраҡ, ҡорһағында ҡыҫҡа тәпәйҙәр, ҡаты башлы, ауыҙы кимереүгә яраҡлашҡан, ебәк сығара торған парлы биҙе була, уның бүлентеләре һауала ебәккә әүерелә[3].
Тәңкә ҡанатлыларҙың һөлдәләре юр осоронан осрай, хәҙерге заманда бөжәктәр төрҙәре араһында иң киң таралғандар — отрядта 157 000 төрҙән артығыраҡ[4]. Антарктиданан башҡа континенттарҙа осрай.
Энтомология тәңкә ҡанатлыларҙы өйрәнгән фән лепидоптерология тип атала.
Һылтанмалар
- Бабочки Европы . Архивировано 26 ноябрь 2012 года. (инг.) (нем.) (пол.) (рус.)
- Галерея лепидоптерологов России и сопредельных стран . Архивировано 26 ноябрь 2012 года. (рус.)
Иҫкәрмәләр
- ↑ Каабак Л. Бабочки-чемпионы // Наука и жизнь : жукрнал. — Москва, 2002. — В. 1. — № 7.
- ↑ Каабак Л. Бабочки-чемпионы // Наука и жизнь : жукрнал. — Москва, 2002. — В. 1. — № 7.
- ↑ Герасимов А. М. Гусеницы. — 2-е. — Москва, Ленинград: Издательство академии наук, 1952. — Т. 1. — (Фауна СССР).
- ↑ Van Nieukerken, Erik J., Lauri Kaila, Ian J. Kitching, Niels P. Kristensen et all Order Lepidoptera Linnaeus, 1758. (англ.) // In: Zhang, Z.-Q. (Ed.) Animal biodiversity: An outline of higher-level classification and survey of taxonomic richness. — Zootaxa. — Magnolia Press, 2011. — Т. 3148. — С. 212–221. — ISSN 1175-5326