Вильнюс: өлгөләр араһындағы айырма

Вильнюс
	Город
	Вильнюс; Vilnius
Флаг[d]	Герб
Ил	Литва
Самоуправление	Вильнюс ҡала үҙидараһы
Координаталар	54°41′ с. ш. 25°17′ в. д.HGЯO
Мэр	Ремигиюс Шимашюс
Беренсе мәртәбә телгә алынған	1323
Элекке исеме	Вильна; Вильно
Майҙаны	401 (2013) км²
Высота над уровнем моря	112 м
Халҡы	▲ 539 939 кеше (2014)
Этнохороним	вильнюстар (урыҫса вильнюсец, вильнюсцы)
Сәғәт бүлкәте	UTC+2, йәйге UTC+3
Телефон коды	+370
Һанлы танытмалар
Рәсми сайт	vilnius.lt; (лит.) (инг.)
	Картаны күрһәтергә/йәшерергә Хата: 29 юлда координата дөрөҫ түгел, һан булырға тейеш. Вильнюс Аудио, фото и видео Викимилектә

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

13:45, 7 апрель 2016 өлгөһө

Ви́льнюс (лит. Vilnius, 1918 йылға тиклем — Ви́льна^[2], 1919—1939 йылдарҙа — Ви́льно^[3]^[4], пол. Wilno) — Литваның баш ҡалаһы. Вильнюс ҡала үҙидараһы муниципаль берәмеген тәшкил итә.

Ҡалала 539 939 кеше (2014 йыл) йәшәй, был ил халҡының 18 процентын тәшкил итә; ҙурлығы буйынса Риганан һуң Балтик буйы илдәрендәге икенсе ҡала. 2011 йыл мәғлүмәттәре буйынса, йәшәүселәрҙең 63,2 % литовтар, 16,5 % поляктар, 12 % урыҫтар.

Литваның көньяҡ-көнсығышында, Вильня йылғаһының Вилияға ҡойған ерендә, Белоруссия менән сиктән йыраҡ түгел урынлашҡан. Фараздар буйынса, ҡала исеме йылға атамаһынан алынған. Илдең төп сәйәси, иҡтисади һәм мәҙәни үҙәге. Ҡала Литваның эске тулайым продуктының өстән берен, ә бөтә Вильнюс өйәҙе — 38 процентын етештерә^[5].

Тарихы

Ҡаланың төрлө өлөшөндә үткәрелгән археологик тикшеренеүҙәр күрһәтеүенсә, хәҙерге Вильнюс биләмәләрендәге боронғо кешеләр йәшәгән осор мезолит дәүеренә ҡарай. Ҡала көнсығыш литва убаларының (кургандарының) иртә урта быуат феодализмға тиклемге мәҙәниәтенә ҡараған территорияһында урынлашҡан^[6]^[7]. Ҡалала ундан артыҡ уба асылған^[8].

Иҫкәрмәләр

↑ ^1,0 ^1,1 Сайт департамента статистики Литвы (2013) stat.gov.lt (лит.)
↑ Вильна // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Вильна // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
↑ Словарь современных географических названий(недоступная ссылка — история)
↑ Энциклопедия «Вокруг Света»
↑ Уезды Литвы. Статистический справочник. (на лит. и англ.)
↑ Археология; Литовские племена
↑ Карта распространения восточнолитовских курганов
↑ Курганы на территории Вильнюса (которые были известны на 2005 г.)

Әҙәбиәт

Вильна // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Томас Венцлова. Вильнюс: город в Европе. / Пер. с литовского Марии Чепайтите. — СПб. Издательство Ивана Лимбаха, 2012. — 264 с., ил.

Һылтанмалар

[Сайт_департамента_статистики_Литвы-1] 1,0 ^1,1 Сайт департамента статистики Литвы (2013) stat.gov.lt (лит.)

[2] Вильна // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
Вильна // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.

[autogenerated20140125-1-3] Словарь современных географических названий(недоступная ссылка — история)

[autogenerated20140125-2-4] Энциклопедия «Вокруг Света»

[Уезды-5] Уезды Литвы. Статистический справочник. (на лит. и англ.)

