Дала бөркөтө: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә Ryanag Ялан бөркөтө битенең исемен үҙгәртте. Яңы исеме: Дала бөркөтө
Берләштерелде
1 юл: 1 юл:
{{Таксон
{{Таксон
| name =
| name = Дала бөркөтө
| regnum = Хайуандар
| regnum = Хайуандар
| image file = Aquila nipalensis 4.jpg
| image file = Aquila nipalensis 4.jpg
25 юл: 25 юл:
}}
}}


'''Ялан бөркөтө'''''(урыҫ. степной орел)'' ({{lang-la|Aquila nipalensis}}) — [[Ҡарсыҡа|Ҡарсығалар]] ғаиләһендәге [[йыртҡыс]] ҡош.
'''Дала бөркөтө''' ({{lang-la|Aquila nipalensis}}) — [[Ҡарсыҡа|Ҡарсығалар]] ғаиләһендәге [[йыртҡыс]] ҡош.


== Ҡылыҡһырлама ==
== Ҡылыҡһырлама ==
Һирәк осрай торған ҡош, һирәк ағаслы асыҡ [[урман]]дарҙа, яңғыҙ ағастарҙа оя ҡора. Осҡанда ҡанат осондағы ҡауырһындары йәйелгән бармаҡтарға оҡшағандай була. Ҡойроғо ҡыҫҡа. Түбәһе ҡара-көрән төҫтә, елкәһе һарғылт ерән, яурындарында аҡ тап бар. Бөркөттән ҡара төҫтәге ҡойроғо, яурындарындағы аҡ таптары менән айырыла. Тауышы яңғырауыҡлы: «ҡъяҡ-ҡъяҡ-ҡъяҡ». Төрлө вак йәнлекте, ҡоштарҙы аулай. Күсмә ҡош. Һирәк осрай. Ағас башында оялай. Ике-өс ояһы була, уларҙың диаметры 1,5 метрға етеүе ихтимал. Ике-өс аҡ йомортҡа һала.

Төçө ҡара-көрән. Түбәһе елкәһе һарғылт ерән, яурынында аҡ тап бар. Төрлө кимереүселәр — йомран, һыуыр, ҙур булмаған ҡуяндар, бәләкәй ҡоштар менән туҡлана.

Башҡортостанда һуңғы йылдарҙа ҡарағоштоң ояһы [[Ейәнсура районы|Ейәнсура]], [[Хәйбулла районы|Хәйбулла]], [[Бөрйән районы|Бөрйән]] һәм [[Белорет районы|Белорет]] райондарында ғына теркәлгән.


Дөйөм оҙонлоғо 60 — 85 см, ҡанатының оҙонлоғо 51—65 см, ауырлығы 2,7—4,8 кг. Инә ҡоштар ата ҡоштарға ҡарағанда эрерәк була.
Дөйөм оҙонлоғо 60 — 85 см, ҡанатының оҙонлоғо 51—65 см, ауырлығы 2,7—4,8 кг. Инә ҡоштар ата ҡоштарға ҡарағанда эрерәк була.
42 юл: 47 юл:


== Статус ==
== Статус ==
Һирәк осрай торған төр. Яйлап бөтөүгә бара.
Һирәк осрай торған төр. Яйлап бөтөүгә бара.<ref>'''BirdLife International''' (2004). ''Aquila nipalensis''. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. [[IUCN]] 2006. [http://www.iucnredlist.org www.iucnredlist.org]. Retrieved on 12 May 2006. Database entry includes justification for why this species is of least concern.</ref>.
<ref>'''BirdLife International''' (2004). ''Aquila nipalensis''. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. [[IUCN]] 2006. [http://www.iucnredlist.org www.iucnredlist.org]. Retrieved on 12 May 2006. Database entry includes justification for why this species is of least concern.</ref>.


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{примечания}}

== Әҙәбиәт ==
* Красная книга Республики Башкортостан: в 2 т. Т. 2: Животные. — 2-е изд., доп. и перераб. — Уфа: Информреклама, 2014. — 244 с. — C. 118—119. — ISBN 978-5-904555-77-1
* Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары китабы. Өфө,1986 йыл. ИБ № 3478 28.693.35 И 90
* Башҡортостан. 3 сентябрь 2013 й. № 173 (26523)


== Һылтанмалар ==
== Һылтанмалар ==

08:47, 13 март 2016 өлгөһө

Дала бөркөтө
Фәнни классификация
Халыҡ-ара фәнни исеме

Aquila nipalensis Hodgson, 1833

Ареал
изображение

     Оя ҡороу

     Ҡышлау
Һаҡлау статусы
en:Least Concern
Ҙур хәүеф янамай
IUCN 3.1 Least Concern : 106003532

Викитөркөмдә
Систематика

Викиһаҡлағыста
рәсемдәр
ITIS  558729
NCBI  193005

Дала бөркөтө (лат. Aquila nipalensis) — Ҡарсығалар ғаиләһендәге йыртҡыс ҡош.

Ҡылыҡһырлама

Һирәк осрай торған ҡош, һирәк ағаслы асыҡ урмандарҙа, яңғыҙ ағастарҙа оя ҡора. Осҡанда ҡанат осондағы ҡауырһындары йәйелгән бармаҡтарға оҡшағандай була. Ҡойроғо ҡыҫҡа. Түбәһе ҡара-көрән төҫтә, елкәһе һарғылт ерән, яурындарында аҡ тап бар. Бөркөттән ҡара төҫтәге ҡойроғо, яурындарындағы аҡ таптары менән айырыла. Тауышы яңғырауыҡлы: «ҡъяҡ-ҡъяҡ-ҡъяҡ». Төрлө вак йәнлекте, ҡоштарҙы аулай. Күсмә ҡош. Һирәк осрай. Ағас башында оялай. Ике-өс ояһы була, уларҙың диаметры 1,5 метрға етеүе ихтимал. Ике-өс аҡ йомортҡа һала.

Төçө ҡара-көрән. Түбәһе елкәһе һарғылт ерән, яурынында аҡ тап бар. Төрлө кимереүселәр — йомран, һыуыр, ҙур булмаған ҡуяндар, бәләкәй ҡоштар менән туҡлана.

Башҡортостанда һуңғы йылдарҙа ҡарағоштоң ояһы Ейәнсура, Хәйбулла, Бөрйән һәм Белорет райондарында ғына теркәлгән.

Дөйөм оҙонлоғо 60 — 85 см, ҡанатының оҙонлоғо 51—65 см, ауырлығы 2,7—4,8 кг. Инә ҡоштар ата ҡоштарға ҡарағанда эрерәк була. Ҡаҙ ҙурлыҡ. Осҡанда ҡанат осондағы ҡауырһындары йәйелгән бармаҡ һымаҡ. Дөйөм төҫө ерәнһыу көрән. Кәүҙәһенең аҫ яғы һарғылт көрән. Башҡа ҡарағоштарҙан ерәнһыу төҫө менән айырыла.

Тауышы

Тауышы көслө, яңғырауыҡлы: «ҡыйҡ-ҡыйҡ-ҡыйҡ»

Йәшәү рәүеше

Асыҡ урындарҙа, яландарҙа, тау-таш араларында йәшәй. Ирлән, йомран, ялман, сысҡандар, һирәкләп ҡош-ҡорт аулай .

Күсмә ҡош. Һирәк осрай. Ағас баштарында, ҡая таш һикәлтәләрендә оялай. 2 бөртөк аҡ йомортҡаһы була. Ҡоротҡос кимереүселәрҙе ҡырып, файҙа килтерә.

Статус

Һирәк осрай торған төр. Яйлап бөтөүгә бара.[1].

Иҫкәрмәләр

  1. BirdLife International (2004). Aquila nipalensis. 2006. IUCN Red List of Threatened Species. IUCN 2006. www.iucnredlist.org. Retrieved on 12 May 2006. Database entry includes justification for why this species is of least concern.

Әҙәбиәт

  • Красная книга Республики Башкортостан: в 2 т. Т. 2: Животные. — 2-е изд., доп. и перераб. — Уфа: Информреклама, 2014. — 244 с. — C. 118—119. — ISBN 978-5-904555-77-1
  • Э. Ф. Ишбирҙин. Башҡортостан ҡоштары китабы. Өфө,1986 йыл. ИБ № 3478 28.693.35 И 90
  • Башҡортостан. 3 сентябрь 2013 й. № 173 (26523)

Һылтанмалар

Рәсәйҙең Ҡыҙыл китабы
һирәк осрай торған төр
Төр тураһында мәғлүмәт
Дала бөркөтө

ИПЭЭ РАН сайтында