Карате

Карате
空手道 каратэ-до:
Башҡа исемдәр:	Рука Тан
Ил:	Япония
Нигеҙләүсе:	Мотобу Тёки
Алдан килеүсе һуғыш сәнғәте:	тотэ
Барлыҡҡа килгән һуғыш сәнғәте:	Кудо, Кикбоксинг

Карате яп. 空手道, А [ka'ɽate]; карате-до: "буш ҡул юлы") — япон хәрби сәнғәте.

Вазифаһы – һуғышҡанда дошманыңдың, ярыштарҙа көндәшеңдең һөжүмдәренән һаҡланыу, кәрәк булған осраҡта, дөрөҫ итеп яуап ҡайтара алыу. Фәлсәфәүи яҡтан, карате үҙ тәнеңә үҙең хужа булырға, уның менән идара итергә өйрәтә.

Советтар Союзына каратеның нисәнсе йылдарҙа үтеп кергәнен теүәл генә әйтеп булмай. Берәүҙәр, алтмышынсы-етмешенсе йылдарҙа, ти. Әммә, 1930 йылдарҙа уҡ НКВД карате менән таныш булған, тиеүселәр ҙә бар. Халыҡ карате тураһында беренсе тапҡыр кинофильмдарҙан ҡарап белә башланы («Не бойся, я с тобой»). 1980 йылдарҙа каратены өйрәтеү һәм файҙаланыу закон тарафынан тыйылған була.

Кумите

Тамешивари

Каратела шәкерттәрҙең һәм остаздарҙың разряды (ун кью) бар. Уларҙың һәр береһе билдәле бер төҫ менән билдәләнә. Японияла элек бындай бүленеш булмаған, аҡ пояс ҡына ҡулланылған. Шунан һуң остаз шәкертенә билдәле бер ваҡыттан һуң ҡара пояс биргән. Ләкин Европа халҡының менталитеты башҡа. Уларға үҙҙәренең нимәгә ирешкәндәрен белеп торорға кәрәк. Шуға күрә төҫлө поястар системаһы Европа кешеләре өсөн керетелә. Хәҙер инде был Японияның үҙендә дә ҡулланыла. Һәр бер дәрәжәнең үҙенең талаптары бар, һин быға әҙерлегеңде күрһәтергә тейеш. Ҡара поясҡа имтихан тапшырыу 7-8 сәғәткә һуҙыла, ҡайһы берҙә хатта бер нисә көн буйына тапшыралар. Ниндәй разрядка икәнлегенә ҡарап, оҫталығыңды ла күрһәтергә тейешһең. Ҡара поясҡа тапшырғанда 20-30 кешегә ҡаршы торалар.

Каратеның ҡағиҙәләре күп, ауыр йәрәхәттәрҙән һаҡларға ярҙам итә. Башҡа ҡул менән һуғырға ярамай. Арҡаға һуғыу тыйыла.

Сығанаҡтар

• КАРАТЕ – ул тормош фәлсәфәһе

Әҙәбиәт

• Haines В. A. Karate’s history and traditions. — Rutland, 1968.
• Bishop M. Okinawan karate: teachers, styles and secret techniques, 2nd ed. — Boston, 1999.
• Долин А. А., Попов Г. В. Кэмпо — традиция воинских искусств. — М., 1991.
• Милковский Е. Искусство спортивной борьбы Японии. — Минск, 1991.
• Стивенс Дж. Три Мастера Будо. — Киев, 1997.
• Фунакоши Г. Каратэ-до Ньюмон. — Ростов-на-Дону, 1999.
• Фунакоси Г. Каратэ-до: мой способ жизни. — 2000, Киев.
• Хассел Р.Дж., Отис Э. Полный курс карате. — М., 2003.
• Потаев В. С. Каратэ: от новичка до мастера. — Улан-Удэ, 2015.
• Феномен каратэ-до: философские, этико-психологические и юридические аспекты / Отв. ред Д. И. Дубровский. — М.: ПИК ВИНИТИ, 1989. — 147 с.

Һылтанмалар

• Карате Open Directory Project (dmoz) һылтанмалар каталогында.