Башҡорт дәүләт аграр университеты: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
29 юл: 29 юл:
Башҡорт ауыл хужалығы институты, СССР-ҙың Үҙәк Башҡарма Комитеты һәм Халыҡ Комиссарҙары Советының 237-се Ҡарары нигеҙендә, [[1930 йыл]]дың 23 июлендә асыла. Институт Совет хакимиәте тарафынан ябылған Өфө семинарияһы йортонда урынлаша. Уҡыу дәрестәре ошо уҡ йылдың [[1 октябрь|1 октябрендә]] башлана.<br>
Башҡорт ауыл хужалығы институты, СССР-ҙың Үҙәк Башҡарма Комитеты һәм Халыҡ Комиссарҙары Советының 237-се Ҡарары нигеҙендә, [[1930 йыл]]дың 23 июлендә асыла. Институт Совет хакимиәте тарафынан ябылған Өфө семинарияһы йортонда урынлаша. Уҡыу дәрестәре ошо уҡ йылдың [[1 октябрь|1 октябрендә]] башлана.<br>


[[1941 йыл]]да ''Башҡорт ауыл хужалығы институты СССР Наркомземының юғары уҡыу йорто һанала һәм ошо почта адресы буйынса теркәлә: [[Өфө|Өфө ҡалаһы]], [[Карл Маркс| Карл Маркс урамы]], өсөнсө йорт.<br>
[[1931 йыл]]да ''Башҡорт ауыл хужалығы институты СССР Наркомземының юғары уҡыу йорто һанала һәм ошо почта адресы буйынса теркәлә: [[Өфө|Өфө ҡалаһы]], [[Карл Маркс| Карл Маркс урамы]], өсөнсө йорт.<br>


Кадрҙар мәсьәләһе киҫкен тороу сәбәпле беренсе уҡыу йылында уҡыусылар ике тапҡыр ҡабул ителә: сентябрҙә 99 уҡыусы, ә апрелдә — 45. Уҡырға инеүселәрҙен күбеһе махсус урта белемле булыу сәбәпле, ҡыҫҡартылған программа менән 3,3 йыл уҡыйҙар.
Кадрҙар мәсьәләһе киҫкен тороу сәбәпле беренсе уҡыу йылында уҡыусылар ике тапҡыр ҡабул ителә: сентябрҙә 99 уҡыусы, ә апрелдә — 45. Уҡырға инеүселәрҙен күбеһе махсус урта белемле булыу сәбәпле, ҡыҫҡартылған программа менән 3,3 йыл уҡыйҙар.
1931 йылдын апрелендә уҡырға инеүселәр 4 йыл уҡый. Институтта бер үк ваҡытта әҙерлек факультеттары эшләй. Был йылда унда 303 кеше белем ала.<br>
[[1931 йыл]]дын апрелендә уҡырға инеүселәр 4 йыл уҡый. Институтта бер үк ваҡытта әҙерлек факультеттары эшләй. Был йылда унда 303 кеше белем ала.<br>


1930—1931 йылдарҙа тәүге биш кафедра булдырыла: физика, дөйөм һәм агрохимия, ботаника, зоотехния, ауыл хужалығын механизациялау. Был составта 13 уҡытыусы, шулар иҫәбендә профессор, биш доцент һәм ете асистент эшләй.<br>
1930—1931 йылдарҙа тәүге биш кафедра булдырыла: физика, дөйөм һәм агрохимия, ботаника, зоотехния, ауыл хужалығын механизациялау. Был составта 13 уҡытыусы, шулар иҫәбендә профессор, биш доцент һәм ете асистент эшләй.<br>


1933 йылда институт советы булдырыла, унын сотавына профессорҙар, уҡытыусылар, студенттар инә.<br>
[[1933 йыл]]да институт советы булдырыла, унын сотавына профессорҙар, уҡытыусылар, студенттар инә.<br>


Һуғышҡа тиклемге (1933—1937) йылдарҙа директор М. Н. Ғумәров — юғары уҡыу йорто кафедраларын билдәле ғалимдәр менән тулыландыра: профессор Н. А. Дроздов, доцент А. С. Шутко, профессор Л. С. Пирогов, доцент Х. Р. Султанаев, доцент Б. М.Сәхәутдинов, профессор П. А. Положенцев, профессор А. Н. Богданов, профессор И. Я. Прицкер.<br>
Һуғышҡа тиклемге (1933—1937) йылдарҙа директор М. Н. Ғумәров — юғары уҡыу йорто кафедраларын билдәле ғалимдәр менән тулыландыра: профессор Н. А. Дроздов, доцент А. С. Шутко, профессор Л. С. Пирогов, доцент Х. Р. Султанаев, доцент Б. М.Сәхәутдинов, профессор П. А. Положенцев, профессор А. Н. Богданов, профессор И. Я. Прицкер.<br>


