Замбия: өлгөләр араһындағы айырма
Мәғлүмәт өҫтәнем. Морат Солтан. |
Төҙәтеүҙәр индерҙем. Морат Солтан. |
||
1 юл: | 1 юл: | ||
{{Государство |
{{Государство |
||
|Русское название= |
|Русское название=Замбия Республикаһы |
||
|Оригинальное название=Republic of Zambia {{ref-en}}<br />Dziko la Zambia {{ref-ny}} |
|Оригинальное название=Republic of Zambia {{ref-en}}<br />Dziko la Zambia {{ref-ny}} |
||
|Родительный падеж= |
|Родительный падеж=Замбияның |
||
|Герб= Coat of Arms of Zambia.svg |
|Герб= Coat of Arms of Zambia.svg |
||
<!--|Вместо герба=--> |
<!--|Вместо герба=--> |
||
|Девиз= |
|Девиз=Бер Замбия, бер милләт ({{lang-en|One Zambia, One Nation}}) |
||
|Название гимна= |
|Название гимна=Ғорур һәм азат Замбия хаҡында баҫ һәм йырла |
||
<!--|Аудио=--> |
<!--|Аудио=--> |
||
|Форма правления=[[ |
|Форма правления=[[Президент республикаһы]] |
||
|На карте=Zambia (orthographic projection).svg |
|На карте=Zambia (orthographic projection).svg |
||
|lat_dir = S|lat_deg = 14|lat_min = 7|lat_sec = 0 |
|lat_dir = S|lat_deg = 14|lat_min = 7|lat_sec = 0 |
||
14 юл: | 14 юл: | ||
|region = ZM |
|region = ZM |
||
|CoordScale = |
|CoordScale = |
||
|Язык=[[ |
|Язык=[[Инглиз теле|инглиз теле]] |
||
|Дата независимости=[[24 |
|Дата независимости=[[24 октябрь]] [[1964]] |
||
|Независимость от=[[Великобритания| |
|Независимость от=[[Великобритания|Великобритания]] |
||
|Столица=[[Лусака]] |
|Столица=[[Лусака]] |
||
|Крупнейший город=[[Лусака]] |
|Крупнейший город=[[Лусака]] |
||
|Должности руководителей=[[ |
|Должности руководителей=[[Замбияның Президенты |Президент]]<br />[[Замбияның Вице-президенты|Вице-президент]] |
||
|Руководители=[[Сата, Майкл|Майкл Сата]]<br />[[Скотт, Гай|Гай Скотт]] |
|Руководители=[[Сата, Майкл|Майкл Сата]]<br />[[Скотт, Гай|Гай Скотт]] |
||
|Место по территории=38 |
|Место по территории=38 |
||
37 юл: | 37 юл: | ||
|Год расчёта ИРЧП=2013 |
|Год расчёта ИРЧП=2013 |
||
|Место по ИРЧП=163 |
|Место по ИРЧП=163 |
||
|Валюта=[[ |
|Валюта=[[Замбия квачаһы]] (ZMK) |
||
|Домен=[[.zm]] |
|Домен=[[.zm]] |
||
|Телефонный код=260 |
|Телефонный код=260 |
19:59, 27 февраль 2016 өлгөһө
| |||||
Девиз: «Бер Замбия, бер милләт (ингл. One Zambia, One Nation)» | |||||
[[{{{Эйәлек килеш}}} гимны|Государственный гимн {{{Эйәлек килеш}}}]] | |||||
Рәсми телдәр | инглизсә[1] | ||||
Баш ҡала | Лусака | ||||
Территория • Бөтәһе |
752 614 км² | ||||
Валюта | Замбия квачаһы (ZMK) | ||||
Интернет-домен | .zm | ||||
Код ISO | ZM | ||||
МОК коды | ZAM | ||||
Телефон коды | +260 | ||||
Сәғәт бүлкәте | UTC+2:00[d] һәм Africa/Lusaka[d][2] |
Замбия (ингл. Zambia), тулы рәсми исеме — Замбия Республикаһы (ингл. Republic of Zambia) — Көньяҡ Африкалағы дәүләт. Конго Демократик Республикаһы, Танзания, Малави, Мозамбик, Зимбабве, Ботсвана, Намибия, Ангола менән сиктәш, диңгеҙгә сығыу юлы юҡ. Баш ҡалаһы һәм иң ҙур ҡалаһы — Лусака.
1964 йылда Бөйөк Британиянан бойондороҡһоҙлоҡ алған.
Географияһы
Замбия Көньяҡ Африкала урынлашҡан. Тропик климатлы, диңгеҙгә сығыу юлы булмаған, башлыса яйлала ятҡан ил. Майҙаны 752 614 км², донъяла 38-се урында. Территорияһы Замбези һәм Конго йылғалары бассейнына ҡарай. Замбия менән Зимбабве сигендә Замбези йылғаһында шарлауыҡтар, шул иҫәптән атаҡлы Виктория шарлауығы урынлашҡан.
Файҙалы ҡаҙылмалар
Ер аҫты байлыҡтарынан баҡыр, кобальт, зөбәржәттәр, алтын, көмөш, уран, ҡурғаш, цинк, күмер, марганец бар.
Тарихы
Замбия территорияһында борондан кешеләр йәшәгән. Бер нисә мең йыл элек унда бушмен ҡәбиләләре (һунарсылар һәм йыйыусылар) көн иткән. Беҙҙең эра башында бушмендарҙы төньяҡтан килгән готтентоттар (игенселәр һәм малсылар) ҡыҫырыҡлап сығарған. Бер мең йыл самаһы ваҡыт үткәс, готтентоттарҙы Үҙәк Африканан килгән банту ҡәбиләләре ҡыҫырыҡлап сығарған.
XVIII быуатта Баротсе ҡол биләүселек дәүләте барлыҡҡа килгән. Шул уҡ XVIII быуатта тәүге европалылар килә башлай (португалдар). Ә XIX быуатта Замбия Төньяҡ Родезия исеме аҫтында Британия протекторатына әйләнә. XX быуатта, 1964 йылда, Замбия бойондороҡһоҙлоҡ ала.
Сәйәси ҡоролошо
Замбия — күп партиялы системалы демократик ил. Дәүләт башлығы, хөкүмәт етәксеһе һәм баш командуюущий булып президент тора. Ул 5 йылға бер һайлана, бер кеше ике мөҙҙәттән ашыу президент вазифаһын биләй алмай. Парламент — Милли ассамблея — 158 депутаттан тора, 150-һе һайлана, һигеҙе президент тарафынан тәғәйенләнә. Парламент 5 йылға һайлана, президент уны таратыу хоҡуғына эйә.
Иҫкәрмәләр
Һылтанмалар
Был ил тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |