Уҡый-яҙа белеү: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш) яңы мәғлүмәт |
Айсар (фекер алышыу | өлөш) аныҡлаштырыу |
||
| 1 юл: | 1 юл: | ||
[[Файл:WorldMapLiteracy2011.png|thumb|right|400px|Донъя илдәре буйынса уҡый-яҙа белеү кимәле (Кешелек үҫеше буйынса отчёттан, 2011)]] |
[[Файл:WorldMapLiteracy2011.png|thumb|right|400px|Донъя илдәре буйынса уҡый-яҙа белеү (грамоталылыҡ) кимәле (Кешелек үҫеше буйынса отчёттан, 2011)]] |
||
'''Уҡый-яҙа белеү''', '''грамоталылыҡ''' ({{lang-la|grammatica}}, [[урыҫ теле|урыҫса]] «учение о словесности», «һүҙ ижады тураһында тәғлимәт»; {{lang-grc|γραμματική}}, урыҫса «словесность, грамматика», «һүҙ ижады, грамматика») — [[кеше]]нең әсә (туған) телендә уҡый һәм [[Яҙма (Әлифба)|яҙа]] белеү күнекмәләренә эйә булыу кимәле (дәрәжәһе). «Грамоталы», «уҡый-яҙа белә» тип ниндәйҙер [[Тел (лингвистика)|телдә]] уҡый һәм яҙа, йәки бары тик уҡый белгән кешегә әйтәләр. Хәҙерге заманда иһә был һүҙҙәр башлыса грамматика һәм дөрөҫ яҙылыш нормаларына һәм ҡағиҙәләренә ярашлы яҙа белеүҙе аңлата. Бары тик уҡый ғына белеүселәрҙе, ғәҙәттә, «ярты наҙан» тиҙәр. [[Статистика]]ла '''грамоталылыҡ''' төшөнсәһенә кешенең үҙ көндәлек тормошона ҡағылған ҡыҫҡа һәм ябай тексты уҡып сығыу, аңлау һәм яҙыу һәләте индерелә. |
'''Уҡый-яҙа белеү''', '''грамоталылыҡ''' ({{lang-la|grammatica}}, [[урыҫ теле|урыҫса]] «учение о словесности», «һүҙ ижады тураһында тәғлимәт»; {{lang-grc|γραμματική}}, урыҫса «словесность, грамматика», «һүҙ ижады, грамматика») — [[кеше]]нең әсә (туған) телендә уҡый һәм [[Яҙма (Әлифба)|яҙа]] белеү күнекмәләренә эйә булыу кимәле (дәрәжәһе). «Грамоталы», «уҡый-яҙа белә» тип ниндәйҙер [[Тел (лингвистика)|телдә]] уҡый һәм яҙа, йәки бары тик уҡый белгән кешегә әйтәләр. Хәҙерге заманда иһә был һүҙҙәр башлыса грамматика һәм дөрөҫ яҙылыш нормаларына һәм ҡағиҙәләренә ярашлы яҙа белеүҙе аңлата. Бары тик уҡый ғына белеүселәрҙе, ғәҙәттә, «ярты наҙан» тиҙәр. [[Статистика]]ла '''грамоталылыҡ''' төшөнсәһенә кешенең үҙ көндәлек тормошона ҡағылған ҡыҫҡа һәм ябай тексты уҡып сығыу, аңлау һәм яҙыу һәләте индерелә. |
||
== Һылтанмалар == |
== Һылтанмалар == |
||
17:42, 6 октябрь 2016 өлгөһө
Уҡый-яҙа белеү, грамоталылыҡ (лат. grammatica, урыҫса «учение о словесности», «һүҙ ижады тураһында тәғлимәт»; бор. грек. γραμματική, урыҫса «словесность, грамматика», «һүҙ ижады, грамматика») — кешенең әсә (туған) телендә уҡый һәм яҙа белеү күнекмәләренә эйә булыу кимәле (дәрәжәһе). «Грамоталы», «уҡый-яҙа белә» тип ниндәйҙер телдә уҡый һәм яҙа, йәки бары тик уҡый белгән кешегә әйтәләр. Хәҙерге заманда иһә был һүҙҙәр башлыса грамматика һәм дөрөҫ яҙылыш нормаларына һәм ҡағиҙәләренә ярашлы яҙа белеүҙе аңлата. Бары тик уҡый ғына белеүселәрҙе, ғәҙәттә, «ярты наҙан» тиҙәр. Статистикала грамоталылыҡ төшөнсәһенә кешенең үҙ көндәлек тормошона ҡағылған ҡыҫҡа һәм ябай тексты уҡып сығыу, аңлау һәм яҙыу һәләте индерелә.
Һылтанмалар
- Грамотность // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- Начальное народное образование // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
- А. А. Сафронов ПЕРВАЯ ВСЕОБЩАЯ ПЕРЕПИСЬ НАСЕЛЕНИЯ РОССИИ 1897 г. РАЗРАБОТКА ДАННЫХ О ГРАМОТНОСТИ, ИХ ИНФОРМАЦИОННЫЙ ПОТЕНЦИАЛ И ДОСТОВЕРНОСТЬ
- Портал ЮНЕСКО «Грамотность» (англ.)
- Рубакин Н. Грамотность // Новый энциклопедический словарь. Т. 14 СПб С. 411—419
- Грамотность / Российская педагогическая энциклопедия. Т. 1. М., 1993 URL: www.otrok.ru/teach/enc/txt/4/page95.html
- Грамотность// Большая Советская Энциклопедия М.: Советская энциклопедия. 1969—1978.