Библия: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

Һыҙылған

15:31, 31 март 2015 өлгөһө

Библия, Мөҡәддәш китабы — йәһүд һәм христиан диненең ике бүлемдән торған төп китабы. Уртаҡ бүлеме — Тәүрат, һәм тик христианлыҡта ғына изге һаналғаны — Инжил. Ислам динендә Тәүрәт хөрмәт ителһә лә Аллаһтың хаҡ һүҙе тип танылмай.

Библия — йәһүд һәм христиан диндәрендә Изге Китап сифатында ҡанунлаштырылған яҙмалар йыйынтығы. Ислам Библияны Изге Катап булараҡ таный, ләкин уны «көфөр» йәғни боҙолған тип таный. Библия Иҫке Ғәһет (ҡануни закондар −Тәүрат, Ветхий Завет) һәм Яңы Ғәһет (Новый Завет, 4 Инжил һәм апостол ғәмәлдәренән тора) тип аталған өлөштәрҙән тора. Беренсеһе христиан дине барлыҡҡа килгәнсе үк яҙылған китаптарҙы берләштерә, ул Б. Э.Т III быуатта яҙылған.

Иҫке Ғәһет 3 бүлектән тора. «Ҡанун» (йәһүдсә — Тора) тип аталған беренсе бүлектә Муса пәйғәмбәрҙең 5 китабы, икенсе — «Яҙмалар» («Писания») бүлегендә йәһүд халҡының боронғо тарихын бәйән итеүсе 13 китаптан керә, өсөнсө — «Зәбүр» («Пластырь») бүлегендә христиандарҙа һәм йәһүдиҙәрҙә ғибәҙәт ҡылыуҙың мөһим бер өлөшө булып торған дини шиғырҙар тупланған. Иҫке Ғәһет ун бер йәһүд пәйғәмбәр асыштарын бәйән ителгән «Пәйғәмбәрҙәр» китабы менән йомғаҡланған. Йәһүҙиҙәр Иҫке Ғәһеттең йәһүд телендәге текстын изге тип иҫәпләй. Христиандар иһә б. э. т. II быуатта Александрия ҡалаһында тәржемә ителгән тексты (уның төҙөлөшө һәм тексты йәһүдиҙәрҙекенән бер аҙ айырала) ҡануни тип таный. Иҫке Ғәһет латин, боронғо славян һ.б. телдәргә грек теленән тәржемә ителгән. Яңы Ғәһет фәҡәт христиандарҙа ғына изге булып һанала. Ул 27 китаптан — Ғайсаның тормошо һәм тәғлимәте, Изге апостол ғәмәлдәре менән бәйән ителгән 4 Инжилдән (Евангелие; мәғәнәһе — «изге хәбәр»), апостолдарҙың 21 хатынан һәм Иоанн Богослов асышынан ғибәрәт. Яңы Ғәһеттең тексты грек телендә яҙылған.

Рус православие сиркәүе Библияның XI быуатта Кирил һәм Мефодий тарафынан тәржемә ителгән боронғо славян телендәге текстын файҙалана. Христиан динендәге башҡа милләт вәкилдәре үҙ теленә тәржемә иткелгән Библияны ҡуллана. Библияны рус теленә XXI быуат башында тәржемә итә башлайҙар. 1810 йылда Яңы Ғәһет тәржемә ителә. Шулай ҙа уның 1860-70 йылдарҙағы тәржемәһе — «Синодаль» ғына сиркәү тарафынан рәсми рәүештә раҫлана, уна урыҫ протестанттары ла ҡуллана.

