Конфуцианлыҡ: өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Ардах18 (фекер алышыу | өлөш) |
||
17 юл: | 17 юл: | ||
== Литература == |
== Литература == |
||
* {{книга |
* {{книга |
||
|автор = |
|автор = Кобзев А. И. |
||
|заглавие = Философия китайского неоконфуцианства |
|заглавие = Философия китайского неоконфуцианства |
||
|место = М. |
|место = М. |
||
29 юл: | 29 юл: | ||
* {{книга |
* {{книга |
||
|заглавие = Конфуцианство в Китае. Проблемы теории и практики |
|заглавие = Конфуцианство в Китае. Проблемы теории и практики |
||
|ответственный = Отв. ред. |
|ответственный = Отв. ред. Л. П. Делюсин |
||
|место = М. |
|место = М. |
||
|издательство = |
|издательство = Наука |
||
|год = 1982 |
|год = 1982 |
||
|страниц = 264 |
|страниц = 264 |
||
37 юл: | 37 юл: | ||
}} |
}} |
||
* {{книга |
* {{книга |
||
|автор = |
|автор = Переломов Л. С. |
||
|заглавие = Конфуций и конфуцианство с древности по настоящее время (V в. до н. э. — XXI в.) |
|заглавие = Конфуций и конфуцианство с древности по настоящее время (V в. до н. э. — XXI в.) |
||
|место = М. |
|место = М. |
||
|издательство = Стилсервис, |
|издательство = Стилсервис, Институт Дальнего Востока РАН |
||
|год = 2009 |
|год = 2009 |
||
|страниц = 704 |
|страниц = 704 |
||
46 юл: | 46 юл: | ||
|тираж = 500 |
|тираж = 500 |
||
}} |
}} |
||
* {{книга |автор= |часть= Экономические воззрения древнего конфуцианства |ссылка часть= http://www.booksite.ru/fulltext/mys/lye/cjn/omik/4.htm#23|заглавие= |
* {{книга |автор= |часть= Экономические воззрения древнего конфуцианства |ссылка часть= http://www.booksite.ru/fulltext/mys/lye/cjn/omik/4.htm#23|заглавие= Всемирная история экономической мысли: В 6 томах|оригинал= |ссылка= |викитека= |ответственный= Гл. ред. В. Н. Черковец|издание= |место= {{М.}}|издательство= Мысль|год= 1987|том= I. От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни|страницы= 94-99|столбцы= |страниц= 606|серия= |isbn= |тираж= |ref= Черковец}} |
||
== Һылтанмалар == |
== Һылтанмалар == |
14:11, 17 апрель 2015 өлгөһө
Конфуцианлыҡ — көнсығыш диндәренең береһе.
Был тәғлимәтте тыуҙырыусы — аҡыл эйәһе Конфуций (б. э. тиклемге 551—479 йылдар).
Тарихы
Боронғо донъяның күп уҡымышлылары кеүек уны ла бөтәһенән элек кеше үҙе ҡыҙыҡһындырған. Конфуций тәғлимәте — кешеләргә нимәгә ынтылырға, йәмғиәттә йәшәгәндә ниндәй ҡағиҙәләргә таянып эш итергә кәрәклеген, ғаиләлә мөнәсәбәттәр нисек төҙөлөргә, тәбиғәткә ҡараш ниндәй булырға тейешлеген өйрәткән. Был аҡыл эйәһе боронғо алла — Күкте өлгө итеп һанаған. «Тәбиғәт закондарына ярашлы рәүештә кешегә биш матур сифат: аҡыллылыҡ, кеше һөйөүсәнлек, тоғролоҡ, ололарҙы хөрмәтләү һәм ҡыйыулыҡ хас булырға тейеш; уларһыҙ кешеләр тормошонда тәртип булмаясаҡ», — тигән ул. Конфуций һайлап алынғандар ғына был сифаттарға эйә, шулай ҙа һәр кем уға ынтылырға тейеш, тип иҫәпләгән. Аҡыл эйәһенең фекеренсә аҡылға нигеҙләнеп төҙөлгән йәмғиәт ҡоролошо кешегә үҙ-үҙен камиллаштырыу мөмкинлеген бирергә һәм бөтәһенә лә файҙа килтерергә тейеш булған. Дәүләтте Конфуций кесе кеше олоһона (ябай кеше аҡһөйәккә) буйһонорға тейеш булған ҙур бер ғаилә тип ҡараған. Дәүләттә иң өлкән кеше — хаким — Күк улы. «Батша — ул халыҡ өсөн атай ҙа, әсәй ҙә, — тип өйрәткән аҡыл эйәһе. — Батшаға хеҙмәт итеүсе һәр кем, аҡһөйәкме ул йә ябай кешеме, ярлы йә баймы, үҙ ғүмерендә бер ниндәй шарттарҙа ла батшаға ҡаршы баш күтәрергә тейеш түгел». Конфуций һәр кеше йәмғиәттә Күк билдәләгән урынын ныҡлы белергә тейеш тигән фекерҙе яҡлаған. «Хаким — хаким, сановник — сановник, атай — атай, ул — ул булып ҡалырға тейеш», — тигән ул.
Конфуций бер сиктән икенсеһенә ташланыуҙан ҡасыуҙы хуп күргән (урталыҡ принцибы). Аҡыл эйәһе власть үҙе лә халыҡ алдында яуаплы булырға тейеш, шунһыҙ халыҡ уға ышанмай башлаясаҡ, тигән. «Дәүләт хакимы булырға теләгән кеше, — тигән ул, — үҙе уртаса йәшәргә, ҡолдары менән идара иткәндә мәрхә-мәтлелек күрһәтергә тейеш».
Үҙенең тормошсанлығы менән ҡыҙыҡтырған Конфуций тәғлимәте дингә әүерелгән. Уның нигеҙендә идеаль йәмғиәт, идеаль ғаилә төҙөргә һәм үҙ-үҙеңде камиллаштырырға мөмкин булып тойолған.
Иҫкәрмәләр
Литература
- Кобзев А. И. Философия китайского неоконфуцианства. — М.: Издательская фирма «Восточная литература» РАН, 2002. — 606 с. — (История восточной философии). — 1000 экз. — ISBN 5-02-018063-7.
- Конфуцианство в Китае. Проблемы теории и практики / Отв. ред. Л. П. Делюсин. — М.: Наука, 1982. — 264 с. — 10 000 экз.
- Переломов Л. С. Конфуций и конфуцианство с древности по настоящее время (V в. до н. э. — XXI в.). — М.: Стилсервис, Институт Дальнего Востока РАН, 2009. — 704 с. — 500 экз. — ISBN 978-5-93712-010-6.
- Экономические воззрения древнего конфуцианства // Всемирная история экономической мысли: В 6 томах / Гл. ред. В. Н. Черковец. — М.: Мысль, 1987. — Т. I. От зарождения экономической мысли до первых теоретических систем политической жизни. — С. 94-99. — 606 с.