[6] Археология; Литовские племена

[7] Карта распространения восточнолитовских курганов

[8] Курганы на территории Вильнюса (которые были известны на 2005 г.)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

@@ 42 юл: / 42 юл: @@
  |национальный состав     =
  |конфессиональный состав =
- |этнохороним             = вильнюсец, вильнюсцы
+ |этнохороним             = вильнюстар ([[урыҫ теле|урыҫса]] вильнюсец, вильнюсцы)
  |часовой пояс            = +2
  |DST                     = есть
@@ 72 юл: / 72 юл: @@
 Ҡалала 539 939 кеше (2014 йыл) йәшәй, был ил халҡының 18 процентын тәшкил итә; ҙурлығы буйынса [[Рига]]нан һуң [[Балтик диңгеҙе|Балтик буйы илдәрендәге]] икенсе ҡала. 2011 йыл мәғлүмәттәре буйынса, йәшәүселәрҙең 63,2 % [[Литва|литовтар]], 16,5 % [[поляк теле|поляктар]], 12 % [[урыҫтар]].
-Литваның көньяҡ-көнсығышында, ''Вильня'' йылғаһының ''Вилияға'' ҡойған ерендә, [[Белоруссия]] менән сиктән йыраҡ түгел урынлашҡан. Фараздар буйынса, ҡала исеме йылға атамаһынан алынған. Илдең төп [[сәйәсәт|сәйәси]], [[Иҡтисад (фән)|иҡтисади]] һәм [[мәҙәниәт|мәҙәни]] үҙәге. Литваның [[эске тулайым продукт]]ының өстән берен, ә бөтә Вильнюс өйәҙе — 38 процентын етештерә<ref name="Уезды">[http://www.osp.stat.gov.lt/services-portlet/publication-file/9146/4_Lietuvos_apskritys_2012.pdf Уезды Литвы. Статистический справочник.] (на лит. и англ.)</ref>.
+Литваның көньяҡ-көнсығышында, ''Вильня'' йылғаһының ''Вилияға'' ҡойған ерендә, [[Белоруссия]] менән сиктән йыраҡ түгел урынлашҡан. Фараздар буйынса, ҡала исеме йылға атамаһынан алынған. Илдең төп [[сәйәсәт|сәйәси]], [[Иҡтисад (фән)|иҡтисади]] һәм [[мәҙәниәт|мәҙәни]] үҙәге. Ҡала Литваның [[эске тулайым продукт]]ының өстән берен, ә бөтә Вильнюс өйәҙе — 38 процентын етештерә<ref name="Уезды">[http://www.osp.stat.gov.lt/services-portlet/publication-file/9146/4_Lietuvos_apskritys_2012.pdf Уезды Литвы. Статистический справочник.] (на лит. и англ.)</ref>.
+== Тарихы ==
+[[Файл:Hara Giedymina. Гара Гедыміна (1870).jpg|thumb|240px|Гедимин тауы (1870 йылғы картина)]]
+Ҡаланың төрлө өлөшөндә үткәрелгән [[археология|археологик]] тикшеренеүҙәр күрһәтеүенсә, хәҙерге Вильнюс биләмәләрендәге боронғо кешеләр йәшәгән осор [[мезолит]] дәүеренә ҡарай. Ҡала көнсығыш литва убаларының (кургандарының) иртә [[урта быуаттар|урта быуат]] [[феодализм]]ға тиклемге мәҙәниәтенә ҡараған территорияһында урынлашҡан<ref>[http://club-kaup.narod.ru/kaup_r_archussr_baltu_7.html Археология; Литовские племена]</ref><ref>[http://club-kaup.narod.ru/rec/archussr_baltu/archussr_baltu_map45.jpg Карта распространения восточнолитовских курганов]</ref>. Ҡалала ундан артыҡ уба асылған<ref>[http://piliakalniai.lt/district2.php?rajonas_id=34 Курганы на территории Вильнюса (которые были известны на 2005 г.)]</ref>.
 == Иҫкәрмәләр ==