Өҫтәлмә мәғлүмәт

2015 йылдың 27 мартында Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында «Инжил» китабының — тарихта тәүге тапҡыр башҡорт теленә тәржемә ителгән Яңы Ғәһеттең исем туйы үтте. Башҡорт телендәге ғилми хеҙмәтте баҫтырыу Рәсәйҙең Тәүратты тәржемә итеү институты тарафынан әҙерләнгән. Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты директоры Фирҙәүес Хисаметдинова билдәләүенсә, тәржемәнең маҡсаты — башҡорт халҡын кешелек ҡомартҡыһы менән таныштырыу, башҡорт телен байытыу, уның функцияларын киңәйтеү. Яңы баҫма башҡорт теленең матбуғат йәки нәфис әҙәбиәттең генә түгел, шулай уҡ кешелектең төп ҡомартҡыһы — Тәүраттың теле булыуын да күрһәтә. Баҫма ҡыҙыҡһыныусыларға Тәүраттың тексын башҡорт телендә ентеклерәк өйрәнергә мөмкинлек бирерәсәк. Китап, беренсенән, дини, әхлаҡи, тәрбиәүи һәм ғилми-тикшеренеү эше менән шөғөлләнеүселәргә яҡшы ҡулланма булһа, икенсенән дин-ара аралашыуға ла булышлыҡ итәсәк.

Ҡарағыҙ

Сығанаҡ

Һылтанмалар

@@ 1 юл: / 1 юл: @@
 [[Файл:Gutenberg Bible.jpg|мини|150px|справа|]]
-'''Библия''', '''Мөҡәддәш китабы''' - йәһүд һәм христиан диненең ике бүлемдән торған төп китабы. Уртаҡ бүлеме - Тәүрат, һәм тик христианлыҡта ғына изге һаналғаны - Инжил. Ислам динендә Тәүрәт хөрмәт ителһә лә Аллаһтың хаҡ һүҙе тип танылмай.
+'''Библия''', '''Мөҡәддәш китабы''' — йәһүд һәм христиан диненең ике бүлемдән торған төп китабы. Уртаҡ бүлеме — Тәүрат, һәм тик христианлыҡта ғына изге һаналғаны — Инжил. Ислам динендә Тәүрәт хөрмәт ителһә лә Аллаһтың хаҡ һүҙе тип танылмай.
+Библия — [[йәһүҙелек|йәһүд]] һәм [[христианлыҡ|христиан]] диндәрендә Изге Китап сифатында ҡанунлаштырылған яҙмалар йыйынтығы. [[Ислам]] Библияны Изге Катап булараҡ таный, ләкин уны «көфөр» йәғни боҙолған тип таный. Библия Иҫке Ғәһет (ҡануни закондар −Тәүрат, ''Ветхий Завет'') һәм Яңы Ғәһет (''Новый Завет'', 4 Инжил һәм апостол ғәмәлдәренән тора) тип аталған өлөштәрҙән тора. Беренсеһе христиан дине барлыҡҡа килгәнсе үк яҙылған китаптарҙы берләштерә, ул Б. Э.Т III быуатта яҙылған.
+Иҫке Ғәһет 3 бүлектән тора. «Ҡанун» (йәһүдсә — [[Тора]]) тип аталған беренсе бүлектә [[Муса (пәйғәмбәр)|Муса пәйғәмбәрҙең]] 5 китабы, икенсе — «Яҙмалар» («Писания») бүлегендә йәһүд халҡының боронғо тарихын бәйән итеүсе 13 китаптан керә, өсөнсө — «Зәбүр» («Пластырь») бүлегендә христиандарҙа һәм йәһүдиҙәрҙә ғибәҙәт ҡылыуҙың мөһим бер өлөшө булып торған дини шиғырҙар тупланған. Иҫке Ғәһет ун бер йәһүд пәйғәмбәр асыштарын бәйән ителгән «Пәйғәмбәрҙәр» китабы менән йомғаҡланған. Йәһүҙиҙәр Иҫке Ғәһеттең йәһүд телендәге текстын изге тип иҫәпләй. Христиандар иһә б. э. т. II быуатта Александрия ҡалаһында тәржемә ителгән тексты (уның төҙөлөшө һәм тексты йәһүдиҙәрҙекенән бер аҙ айырала) ҡануни тип таный. Иҫке Ғәһет [[латин теле|латин]], боронғо славян һ.б. телдәргә [[грек теле]]нән тәржемә ителгән. Яңы Ғәһет фәҡәт христиандарҙа ғына изге булып һанала. Ул 27 китаптан — [[Ғайса]]ның тормошо һәм тәғлимәте, Изге апостол ғәмәлдәре менән бәйән ителгән 4 Инжилдән (Евангелие; мәғәнәһе — «изге хәбәр»), апостолдарҙың 21 хатынан һәм Иоанн Богослов асышынан ғибәрәт. Яңы Ғәһеттең тексты грек телендә яҙылған.
-Библия – [[йәһүҙелек|йәһүд]] һәм [[христианлыҡ|христиан]] диндәрендә Изге Китап сифатында ҡанунлаштырылған яҙмалар йыйынтығы. [[Ислам]] Библияны Изге Катап булараҡ таный, ләкин уны «көфөр» йәғни боҙолған тип таный. Библия Иҫке Ғәһет (ҡануни закондар −Тәүрат, ''Ветхий Завет'') һәм Яңы Ғәһет (''Новый Завет'', 4 Инжил һәм апостол ғәмәлдәренән тора) тип аталған өлөштәрҙән тора. Беренсеһе христиан дине барлыҡҡа килгәнсе үк яҙылған китаптарҙы берләштерә, ул Б.Э.Т III быуатта яҙылған.
+[[Рус православие сиркәүе]] Библияның [[XI быуат]]та Кирил һәм Мефодий тарафынан тәржемә ителгән боронғо славян телендәге текстын файҙалана. Христиан динендәге башҡа милләт вәкилдәре үҙ теленә тәржемә иткелгән Библияны ҡуллана. Библияны рус теленә [[XXI быуат]] башында тәржемә итә башлайҙар. 1810 йылда Яңы Ғәһет тәржемә ителә. Шулай ҙа уның 1860-70 йылдарҙағы тәржемәһе — «Синодаль» ғына сиркәү тарафынан рәсми рәүештә раҫлана, уна урыҫ протестанттары ла ҡуллана.
