Кинйә Арыҫланов: өлгөләр араһындағы айырма
Legobot (фекер алышыу | өлөш) ә Bot: Migrating 1 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1011382 (translate me) |
YANBEK (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
1 юл: | 1 юл: | ||
{{Персона |
|||
⚫ | '''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы|Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан республикаһы]] — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ,<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[ 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы|1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы. |
||
|имя = Кинйә Арыҫланов |
|||
|портрет = |
|||
|размер = |
|||
|описание = |
|||
|имя при рождении = |
|||
|род деятельности = |
|||
|дата рождения = 1723 |
|||
|место рождения = [[Өфө провицияһы]]ның [[Нуғай юлы (даруғаһы)]] [[Бошман Ҡыпсаҡ олоҫо]] [[Танып]] ауылы (хәҙер [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Мәләүез районы]]) |
|||
|гражданство = |
|||
|подданство = |
|||
|дата смерти = |
|||
|место смерти = |
|||
|отец = |
|||
|мать = |
|||
|супруг = |
|||
|супруга = |
|||
|дети = |
|||
}} |
|||
⚫ | '''Кинйә Арыҫланов''' (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, [[Кинйәабыҙ (Көйөргәҙе районы)|Кинйәабыҙ]] ауылы [[Көйөргәҙе районы|Көйөргәҙе районы]] [[Башҡортостан республикаһы]] — ?) — [[башҡорт]] старшинаһы, абыҙ,<ref name=hrono>[http://www.hrono.ru/biograf/bio_k/kinzya.php Кинзя Арсланов (Арасланов)]</ref>, [[ 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы|1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы]] полководецы [[Башҡорттар|башҡорттарға]] башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы. |
||
02:48, 28 июль 2014 өлгөһө
Кинйә Арыҫланов | |
Тыуған көнө | |
---|---|
Тыуған урыны |
Өфө провицияһының Нуғай юлы (даруғаһы) Бошман Ҡыпсаҡ олоҫо Танып ауылы (хәҙер Башҡортостан Республикаһының Мәләүез районы) |
Вафат булған көнө | |
Ил | |
Кинйә Арыҫланов (1723, Танып ауылы Бошман-Ҡыпсаҡ волосы Нуғай даруғаһы, Кинйәабыҙ ауылы Көйөргәҙе районы Башҡортостан республикаһы — ?) — башҡорт старшинаһы, абыҙ,[2], 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы полководецы башҡорттарға башҡортса манифестар яҙыусы, Пугачевтың идеологы.
Ул бик ихтирамлы кеше булған, урыҫ, ғәрәп, фарсы, немец телдәрен белгән. 1760-сы йылдарҙа Бошман Ҡыпсаҡ ырыуының старшинаһы булған. Ул беренсмеләрҙән булып, Пугачев яуына ҡушылыусы старшина. Емельян Пугачёв уға бригада генералы титулы бирә. . Ул урыҫ булмаған барлыҡ формированиелар менән командалыҡ итә. . Урыҫ булмаған халыҡтар менән аралашҡанда Емельян Пугачёвтың советнигы(кәңәшсеһе) була.[2].Күтәрелештә башҡорттарҙың, татарҙарҙың, ҡалмыҡтарҙың һәм башҡа халыҡтарҙың күпләп ҡатнашауы -Кинйә Арыҫлановтың һөҙөмтәле эшмәкәре.[2].Төрки телендә указдар, манифестар һәм башҡа мөрәжәғәтнамәләр яҙа. Пугачев менән берлектә Башҡортостанда барған халыҡ күтәрелештәренә етәкселек итә. 1774 йылда хәбәрһеҙ юғала.
Иҫкәртмәләр
- ↑ КИНЗЯ́ АРСЛА́НОВ // Советский энциклопедический словарь (урыҫ) / под ред. А. М. Прохоров — 3 — Большая российская энциклопедия, 1979. — С. 575. — 1632 с. — ISBN 978-5-85270-001-8
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Кинзя Арсланов (Арасланов)
Һылтанмалар
- Кинзя Арсланов и его потомки YouTube сайтында Видео
- 8 февраля 1774 г.— Отпускное письмо атамана Кинзи Арсланова об отправке Азамата Тумтаева за лошадьми. Перевод с татарского
- Июнь 1774 г.— Рапорт есаула Абузяра Абулгаирова атаману Кинзе Арсланову о наборе башкир в повстанческие отряды, действиях карателей под Авзяно-Петровскими заводами и у Орской крепости. Перевод с татарского
- 17 октября 1773 г.— Письмо полковника, башкирского старшины Бушмас-Кипчакской волости Ногайской дороги Кинзи Арсланова старшине Ногайской дороги Алибаю Мурзагулову с призывом присоединиться к войску Е. И. Пугачева. Перевод с татарского
- 20 октября 1773 г.— Указ главного полковника Кинзи Арсланова башкирским старшинам и полковникам с уверением о милостивом отношении Е. И. Пугачева к нему и другим старшинам. Перевод с татарского
- Ноябрь 1773 г.— Ордер атамана Кинзи Арсланова башкирским старшинам-повстанцам Канбулату Елдашеву и Худенезеру Теливбердину об истреблении неприятельских команд, дворян и конфискации их имущества. Перевод с татарского
- Доктор исторических наук Назир Кулбахтин: Кинзя-абыз и его дети
Әҙәбиәт
- Усманов А. Н. Кинзя Арсланов — выдающийся сподвижник Пугачева, в сборнике: Исторические записки, т. 71, М., 1962.
- Кинзя Арсланов — статья из Большой советской энциклопедии
- Гали Ибрагимов «Кинзя» Уфа, башкирское книжное издательство, 1988 ISBN 5-295-00183-0
- Ғәли Ибраһимов Киниә Тарихи роман ӨФӨ 2009 ISBN 978-5-295-04951-4