Капитализм: өлгөләр араһындағы айырма

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
өҫтәмә мәғлүмәт
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
өҫтәмә мәғлүмәт
9 юл: 9 юл:
{{oq|en|also called free market economy, or free enterprise economy
{{oq|en|also called free market economy, or free enterprise economy
economic system, dominant in the Western world since the breakup of feudalism, in which most of the means of production are privately owned and production is guided and income distributed largely through the operation of markets.}}{{Конец цитаты}}
economic system, dominant in the Western world since the breakup of feudalism, in which most of the means of production are privately owned and production is guided and income distributed largely through the operation of markets.}}{{Конец цитаты}}
* Ысын, дөрөҫ ''капитализм''', ирекле [[конкуренция (иҡтисад)|конкуренция]] капитализмы ({{lang-en|pure capitalism}}, {{lang-fr|Laissez faire capitalism}}) — материал байлыҡтар [[хосуси милек]]тә булған иҡтисади система, ә баҙар һәм хаҡтар иҡтисади эшмәкәрлеккә йүнәлтмә биреү һәм уны көйләү өсөн ҡулланыла. (Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю, «Экономикс»)<ref>[http://publ.lib.ru/ARCHIVES/M/MAKKONNELL_K._R.,_BRYU_S._L/_Makkonnell_K._R.,_Bryu_S._L..html Экономикс : Принципы, проблемы и политика : Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю], М. Республика 1992, т.1, гл.2</ref>
* Ысын, дөрөҫ ''капитализм''', ирекле [[конкуренция (иҡтисад)|конкуренция]] капитализмы ({{lang-en|pure capitalism}}, {{lang-fr|Laissez faire capitalism}}) — материал байлыҡтар [[хосуси милек]]тә булған иҡтисади система, ә баҙар һәм хаҡтар иҡтисади эшмәкәрлеккә йүнәлтмә биреү һәм уны көйләү өсөн ҡулланыла. (Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю, «Экономикс»)<ref>[http://publ.lib.ru/ARCHIVES/M/MAKKONNELL_K._R.,_BRYU_S._L/_Makkonnell_K._R.,_Bryu_S._L..html Экономикс : Принципы, проблемы и политика : Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю], М. Республика 1992, т.1, гл.2</ref>.
* '''Капитализм''' — етештереү саралары хосуси милекселәрҙә булған иҡтисади система. Предприятиелар һорау-ижтыяж һәм тәҡдим идара иткән баҙар өсөн тауар етештерә. Иҡтисадсылар йыш ҡына капитализм тураһында ''«конкуренция идара иткән ирекле баҙар»'' тип һөйләй. Әммә бындай өлгөлө мәғәнәләге капитализмды донъяла табып булмай. Бөгөнгө көнбайыш илдәренең иҡтисад системалары ирекле конкуренция менән хөкүмәт контроленең ҡушылмаһынан ғибәрәт. Хәҙерге капитализмды шәхси эшҡыуарлыҡ менән дәүләт контроленең ҡушымтаһы (комбинацияһы) тип ҡарарға мөмкин. (Америка энциклопедияһы)
{{oq|en|
Capitalism is an economic system in which the means of production are owned privately. Business organizations produce goods for a market dominated by the forces of SUPPLY AND DEMAND. Economists often speak of capitalism as a free-market system ruled by competition. But capitalism in this ideal sense cannot be found anywhere in the world. The economic systems operating in Western countries today are mixtures of free competition and governmental control. Modern capitalism may be thought of as a hybrid, combining private enterprise and state control}}

== Төшөнсә тарихы ==




19:28, 4 ғинуар 2016 өлгөһө

Капитали́зм — етештереү һәм бүлеүҙең хосуси милеккә, эшҡыуарлыҡтың бар яҡлап юридик тигеҙлегенә һәм иркенә нигеҙләнгән иҡтисади система. Капиталды арттырыуға һәм табыш алыуға ынтылыш иҡтисади ҡарарҙар ҡабул итеү өсөн төп критерий булып тора [1][2].

Капитализм — иҡтисади абстракция (йәғни конкрет булмаған төшөнсә: предметты уның үҙенсәлектәренән йәки бәйләнештәренән айырып күрһәтеү). Капитализм төшөнсәһендә иҡтисадтың бары тик билдәле бер осрона хас үҙенсәлектәр генә сағылыш тапҡан, әҙ әһәмиәтлеләре бөтөнләй иҫәпкә алынмаған[3][4][5][6]. Конкрет илдәрҙең реаль иҡтисады бер ваҡытта ла бары тик хосуси милеккә генә нигеҙләнмәй һәм эшҡыуарлыҡҡа тулы ирек бирмәй. Унда һәр саҡ теге йәки был дәрәжәлә капитализмға хас булмаған үҙенсәлектәр осрай — юғары ҡатламдың (сословиеның) өҫтөнлөктәре (привилегии – айырым хоҡуҡтары); мөлкәткә эйә булыуҙа, шул иҫәптән күсемһеҙ милектең йә ер бүлеменең ҙурлығы буйынса сикләүҙәр; таможня тотҡарлыҡтары; көнәркәшлек (конкурентлыҡ) көрәше һ.б. Уларҙың ҡайһылары алдағы дәүерҙәрҙең мираҫы булһа, бер өлөшө — капитализмдың үҙенең үҫеш һөҙөмтәһе.

Башҡа билдәләмәләр

  • Ысын, дөрөҫ капитализм', ирекле конкуренция капитализмы (ингл. pure capitalism, франц. Laissez faire capitalism) — материал байлыҡтар хосуси милектә булған иҡтисади система, ә баҙар һәм хаҡтар иҡтисади эшмәкәрлеккә йүнәлтмә биреү һәм уны көйләү өсөн ҡулланыла. (Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю, «Экономикс»)[8].
  • Капитализм — етештереү саралары хосуси милекселәрҙә булған иҡтисади система. Предприятиелар һорау-ижтыяж һәм тәҡдим идара иткән баҙар өсөн тауар етештерә. Иҡтисадсылар йыш ҡына капитализм тураһында «конкуренция идара иткән ирекле баҙар» тип һөйләй. Әммә бындай өлгөлө мәғәнәләге капитализмды донъяла табып булмай. Бөгөнгө көнбайыш илдәренең иҡтисад системалары ирекле конкуренция менән хөкүмәт контроленең ҡушылмаһынан ғибәрәт. Хәҙерге капитализмды шәхси эшҡыуарлыҡ менән дәүләт контроленең ҡушымтаһы (комбинацияһы) тип ҡарарға мөмкин. (Америка энциклопедияһы)


Төшөнсә тарихы

Иҫкәрмәләр

Төшөрмәләр
  1. ↑ Акулов В. Б., Акулова О. В. «Экономическая теория», Учебное пособие. Петрозаводск: ПетрГУ, 2002 «Теперь мы можем выявить критерии, которыми руководствуется капитал при принятии решения о сфере собственной деятельности. Очевидно, что предприниматель будет ориентироваться на прибыль, которую он может получить, вложив капитал в данный бизнес (ожидаемую прибыль). Учитывая мотивы поведения капиталистов, достаточно просто сделать вывод, что капитал будет интересоваться только теми сферами деятельности, где с достаточно высокой степенью можно получить прибыль не ниже средней.»
  2. ↑ Капитализм XXI века Фридрих Август фон Хайек «Критериями капиталистического общественного порядка в экономике должны быть понятия: „норма прибыли“ и „свободная конкуренция“… Критериями капиталистического порядка в общественной сфере должны быть понятия: „частное лицо“, „гражданское общество“ и „индивидуальная свобода“.»
  3. ↑ Маркс К. Капитал, т. I. Госполитиздат, 1995, с. 164. «Рассматривая процесс абстрактно, то есть оставляя в стороне обстоятельства, которые не вытекают из имманентных законов простого товарного обращения»
  4. ↑ Философский словарь. ФИЛОСОФИЯ ИСТОРИИ К. МАРКСА: «Разнообразие материала, долженствующего быть „подведенным“ под Марксовы категории „феодализм“, „капитализм“, потребовало структурной организации… Абстракции „капитализм“, „социализм“ и др. еще и сейчас используются для введения в политический праксис эффективных ценностных ориентации.».
  5. ↑ Милтон Фридман «Капитализм и свобода», гл.1: «Рабочей моделью общества, организованного при посредстве добровольного взаимообмена, является свободная частнопредпринимательская рыночная экономика, то есть то, что мы назвали капитализмом свободной конкуренции.»
  6. ↑ Явлинский Г. Какую экономику и какое общество мы собираемся построить и как этого добиться? (Экономическая политика и долгосрочная стратегия модернизации страны) // Вопр.экономики. — 2004. — # 4. — С. 4-24. «На самом деле „капитализм“, „рынок“ — это абстрактные понятия, не более чем инструмент теоретического анализа».
  7. ↑ Philosophy, Oxford Un-ty Press, 1995, р. 119
  8. ↑ Экономикс : Принципы, проблемы и политика : Кэмпбелл Р. Макконнелл, Стэнли Л. Брю, М. Республика 1992, т.1, гл.2

Әҙәбиәт

en:Anthony Giddens. Runaway World: How Globalization is Reshaping Our Lives. — London, 1999.
  • Giddens, Anthony. Capitalism and Modern Social Theory. An Analyses of the writings of Marx, Durkheim and Max Weber. — Cambridge, 1971.

Һылтанмалар

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Капитализм&oldid=546675» битенән алынған