-Иҫке Ғәһет 3 бүлектән тора. «Ҡанун» (йәһүдсә – [[Тора]]) тип аталған беренсе бүлектә [[Муса (пәйғәмбәр)|Муса пәйғәмбәрҙең]] 5 китабы, икенсе – «Яҙмалар» («Писания») бүлегендә йәһүд халҡының боронғо тарихын бәйән итеүсе 13 китаптан керә, өсөнсө – «Зәбүр» («Пластырь») бүлегендә христиандарҙа һәм йәһүдиҙәрҙә ғибәҙәт ҡылыуҙың мөһим бер өлөшө булып торған дини шиғырҙар тупланған. Иҫке Ғәһет ун бер йәһүд пәйғәмбәр асыштарын бәйән ителгән «Пәйғәмбәрҙәр» китабы менән йомғаҡланған. Йәһүҙиҙәр Иҫке Ғәһеттең йәһүд телендәге текстын изге тип иҫәпләй. Христиандар иһә Б.Э.Т II быуатта Александрия ҡалаһында тәржемә ителгән тексты (уның төҙөлөшө һәм тексты йәһүдиҙәрҙекенән бер аҙ айырала) ҡануни тип таный. Иҫке Ғәһет [[латин теле|латин]], боронғо славян һ.б. телдәргә [[грек теле]]нән тәржемә ителгән. Яңы Ғәһет фәҡәт христиандарҙа ғына изге булып һанала. Ул 27 китаптан – [[Ғайса]]ның тормошо һәм тәғлимәте, Изге апостол ғәмәлдәре менән бәйән ителгән 4 Инжилдән (Евангелие; мәғәнәһе – «изге хәбәр»), апостолдарҙың 21 хатынан һәм Иоанн Богослов асышынан ғибәрәт. Яңы Ғәһеттең тексты грек телендә яҙылған.
-[[Рус православие сиркәүе]] Библияның [[XI быуат]]та Кирил һәм Мефодий тарафынан тәржемә ителгән боронғо славян телендәге текстын файҙалана. Христиан динендәге башҡа милләт вәкилдәре үҙ теленә тәржемә иткелгән Библияны ҡуллана. Библияны рус теленә [[XXI быуат]] башында тәржемә итә башлайҙар. 1810 йылда Яңы Ғәһет тәржемә ителә. Шулай ҙа уның 1860-70 йылдарҙағы тәржемәһе – «Синодаль» ғына сиркәү тарафынан рәсми рәүештә раҫлана, уна урыҫ протестанттары ла ҡуллана.
 == Өҫтәлмә мәғлүмәт ==
-* 2015 йылдың 27 мартында Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих,тел һәм әҙәбиәт институтында «Инжил» китабының — тарихта тәүге тапҡыр башҡорт теленә тәржемә ителгән Яңы Ғәһеттең исем туйы үтте. Башҡорт телендәге ғилми хеҙмәтте баҫтырыу Рәсәйҙең Тәүратты тәржемә итеү институты тарафынан әҙерләнгән. Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты директоры Фирҙәүес Хисаметдинова билдәләүенсә, тәржемәнең маҡсаты — башҡорт халҡын кешелек ҡомартҡыһы менән таныштырыу, башҡорт телен байытыу, уның функцияларын киңәйтеү. Яңы баҫма башҡорт теленең матбуғат йәки нәфис әҙәбиәттең генә түгел, шулай уҡ кешелектең төп ҡомартҡыһы — Тәүраттың теле булыуын да күрһәтә. Баҫма ҡыҙыҡһыныусыларға Тәүраттың тексын башҡорт телендә ентеклерәк өйрәнергә мөмкинлек бирерәсәк. Китап, беренсенән, дини, әхлаҡи, тәрбиәүи һәм ғилми-тикшеренеү эше менән шөғөлләнеүселәргә яҡшы ҡулланма булһа, икенсенән дин-ара аралашыуға ла булышлыҡ итәсәк.
+* 2015 йылдың 27 мартында Рәсәй Фәндәр академияһы Өфө ғилми үҙәгенең Тарих, тел һәм әҙәбиәт институтында «Инжил» китабының — тарихта тәүге тапҡыр башҡорт теленә тәржемә ителгән Яңы Ғәһеттең исем туйы үтте. Башҡорт телендәге ғилми хеҙмәтте баҫтырыу Рәсәйҙең Тәүратты тәржемә итеү институты тарафынан әҙерләнгән. Тарих, тел һәм әҙәбиәт институты директоры Фирҙәүес Хисаметдинова билдәләүенсә, тәржемәнең маҡсаты — башҡорт халҡын кешелек ҡомартҡыһы менән таныштырыу, башҡорт телен байытыу, уның функцияларын киңәйтеү. Яңы баҫма башҡорт теленең матбуғат йәки нәфис әҙәбиәттең генә түгел, шулай уҡ кешелектең төп ҡомартҡыһы — Тәүраттың теле булыуын да күрһәтә. Баҫма ҡыҙыҡһыныусыларға Тәүраттың тексын башҡорт телендә ентеклерәк өйрәнергә мөмкинлек бирерәсәк. Китап, беренсенән, дини, әхлаҡи, тәрбиәүи һәм ғилми-тикшеренеү эше менән шөғөлләнеүселәргә яҡшы ҡулланма булһа, икенсенән дин-ара аралашыуға ла булышлыҡ итәсәк.
 == Ҡарағыҙ ==
@@ 26 юл: / 25 юл: @@
 [[Категория:Христианлыҡ]]
+[[Категория:Библия]]