Чили: өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
Bikbah (фекер алышыу | өлөш) ә Робот: Илдәр буйынса тораҡ пункттар категорияһын өҫтәү |
||
324 юл: | 324 юл: | ||
[[Категория:Чили]] |
[[Категория:Чили]] |
||
[[Категория:Унитар дәүләттәр]] |
[[Категория:Унитар дәүләттәр]] |
||
[[Категория:Илдәр буйынса тораҡ пункттар]] |
13:05, 25 ноябрь 2016 өлгөһө
| |||||
Девиз: «Por la razón o la fuerza
(исп. Хокуҡ һәм көс менән)» | |||||
[[{{{Эйәлек килеш}}} гимны|Государственный гимн {{{Эйәлек килеш}}}]] | |||||
Рәсми телдәр | Испан теле | ||||
Баш ҡала | Сантьяго | ||||
Территория • Бөтәһе |
756 950 [1] км² | ||||
Этнохороним | чилилылар | ||||
Валюта | Чилийское песо [2] | ||||
Интернет-домен | .cl[d] | ||||
Код ISO | CL | ||||
МОК коды | CHI | ||||
Телефон коды | +56 | ||||
Сәғәт бүлкәте | UTC−3[d] һәм UTC−5[d] |
Чи́ли (исп. Chile), рәсми исеме — Чи́ли Респу́бликаһы (исп. República de Chile [reˈpuβlika ðe ˈʧile]) — Көньяҡ Америкала Тымыҡ океан һәм Анд тауҙары араһында оҙон һыҙат булып урынлашҡан дәүләт. Көнбайыштан Тымыҡ океан менән йыуыла, көнсығыштан Аргентина, төньяҡтан Перу, төньяҡ-көнсығыштан Боливия менә сиктәш.
-
аху-Тонгарики, Пасха утрауы, Чили
-
Пасха утрауы, Чили
-
Пасха утрауы, Чили
-
Рано-Рараку вулканда таш алыу урыны, Пасха утрауы, Чили
Административ ҡоролошо
Чили 15 өлкәгә бүленә (уларҙын береһе — башҡала округы). Ә улары 53 провинцияға һәм 346 коммунаға.
Географик мәғлүмәттәр
Чилиҙың Тымыҡ һәм Атлантик океанға сығышы бар. Чилиҙың оҙонлоғо — төньяҡтан көньяҡҡа 4908 саҡырым (4630 км) һәм көнбайыштан көнсығышҡа 456 саҡырым (430 км).
Чилиҙың климаты төньяҡта — тропик сүлдән, ә көньяҡта — уртаса диңгеҙ климатына хәтлем үҙгәрә.
Һауаның уртаса температураһы:
- көньяҡта — +3 °С — +16 °С хәтлем
- төньяҡта — +12 °С — +22 °С хәтлем
Иң юғары бейеклек — Охос-дель-Саладо тауы (6893 м).
Файҙалы ҡаҙылмалар — баҡыр, тимер, марганц мәғдәндәре, көмөш.
Халыҡ
Чилиҙың халҡы күбеһенсә европиоид расаһына ҡарай (30-55 %). Метистар — 45-65 %, индейҙар — 5 %. Килмешәктәрҙең күбеһе Испания, Италия, Франция һәм Хорватия илдәренән. XX быуатта Чилиға 600 мең килмешәк килгән, уларҙың күбеһе испандар, итальяндар, ниместәр, хорваттар һәм ғәрәптәр. Әлеге көндә Чилиҙа 800 меңгә яҡын кеше сит илдә тыуғандар.
Халыҡ һаны
- 1 й. — 0,4 млн кеше
- 1500 й. — 2,0 млн кеше
- 1800 й. — 1,6 млн кеше
- 1900 й. — 3,1 млн кеше
- 1983 й. — 12,3 млн кеше
- 1995 й. — 14,3 млн кеше
- 2000 й. — 15,2 млн кеше
- 2005 й. — 16,0 млн кеше
- 2012 й. — 17,2 млн кеше
Этник бүленеш
- Европейҙар — 30 %
- Метистар — 65 %
- Индейҙар — 5 %
Ғүмерҙең уртаса оҙонлоғо
- Ир-егеттәр — 76 йәш
- Ҡатын-ҡыҙҙар — 82 йәш
Ҡала халҡының өлөшө — 87,7 %
Чили дипломат миссиялары (илселектәр һәм консулыҡтар)
Европа
- Австрия Австрия, Вена (илселек)
- Бельгия Бельгия, Брюссель (илселек)
- Хорватия Хорватия, Загреб (илселек)
- Чехия Чехия, Прага (илселек)
- Дания Дания, Копенгаген (илселек)
- Финляндия Финляндия, Хельсинки (илселек)
- Франция Франция, Париж (илселек)
- Германия Германия, Берлин (илселек)
- Франкфурт-на-Майне (генераль консулыҡ)
- Гамбург (генераль консулыҡ)
- Мюнхен (генераль консулыҡ)
- Греция Греция, Афины (илселек)
- Ватикан Ватикан (илселек)
- Венгрия Венгрия, Будапешт (илселек)
- Ирландия Ирландия, Дублин (илселек)
- Италия Италия, Рим (илселек)
- Милан (генераль консулыҡ)
- Нидерланд Нидерланды, Гаага (илселек)
- Амстердам (генераль консулыҡ)
- Норвегия Норвегия, Осло (илселек)
- Польша Польша, Варшава (илселек)
- Португалия Португалия, Лиссабон
- Румыния Румыния, Бухарест (илселек)
- Рәсәй Федерацияһы Россия, Мәскәү (илселек)
- Румыния Испания, Мадрид (илселек)
- Барселона (консулыҡ)
- Швеция Швеция, Стокгольм (илселек)
- Гётеборг (консулыҡ)
- Швейцария Швейцария, Берн (илселек)
- Бөйөк Британия Бөйөк Британия, Лондон (илселек)
Төнъяк Америка
- Канада, Оттава (илселек)
- Коста-Рика, Сан-Хосе (илселек)
- Куба, Гавана (илселек)
- Доминикан республикаһы, Санто-Доминго (илселек)
- Сальвадор, Сан-Сальвадор (илселек)
- Гватемала, Гватемала (илселек)
- Гаити, Порт-о-Пренс (илселек)
- Гондурас, Тегусигальпа (илселек)
- Ямайка, Кингстон (илселек)
- Мексика, Мехико (илселек)
- Никарагуа, Манагуа (илселек)
- Панама, Панама (илселек)
- Тринидад Тобаго, Порт-оф-Спейн (илселек)
- АҠШ, Вашингтон (илселек)
- Чикаго (генераль консулыҡ)
- Хьюстон (генераль консулыҡ)
- Лос-Анджелес (генераль консулыҡ)
- Майями (генераль консулыҡ)
- Нью-Йорк (генераль консулыҡ)
- Филадельфия (генераль консулыҡ)
- Сан-Франциско (генераль консулыҡ)
- Пуэрто-Рико, Сан-Хуан (генераль консулыҡ)
Көньяҡ Америка
- Аргентина, Буэнос-Айрес (илселек)
- Барилоче (генераль консулыҡ)
- Кордова (генераль консулыҡ)
- Мендоса (генераль консулыҡ)
- Неукен (генераль консулыҡ)
- Рио-Гальегос (генераль консулыҡ)
- Росарио (генераль консулыҡ)
- Сальта (генераль консулыҡ)
- Баия-Бланка (консулыҡ)
- Комодоро-Ривадавия(консулыҡ)
- Мар-дель-Плата (консулыҡ)
- Рио-Гранде (консулыҡ)
- Ушуая (консулыҡ)
- Боливия, Ла-Пас (генераль консулыҡ)
- Санта-Крус-де-ла-Сьерра (генераль консулыҡ)
- Бразилия, Бразилиа (илселек)
- Порту-Алегри (генераль консулыҡ)
- Рио-де-Жанейро(генераль консулыҡ)
- Сан-Паулу (генераль консулыҡ)
- Колумбия, Богота (илселек)
- Эквадор, Кито (илселек)
- Гуаякиль (генераль консулыҡ)
- Парагвай, Асунсьон (илселек)
- Перу, Лима (илселек)
- Такна (генераль консулыҡ)
- Уругвай, Монтевидео (илселек)
- Венесуэла, Каракас (илселек)
- Пуэрто-Ордас (генераль консулыҡ)
Яҡын Шәрәк
- Израиль, Тель-Авив (илселек)
- Иордания, Амман (илселек)
- Ливан, Бейрут (илселек)
- Палестина, Рамаллах (представительство)
- Сирия, Дамаск (илселек)
- Төркиә, Анкара (илселек)
- БҒЭ, Абу-Даби (илселек)
Африка
- Алжир, Эль-Джазаир (илселек)
- Мысыр, Каир (илселек)
- Кения, Найроби (илселек)
- Марокко, Рабат (илселек)
- КАР, претория (илселек)
Азия
- Ҡытай, Пекин (илселек)
- Индия, Нью-Дели (илселек)
- Индонезия, Джакарта (илселек)
- Япония, Токио (илселек)
- Көньяҡ Корея, Сеул (илселек)
- Малайзия, Куала-Лумпур (илселек)
- Филиппины, Манила (илселек)
- Сингапур (илселек)
- Ҡалып:Флаг Тайваня Тайвань, Тайбэй (торговое представительство)
- Таиланд, Бангкок (илселек)
- Вьетнам, Ханой (илселек)
Океания
- Австралия, Канберра (илселек)
- Яңы Зеландия, Веллингтон (илселек)
Халыҡ-ара ойошмалар
Иҫкәрмәләр
- ↑ Чили дәғүә иткән1 250 000 км² Антарктиданы иҫәпкә алмайынса.
- ↑ (CLP,код 152)
Һылтанмалар
Был ил тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |