Мағазов Ғимран Сәйетйәғәфәр улы: өлгөләр араһындағы айырма

	Гимран Саид-Ягафарович Магазов
	башҡ. Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов
Тыуған урыны	д. Аскарово, Челябинский уезд, Оренбургская губерния, Российская империя; (ныне Альменевский район, Курганская область)
Үлгән ваҡыты	7 март 1918
Вафат урыны	Баймак, Бурзян-Тангауровский кантон, Башкурдистан; (ныне город в Баймакском районе Башкортостана)
Хеҙмәт иткән урыны	Рәсәй империяһы→ ; Башҡортостан автономияһы
Хеҙмәт итеү йылдары	? — 1917; 1917 — 1918
Хәрби звание	прапорщик
Хәрби алыш/һуғыш	Первая мировая война,; Гражданская война в России

Интерактивная навигация по истории

Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

06:59, 16 март 2017 өлгөһө

Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов (?—1918) — Башҡорт милли хәрәкәте эшмәкәре.

Биографияһы

Мағазов Ғимран Сәйейәғәфәр улы Ырымбур губернаһы Силәбе өйәҙенең Асҡар ауылында тыуа (хәҙерге Ҡурған өлкәһенең Әлмән районы). Сәйетгәрәй Мағазовтың ағаһы.

Беренсе бөтә донъя һуғышында ҡатнашҡан, прапорщик.

1917 йылда Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары (съездары) эшендә Өфөлә һәм Ырымбурҙа ҡатнашҡан.

1917 йылдың декабрь айында Башҡорт хөкүмәте һәм Башҡурдистандың предпарламенты — Кесе-Ҡоролтайҙың составына индерелгән^[1]^[2].

1918 йылдың башында Башҡорт хөкүмәте ҡушыуы буйынса Әмир Ҡарамышев һәм Ғабдулла Иҙелбаев менән берлектә Бөрйән-Түңгәүер кантонына Башҡорт ғәскәренең I Башҡорт полкын ойоштороуҙа етәкселек итеү өсөн ебәрелә.

1918 йылдың 2 мартында С. М. Цвиллинг бойороғона ярашлы Баймаҡ эшсе-депутаттар советы вәкилдәре тарафынан ҡулға алына.

1918 йылдың 4 мартында Ә. Б. Ҡарамышев етәкселегендә башҡорт отрядтарБашҡорт хөкүмәте ағзаларын азат итеүҙе талап итәләр һәм Баймаҡты ҡамауға алалар. 6 мартта Ырымбурҙан килгән ҡыҙылармеецтар отряды ҡамауҙы кире ҡаға. 7 мартта эшселәр һәм ҡыҙылармеецтар суды ҡарары буйынса Ғимран Мағазов һәм Башҡорт хөкүмәтенең ағзаһы Ғабдулла Иҙелбаев һәм биш поляк офицер-советниктары менән бергә атып үлтерелә.

Бына нисек атыу картинаһын ваҡиғаларҙың шаһиты Х. Ғ. Ғәбитов һүрәтләй^[3]:

«..Ҡыҙылдарҙың башлығы намаҙға команда бирҙе. Беҙҙекеләр ике тапҡыр дүрт рәҡәғәтле намаҙ уҡынылар. Поляктар суҡындылар. Намаҙҙан һуң Ғабдулла Иҙелбаев һәм Ғимран Мағазов аяҡ өҫтө, ә поляктар тубыҡланып ҡабаттан стройға теҙелделәр. Ғабдулла Иҙелбаев әйтте:

— Беҙҙе үлтерәһегеҙ, әммә тағы ла тере ике миллион башҡорт ҡала. Ошо ике миллионлыҡ халыҡты ҡырып бөтөрмәйенсә, һеҙ беҙҙең изге идеяны баҫтыра алмаҫһығыҙ. Үлемебеҙҙе беҙ тыныс күңел менән ҡаршы аласаҡбыҙ.
Артынса ҡыҙылдар башлығының бойороғо булды. Атыусылар иҫерек булғанға күрә, залп уты килеп сыҡманы, атыш тарҡау булды. Әле йәнен бирмәгән поляк офицерҙары ҡыбырлайҙар ине. Ғабдулла менән Ғимран, ниндәйҙер көс табып, һаман аяҡ өҫтө торалар ине. Бына поляк офицерҙары тымдылар. Ә беҙҙекеләр һаман тора. Ниһәйәт, башта Ғимран, уның артынан Ғабдулла, яйлап артҡа ауып, ҡоланылар һәм батырҙарса, күкрәк киреп данлы үлемдәрен ҡаршы алдылар».

Иҫкәрмәләр

↑ Азнагулов В. Г., Хамитова З. Г. Парламентаризм в Башкортостане: история и современность. — Уфа: ГРИ «Башкортостан», 2005. — С. 53. — 304 с.
↑ Постановление III Всебашкирского учредительного курултая от 20 декабря 1917 года
↑ Кульшарипов М.

Һылтанмалар

Кульшарипов М. М. Мағазов Ғимран Сәйетйәғәфәр улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.
Таймасов, Р. С. Ҡатнашты башҡорт Граждандар һуғышында: беренсе китап. Лагерҙа контрреволюция (1918 — февраль 1919 йылдар): Монография. — Уфа: РИЦ БашГУ, 2009. — 200 б.

[1] Азнагулов В. Г., Хамитова З. Г. Парламентаризм в Башкортостане: история и современность. — Уфа: ГРИ «Башкортостан», 2005. — С. 53. — 304 с.

[2] Постановление III Всебашкирского учредительного курултая от 20 декабря 1917 года

[3] Кульшарипов М.

[1]

[2]

[3]

@@ 1 юл: / 1 юл: @@
-{{Хәрби эшмәкәр|имя=Гимран Саид-Ягафарович Магазов|оригинал имени={{lang-ba|Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов}}|дата смерти=7.3.1918|место рождения=д. [[Аскарово (Курганская область)|Аскарово]], [[Челябинский уезд]], [[Оренбургская губерния]], [[Российская империя]]<br />(ныне {{МестоРождения|Альменевский район|в Альменевском районе}}, [[Курганская область]])|место смерти=[[Баймак]], [[Бурзян-Тангауровский кантон]], [[Башкурдистан]]<br />(ныне город в {{МС|Баймакском районе|в Баймакском районе|Баймакский район}} [[Башкортостан]]а)|принадлежность={{Флагификация|Российская Империя}}→ <br />{{Флагификация|Башкурдистан}}|годы службы={{Флаг России}} [[?]] — [[1917]]<br />{{Флаг|Башкурдистан}} [[1917]] — [[1918]]|звание=[[прапорщик]]|сражения=[[Первая мировая война]],<br /> [[Гражданская война в России]]}}'''Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов   ''' (?—[[1918 йыл|1918)]] —  [[Башҡорт милли хəрəкəте|Башҡорт милли хәрәкәте]] эшмәкәре.
+{{Хәрби эшмәкәр|имя=Гимран Саид-Ягафарович Магазов|оригинал имени={{lang-ba|Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов}}|дата смерти=7.3.1918|место рождения=д. [[Аскарово (Курганская область)|Аскарово]], [[Челябинский уезд]], [[Оренбургская губерния]], [[Российская империя]]<br />(ныне {{МестоРождения|Альменевский район|в Альменевском районе}}, [[Курганская область]])|место смерти=[[Баймак]], [[Бурзян-Тангауровский кантон]], [[Башкурдистан]]<br />(ныне город в {{МС|Баймакском районе|в Баймакском районе|Баймакский район}} [[Башкортостан]]а)|принадлежность={{Флагификация|Российская Империя}}→ <br />{{Флагификация|Башкурдистан}}|годы службы={{Флаг России}} [[?]] — [[1917]]<br />{{Флаг|Башкурдистан}} [[1917]] — [[1918]]|звание=[[прапорщик]]|сражения=[[Первая мировая война]],<br /> [[Гражданская война в России]]}}'''Ғимран Сәйетйәғәфәр улы Мағазов ''' (?—[[1918 йыл|1918)]] — [[Башҡорт милли хəрəкəте|Башҡорт милли хәрәкәте]] эшмәкәре.
 == Биографияһы ==
-Мағазов Ғимран Сәйейәғәфәр улы  Ырымбур губернаһы Силәбе өйәҙенең Асҡар ауылында тыуа (хәҙерге  [[Ҡурған өлкәһе|Ҡурған өлкәһенең Әлмән районы]]). Сәйетгәрәй Мағазовтың ағаһы.
+Мағазов Ғимран Сәйейәғәфәр улы Ырымбур губернаһы Силәбе өйәҙенең Асҡар ауылында тыуа (хәҙерге [[Ҡурған өлкәһе|Ҡурған өлкәһенең Әлмән районы]]). Сәйетгәрәй Мағазовтың ағаһы.
 Беренсе бөтә донъя һуғышында ҡатнашҡан, прапорщик.
@@ 8 юл: / 8 юл: @@
 [[1917]] йылда [[Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары|Бөтә башҡорт ҡоролтайҙары (съездары)]] эшендә Өфөлә һәм Ырымбурҙа ҡатнашҡан.
-йылдың декабрь айында [[Башҡорт Хөкүмәте|Башҡорт хөкүмәте]] һәм [[Башҡортостан автономияһы|Башҡурдистандың]] предпарламенты - [[Кесе Ҡоролтай|Кесе-Ҡоролтайҙың]] составына индерелгән<ref>{{книга|автор=Азнагулов В. Г., Хамитова З. Г.|заглавие=Парламентаризм в Башкортостане: история и современность|ссылка=http://www.gsrb.ru/ru/about_parliament/history/parlament_tom_1-1.pdf|ответственный=|место=Уфа|издательство=ГРИ «Башкортостан»|год=2005|том=|страниц=304|страницы=53|isbn=}}</ref><ref>[http://www.gsrb.ru/ru/about_parliament/parliamentary_museum/third_kurultai_8_20_december_1917/members_of_the_pre_parliament/ Постановление III Всебашкирского учредительного курултая от 20 декабря 1917 года]</ref>.
+йылдың декабрь айында [[Башҡорт Хөкүмәте|Башҡорт хөкүмәте]] һәм [[Башҡортостан автономияһы|Башҡурдистандың]] предпарламенты — [[Кесе Ҡоролтай|Кесе-Ҡоролтайҙың]] составына индерелгән<ref>{{книга|автор=Азнагулов В. Г., Хамитова З. Г.|заглавие=Парламентаризм в Башкортостане: история и современность|ссылка=http://www.gsrb.ru/ru/about_parliament/history/parlament_tom_1-1.pdf|ответственный=|место=Уфа|издательство=ГРИ «Башкортостан»|год=2005|том=|страниц=304|страницы=53|isbn=}}</ref><ref>[http://www.gsrb.ru/ru/about_parliament/parliamentary_museum/third_kurultai_8_20_december_1917/members_of_the_pre_parliament/ Постановление III Всебашкирского учредительного курултая от 20 декабря 1917 года]</ref>.
-йылдың башында Башҡорт хөкүмәте ҡушыуы буйынса  [[Ҡарамышев Әмир Батыргәрәй улы|Әмир Ҡарамышев]] һәм [[Иҙелбаев Ғабдулла Сәфәрғәли улы|Ғабдулла Иҙелбаев]] менән берлектә [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны|Бөрйән-Түңгәүер кантонына]]  [[Башҡорт ғәскәре (1917—1919)|Башҡорт ғәскәренең]]  I Башҡорт полкын ойоштороуҙа етәкселек итеү өсөн ебәрелә.
+йылдың башында Башҡорт хөкүмәте ҡушыуы буйынса [[Ҡарамышев Әмир Батыргәрәй улы|Әмир Ҡарамышев]] һәм [[Иҙелбаев Ғабдулла Сәфәрғәли улы|Ғабдулла Иҙелбаев]] менән берлектә [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны]]на [[Башҡорт ғәскәре (1917—1919)|Башҡорт ғәскәренең]] I Башҡорт полкын ойоштороуҙа етәкселек итеү өсөн ебәрелә.
-йылдың 2 мартында  С. М. Цвиллинг бойороғона ярашлы Баймаҡ эшсе-депутаттар советы  вәкилдәре тарафынан ҡулға алына.
+йылдың 2 мартында С. М. Цвиллинг бойороғона ярашлы Баймаҡ эшсе-депутаттар советы вәкилдәре тарафынан ҡулға алына.
-йылдың 4 мартында Ә. Б. Ҡарамышев етәкселегендә башҡорт отрядтарБашҡорт хөкүмәте ағзаларын азат итеүҙе талап итәләр һәм Баймаҡты ҡамауға алалар. 6 мартта Ырымбурҙан килгән ҡыҙылармеецтар отряды ҡамауҙы кире ҡаға.  7 мартта эшселәр һәм ҡыҙылармеецтар суды ҡарары буйынса Ғимран Мағазов һәм Башҡорт хөкүмәтенең ағзаһы Ғабдулла Иҙелбаев һәм биш поляк офицер-советниктары менән бергә атып үлтерелә.
+йылдың 4 мартында Ә. Б. Ҡарамышев етәкселегендә башҡорт отрядтарБашҡорт хөкүмәте ағзаларын азат итеүҙе талап итәләр һәм Баймаҡты ҡамауға алалар. 6 мартта Ырымбурҙан килгән ҡыҙылармеецтар отряды ҡамауҙы кире ҡаға. 7 мартта эшселәр һәм ҡыҙылармеецтар суды ҡарары буйынса Ғимран Мағазов һәм Башҡорт хөкүмәтенең ағзаһы Ғабдулла Иҙелбаев һәм биш поляк офицер-советниктары менән бергә атып үлтерелә.
-Бына нисек атыу картинаһын ваҡиғаларҙың шаһиты [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы| Х.]] [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Ғ.]] [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Ғәбитов]] һүрәтләй<ref>[http://www.vatandash.ru/index.php?article=1903 ''Кульшарипов М. '']</ref>:<blockquote class="">"..Ҡыҙылдарҙың башлығы намаҙға команда бирҙе. Беҙҙекеләр ике тапҡыр дүрт рәҡәғәтле намаҙ уҡынылар. Поляктар суҡындылар. Намаҙҙан һуң Ғабдулла Иҙелбаев һәм Ғимран Мағазов аяҡ өҫтө, ә поляктар тубыҡланып ҡабаттан стройға теҙелделәр. Ғабдулла Иҙелбаев әйтте:<br>
+Бына нисек атыу картинаһын ваҡиғаларҙың шаһиты [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы| Х.]] [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Ғ.]] [[Ғәбитов Хәбибулла Ғәбделҡаһир улы|Ғәбитов]] һүрәтләй<ref>[http://www.vatandash.ru/index.php?article=1903 ''Кульшарипов М. '']</ref>:<blockquote class="">«..Ҡыҙылдарҙың башлығы намаҙға команда бирҙе. Беҙҙекеләр ике тапҡыр дүрт рәҡәғәтле намаҙ уҡынылар. Поляктар суҡындылар. Намаҙҙан һуң Ғабдулла Иҙелбаев һәм Ғимран Мағазов аяҡ өҫтө, ә поляктар тубыҡланып ҡабаттан стройға теҙелделәр. Ғабдулла Иҙелбаев әйтте:<br />
-— ''Беҙҙе үлтерәһегеҙ, әммә тағы ла тере  ике миллион башҡорт ҡала. Ошо ике миллионлыҡ халыҡты ҡырып бөтөрмәйенсә, һеҙ беҙҙең изге идеяны баҫтыра алмаҫһығыҙ. Үлемебеҙҙе беҙ тыныс күңел менән ҡаршы аласаҡбыҙ.''
+— ''Беҙҙе үлтерәһегеҙ, әммә тағы ла тере ике миллион башҡорт ҡала. Ошо ике миллионлыҡ халыҡты ҡырып бөтөрмәйенсә, һеҙ беҙҙең изге идеяны баҫтыра алмаҫһығыҙ. Үлемебеҙҙе беҙ тыныс күңел менән ҡаршы аласаҡбыҙ.''
-Артынса  ҡыҙылдар башлығының бойороғо булды. Атыусылар иҫерек булғанға күрә, залп уты килеп сыҡманы, атыш тарҡау булды. Әле йәнен бирмәгән поляк офицерҙары ҡыбырлайҙар ине. Ғабдулла менән Ғимран, ниндәйҙер көс табып, һаман аяҡ өҫтө торалар ине. Бына поляк офицерҙары тымдылар. Ә беҙҙекеләр һаман тора. Ниһәйәт, башта Ғимран, уның артынан Ғабдулла, яйлап артҡа ауып, ҡоланылар һәм  батырҙарса, күкрәк киреп данлы үлемдәрен ҡаршы алдылар".</blockquote>
+Артынса ҡыҙылдар башлығының бойороғо булды. Атыусылар иҫерек булғанға күрә, залп уты килеп сыҡманы, атыш тарҡау булды. Әле йәнен бирмәгән поляк офицерҙары ҡыбырлайҙар ине. Ғабдулла менән Ғимран, ниндәйҙер көс табып, һаман аяҡ өҫтө торалар ине. Бына поляк офицерҙары тымдылар. Ә беҙҙекеләр һаман тора. Ниһәйәт, башта Ғимран, уның артынан Ғабдулла, яйлап артҡа ауып, ҡоланылар һәм батырҙарса, күкрәк киреп данлы үлемдәрен ҡаршы алдылар».</blockquote>
 == Иҫкәрмәләр ==
@@ 25 юл: / 25 юл: @@
 == Һылтанмалар ==
 * {{БЭ2013У|index.php/component/content/article/2-statya/15122-magazov-gimran-said-yagafarovich|автор=[[Кульшарипов, Марат Махмутович|Кульшарипов М. М.]]}}
-* ''Таймасов, Р. С.'' Ҡатнашты башҡорт Граждандар һуғышында: беренсе китап. Лагерҙа контрреволюция (1918 — февраль 1919 йылдар): Монография. — Уфа: РИЦ БашГУ, 2009. — 200 б.
+* ''Таймасов, Р. С.'' Ҡатнашты башҡорт Граждандар һуғышында: беренсе китап. Лагерҙа контрреволюция (1918 — февраль 1919 йылдар): Монография. — Уфа: РИЦ БашГУ, 2009. — 200 б.
 [[Категория:Алфавит буйынса шәхестәр]]
 [[Категория:Әлмән районында тыуғандар]]