1934 йылдын ин ҙур ваҡиға — 500 га ерҙә уҡыу-тәжрибә хужалығын булдырыу. Бында ферма, умарталыҡ, баҡса, емеш-еләк баҡсаһы, селекция баҫыуы, метеорология станцияһы һ.б. урынлаша.
[[1934 йыл]]дын ин ҙур ваҡиға — 500 га ерҙә уҡыу-тәжрибә хужалығын булдырыу. Бында ферма, умарталыҡ, баҡса, емеш-еләк баҡсаһы, селекция баҫыуы, метеорология станцияһы һ.б. урынлаша.<br>

В 1934 г. БСХИ приобрел статус вуза союзного значения, что явилось результатом признания его заслуг.
1934 йылда институтҡа БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитетыны һәм Яҙыусылар Союзы рәйесе Авзал Мөхөтдин улы Таһиров исеме бирелә.
[[1934 йыл]]да институтҡа БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитетыны һәм Яҙыусылар Союзы рәйесе Авзал Мөхөтдин улы Таһиров исеме бирелә.
1937 йылда «халыҡ дошманы» иҫәпләнеп, Авзал Таһиров атып үлтерелгәс, ошо уҡ йылдын 9 авгусында БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитеты Президиумы ҡарары менән институт Авзал Таһиров исемен юғалта.
[[1937 йыл]]да «халыҡ дошманы» иҫәпләнеп, Авзал Таһиров атып үлтерелгәс, ошо уҡ йылдын 9 авгусында БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитеты Президиумы ҡарары менән институт Авзал Таһиров исемен юғалта.<br>


Һуғыш йылдарында коллективҡа эвакуацияға эләккән ғалимдар килә: Ленинград ауыл хужалығы институтынан профессор С. В. Афанасьев, Мәскәүҙән профессор И. И. Порошков, профессор Н. И. Курбатов, Одессанан доцент А. И. Закин.<br>
Һуғыш йылдарында коллективҡа эвакуацияға эләккән ғалимдар килә: Ленинград ауыл хужалығы институтынан профессор С. В. Афанасьев, Мәскәүҙән профессор И. И. Порошков, профессор Н. И. Курбатов, Одессанан доцент А. И. Закин.<br>


1943 йылдын декабрь айына институтта 38 уҡытыусы эшләй, шулар иҫәбендә биш профессор һәм фән докторҙары, 18 доцент һәм фән кандидаттары, 15 ассистент, йәғни уҡытыусыларҙын 60,5 % ғилми дәрәжәгә һәм исемгә эйә була.
[[1943 йыл]]дын декабрь айына институтта 38 уҡытыусы эшләй, шулар иҫәбендә биш профессор һәм фән докторҙары, 18 доцент һәм фән кандидаттары, 15 ассистент, йәғни уҡытыусыларҙын 60,5 % ғилми дәрәжәгә һәм исемгә эйә була.
Һуғыш йылдарында 176 агроном һәм зоотехник әҙерләнелә.<br>
Һуғыш йылдарында 176 агроном һәм зоотехник әҙерләнелә.<br>


1944—1949 йылдарҙа профессорҙар А. Н. Богданов, К. Т. Маньков, П. А. Положенцев, М. Н. Родигин һәм С. Н. Тайчинов етәкселегендә аспирантура асыла.<br>
1944—1949 йылдарҙа профессорҙар А. Н. Богданов, К. Т. Маньков, П. А. Положенцев, М. Н. Родигин һәм С. Н. Тайчинов етәкселегендә аспирантура асыла.<br>


1947 йылға студенттар 533 кеше, шулар иҫәбендә агрономия факультетында — 237, зоотехнияла — 156, ветеринарияла — 140 кеше.<br>
[[1947 йыл]]ға студенттар 533 кеше, шулар иҫәбендә агрономия факультетында — 237, зоотехнияла — 156, ветеринарияла — 140 кеше.<br>


1954 йылдан башлап институт агрономия фәндәре буйынса кандидатлыҡҡа диссертация яҡлау хоҡуғы ала, ә киләһе йылдан — зоотехния, ветеринария, инженерия һәм экономика фәндәре буйынса.<br>
[[1954 йыл]]дан башлап институт агрономия фәндәре буйынса кандидатлыҡҡа диссертация яҡлау хоҡуғы ала, ә киләһе йылдан — зоотехния, ветеринария, инженерия һәм экономика фәндәре буйынса.<br>


1967—1970 йылдар эсендә генә ете докторлыҡ һәм 35 кандидатлыҡҡа диссертация яҡлана. Ғилми совет йыл һайын уртаса 20 кандидатлыҡҡа диссертациялар ҡарай.<br>
1967—1970 йылдар эсендә генә ете докторлыҡ һәм 35 кандидатлыҡҡа диссертация яҡлана. Ғилми совет йыл һайын уртаса 20 кандидатлыҡҡа диссертациялар ҡарай.<br>
66 юл: 66 юл:
СССР студенттары араһында ғилми-тикшеренеү эштәре конкурсында институттың 37 уҡыусыһы бүләкләнә.<br>
СССР студенттары араһында ғилми-тикшеренеү эштәре конкурсында институттың 37 уҡыусыһы бүләкләнә.<br>


1979 йылда Волга буйы зонаһы олимпиадаһында институттын 14 студенты призлы урын яулай.<br>
[[1979 йыл]]да Волга буйы зонаһы олимпиадаһында институттын 14 студенты призлы урын яулай.<br>


1979 йылда Ульяновск ҡалаһында үткән ғилми-техник күргәҙмәнен зона ярышында институт 16 диплом һәм маҡтау ҡағыҙҙары менән бүләкләнә.<br>
[[1979 йыл]]да Ульяновск ҡалаһында үткән ғилми-техник күргәҙмәнен зона ярышында институт 16 диплом һәм маҡтау ҡағыҙҙары менән бүләкләнә.<br>


1978—1981 йылдарҙа уйлап табыу, рационализаштырыу һәм патент-лицензия эштәре буйынса конкурста институт СССР-ҙын ауыл хужалығы министрлығынын III дәрәжәле Дипломы, 1982 йылда II дәрәжәле Дипломы менән бүләкләнә.<br>
1978—1981 йылдарҙа уйлап табыу, рационализаштырыу һәм патент-лицензия эштәре буйынса конкурста институт СССР-ҙын ауыл хужалығы министрлығынын III дәрәжәле Дипломы, 1982 йылда II дәрәжәле Дипломы менән бүләкләнә.<br>


1980 йылдын көҙөндә Башҡорт ауыл хужалығы институты нигеҙләнеүенә 50 йыллыҡ тантана үткәрә. Юғары квалификациялы ауыл хужалығы белгестәре әҙерләүгә һәм фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн СССР-ҙын Юғары Советы Президиумы Ҡарары менән 1980 йылдын 4 ноябрендә институт Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләнә.<br>
[[1980 йыл]]дын көҙөндә Башҡорт ауыл хужалығы институты нигеҙләнеүенә 50 йыллыҡ тантана үткәрә. Юғары квалификациялы ауыл хужалығы белгестәре әҙерләүгә һәм фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн СССР-ҙын Юғары Советы Президиумы Ҡарары менән 1980 йылдын 4 ноябрендә институт Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләнә.<br>


70-80-се йылдар күрһәткесе буйынса илден 108 ауыл хужалығы уҡыу йорттары араһында тәүге унауҙар эсенә инә.
70-80-се йылдар күрһәткесе буйынса илден 108 ауыл хужалығы уҡыу йорттары араһында тәүге унауҙар эсенә инә.

08:23, 13 март 2017 өлгөһө

Башҡорт дәүләт аграр университеты
(БДАУ)
Халыҡ-ара исеме

Bashkir State Agrarian University (BSAU)

Студенттар

10 тыс.[1]

Урынлашыуы

Рәсәй Федерацияһы Рәсәй Федерацияһы, Башҡортостан Республикаһы, Өфө

Сайт

http://www.bsau.ru/

Башҡорт дәүләт аграр университеты (БДАУ) — Өфөлә урынлашҡан ауыл хужалығы юғары уҡыу йорто.

Тарихы

Башҡорт ауыл хужалығы институты, СССР-ҙың Үҙәк Башҡарма Комитеты һәм Халыҡ Комиссарҙары Советының 237-се Ҡарары нигеҙендә, 1930 йылдың 23 июлендә асыла. Институт Совет хакимиәте тарафынан ябылған Өфө семинарияһы йортонда урынлаша. Уҡыу дәрестәре ошо уҡ йылдың 1 октябрендә башлана.

1931 йылда Башҡорт ауыл хужалығы институты СССР Наркомземының юғары уҡыу йорто һанала һәм ошо почта адресы буйынса теркәлә: Өфө ҡалаһы, Карл Маркс урамы, өсөнсө йорт.

Кадрҙар мәсьәләһе киҫкен тороу сәбәпле беренсе уҡыу йылында уҡыусылар ике тапҡыр ҡабул ителә: сентябрҙә 99 уҡыусы, ә апрелдә — 45. Уҡырға инеүселәрҙен күбеһе махсус урта белемле булыу сәбәпле, ҡыҫҡартылған программа менән 3,3 йыл уҡыйҙар. 1931 йылдын апрелендә уҡырға инеүселәр 4 йыл уҡый. Институтта бер үк ваҡытта әҙерлек факультеттары эшләй. Был йылда унда 303 кеше белем ала.

1930—1931 йылдарҙа тәүге биш кафедра булдырыла: физика, дөйөм һәм агрохимия, ботаника, зоотехния, ауыл хужалығын механизациялау. Был составта 13 уҡытыусы, шулар иҫәбендә профессор, биш доцент һәм ете асистент эшләй.

1933 йылда институт советы булдырыла, унын сотавына профессорҙар, уҡытыусылар, студенттар инә.

Һуғышҡа тиклемге (1933—1937) йылдарҙа директор М. Н. Ғумәров — юғары уҡыу йорто кафедраларын билдәле ғалимдәр менән тулыландыра: профессор Н. А. Дроздов, доцент А. С. Шутко, профессор Л. С. Пирогов, доцент Х. Р. Султанаев, доцент Б. М.Сәхәутдинов, профессор П. А. Положенцев, профессор А. Н. Богданов, профессор И. Я. Прицкер.

1934 йылдын ин ҙур ваҡиға — 500 га ерҙә уҡыу-тәжрибә хужалығын булдырыу. Бында ферма, умарталыҡ, баҡса, емеш-еләк баҡсаһы, селекция баҫыуы, метеорология станцияһы һ.б. урынлаша.

1934 йылда институтҡа БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитетыны һәм Яҙыусылар Союзы рәйесе Авзал Мөхөтдин улы Таһиров исеме бирелә. 1937 йылда «халыҡ дошманы» иҫәпләнеп, Авзал Таһиров атып үлтерелгәс, ошо уҡ йылдын 9 авгусында БАССР-ҙын Үҙәк Башҡарма Комитеты Президиумы ҡарары менән институт Авзал Таһиров исемен юғалта.

Һуғыш йылдарында коллективҡа эвакуацияға эләккән ғалимдар килә: Ленинград ауыл хужалығы институтынан профессор С. В. Афанасьев, Мәскәүҙән профессор И. И. Порошков, профессор Н. И. Курбатов, Одессанан доцент А. И. Закин.

1943 йылдын декабрь айына институтта 38 уҡытыусы эшләй, шулар иҫәбендә биш профессор һәм фән докторҙары, 18 доцент һәм фән кандидаттары, 15 ассистент, йәғни уҡытыусыларҙын 60,5 % ғилми дәрәжәгә һәм исемгә эйә була. Һуғыш йылдарында 176 агроном һәм зоотехник әҙерләнелә.

1944—1949 йылдарҙа профессорҙар А. Н. Богданов, К. Т. Маньков, П. А. Положенцев, М. Н. Родигин һәм С. Н. Тайчинов етәкселегендә аспирантура асыла.

1947 йылға студенттар 533 кеше, шулар иҫәбендә агрономия факультетында — 237, зоотехнияла — 156, ветеринарияла — 140 кеше.

1954 йылдан башлап институт агрономия фәндәре буйынса кандидатлыҡҡа диссертация яҡлау хоҡуғы ала, ә киләһе йылдан — зоотехния, ветеринария, инженерия һәм экономика фәндәре буйынса.

1967—1970 йылдар эсендә генә ете докторлыҡ һәм 35 кандидатлыҡҡа диссертация яҡлана. Ғилми совет йыл һайын уртаса 20 кандидатлыҡҡа диссертациялар ҡарай.

1970—1971 уҡыу йылында институтта 40 кафедрала 290 уҡытыусы эшләй, шуларҙын 11 профессор һәм докторҙар, йөҙҙән артығы доценттар һәм кандидаттар.

«Экономика һәм ауыл хужалығын ойоштороу» (1966 г.), «Бухгалтер иҫәбе һәм ауыл хужалығында анализ» (1969 г.) кеүек яны факультеттар эшләй башлай.

Ҡаҙаныштары

СССР студенттары араһында ғилми-тикшеренеү эштәре конкурсында институттың 37 уҡыусыһы бүләкләнә.

1979 йылда Волга буйы зонаһы олимпиадаһында институттын 14 студенты призлы урын яулай.

1979 йылда Ульяновск ҡалаһында үткән ғилми-техник күргәҙмәнен зона ярышында институт 16 диплом һәм маҡтау ҡағыҙҙары менән бүләкләнә.

1978—1981 йылдарҙа уйлап табыу, рационализаштырыу һәм патент-лицензия эштәре буйынса конкурста институт СССР-ҙын ауыл хужалығы министрлығынын III дәрәжәле Дипломы, 1982 йылда II дәрәжәле Дипломы менән бүләкләнә.

1980 йылдын көҙөндә Башҡорт ауыл хужалығы институты нигеҙләнеүенә 50 йыллыҡ тантана үткәрә. Юғары квалификациялы ауыл хужалығы белгестәре әҙерләүгә һәм фән үҫешенә ҙур өлөш индергәне өсөн СССР-ҙын Юғары Советы Президиумы Ҡарары менән 1980 йылдын 4 ноябрендә институт Хеҙмәт Ҡыҙыл Байраҡ ордены менән бүләкләнә.

70-80-се йылдар күрһәткесе буйынса илден 108 ауыл хужалығы уҡыу йорттары араһында тәүге унауҙар эсенә инә.

Ул 1993 йылда университет статусы алды.

Етәкселәре

  • 1930—1933 — А. Г. Әсәҙуллин
  • 1933—1937 — М . Н. Омаров
  • 1938—1939 — Л. И. Егоров
  • 1939—1941 — Т. Р. Ғәйнуллин
  • 1941—1943 — П. Д. Бойҙай
  • 1943—1950 — Т. Ф. Рудько
  • 1950—1951 — Г. С. Смородин
  • 1951—1954 — А. Т. Ермолаев
  • 1954—1964 — А . П. Соколов
  • 1964—1973 — Н. Р Бахтизин
  • 1973—1983 — А . М. Байков
  • 1983—1988 — О. И. Щепанский
  • 1988—1999 — Р. М. Бәширов
  • 1999—2007 — В. Д. Недорезков
  • 2007—2008 — И. Р. Ғимаев
  • 2008 — Ғәбитов И. И.

Факультеттары һәм кафедралары

Уҡытыу 7 факультетта алып барыла:

  • агротехнология һәм урман хужалығы
  • биотехнологиялар һәм ветеринар медицина
  • механика
  • тәбиғәтте төҙөкләндереү һәм төҙөлөш
  • энергетика
  • аҙыҡ-түлек технологиялары
  • иҡтисад

Атаҡлы тамамлаусылар

Һуңғы йылдарҙа университет коллективы 47 мең белгестәр әҙерләне. Улар араһында:

  • Советтар Союзы Геройы М. А. Соколов;
  • Социалистик Хеҙмәт Геройҙары Р . Б. Асаев, М. М. Ғәлиев, Р . М. Диваев, С . Н. Зәйнәғәбдинов, Ф. И. Машкин, Ф . М. Павлов, Б. И. Петров.

БГАУ-ҙа уҡынылар:

  • Сарбаев Раил Сәлих улы — Башҡортостан Республикаһы Хөкүмәте Премьер-министры,
  • Премьер-министрҙың беренсе урынбаҫары, БР ауыл хужалығы министры , 2011 йылдан РФ ауыл хужалығы министры урынбаҫары* Ш. Х. Вахитов,
  • Шәйәхмәтов Иҙел Әмин улы — БР тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министры И. А. Шәйәхмәтов (2008—2012),
  • Р . Б. Нәбиуллин — БР урман хужалығы министры ,
  • Ф. А. Сәйфуллин — БР Ҡоролтайы Дәүләт Йыйылышының аграр мәсьәләләр һәм тәбиғәттән файҙаланыу буйынса Комитеты рәйесе,
  • В. Г. Аҙнағолов — БР Ҡоролтайы Дәүләт йыйылышы Секретариаты рәйесе,
  • шулай уҡ администрация башлыҡтары, муниципаль берәмек етәкселәре, ойошмалар һәм башҡаларҙын баш белгестәре.
  • Хадыев Илдар Рим улы — БР тәбиғәттән файҙаланыу һәм экология министры

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар