Башҡортостанда Крәҫтиәндәр һуғышы (1773—1775): өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
{{Значения|Башкирское восстание}}
{{Значения|Башҡорт ихтилалы}}
{{Вооружённый конфликт
{{Вооружённый конфликт
|конфликт = Башҡорт ихтилалы 1773—1775
|конфликт = Башҡорт ихтилалы 1773—1775
20 юл: 20 юл:
|примечание =
|примечание =
}}
}}
'''Башҡортостандағы 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы''' — [[Тарихи Башҡортостан]] биләмәһендә үҙен император [[Пётр III|Петром Фёдорович]] тип танытҡан [[Пугачёв, Емельян Иванович|Е. И. Пугачёва]]тың өндәмәләре, күрһәтмәләре һәм манифестарына ҡушылып баш күтәргән Яйыҡ казаҡтары һәм [[башҡорттарҙың]], [[мишәрҙәрҙең]], [[татарҙарҙың]], [[казактарҙың]], [[хөкүмәт крәҫтиәндәренең]], [[крепостной крәҫтиәндәрҙең]], [[завод крәҫтиәндәренең]] ихтилалы. Башҡортостан биләмәләрендә ихтилал, унда ҡатнашыусыларҙың төркөмдәренә ҡарап, төрлө характерҙа: крәҫтиәндәр өсөн антифеодаль, башҡорттар һәм башҡа урыҫ булмаған халыҡтар өсөн милли азатлыҡ характерын йөрөтә.
'''Башҡортостандағы 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы''' — [[Тарихи Башҡортостан]] биләмәһендә үҙен император [[Пётр III]] тип танытҡан Е. И. Пугачёватың өндәмәләре, күрһәтмәләре һәм манифестарына ҡушылып баш күтәргән Яйыҡ казаҡтары һәм [[башҡорттар]]ҙың, [[мишәрҙәр]]ҙең, [[татарҙар]]ҙың, [[казактарҙың]], хөкүмәт крәҫтиәндәренең, крепостной крәҫтиәндәрҙең, завод крәҫтиәндәренең ихтилалы. Башҡортостан биләмәләрендә ихтилал, унда ҡатнашыусыларҙың төркөмдәренә ҡарап, төрлө характерҙа: крәҫтиәндәр өсөн — антифеодаль, башҡорттар һәм башҡа урыҫ булмаған халыҡтар өсөн — милли азатлыҡ характерын йөрөтә.


== Башҡортостан ихтилал алдынан==
== Башҡортостан ихтилал алдынан ==
1773 йылдың көҙөндә Польшанан Ф. Ю. Фрейманға буйһонған башҡорт атлылары ҡайтарыла, һәм, күп тә үтмәй, улар тулыһынса тип әйтерлек, Пугачев яғына күсәләр<ref>[http://kraeved.opck.org/biblioteka/nauchnie_stati_po_istorii_bashkirii/bashkir_vojdi.php Башкирские вожди Крестьянской войны 1773—1775 годов]</ref>.
{{заготовка раздела|о причинах восстания}}
1773 йылдың көҙөндә Польшанан Ф. Ю. Фрейманға буйһонған башҡорт атлылары ҡайтарыла, һәм, күп тә үтмәй, улар тулыһынса тип әйтерлек, Пугачев яғына күсәләр<ref>[http://kraeved.opck.org/biblioteka/nauchnie_stati_po_istorii_bashkirii/bashkir_vojdi.php Башкирские вожди Крестьянской войны 1773—1775 годов]</ref>.


== Ихтилалдың башланыуы ==
== Ихтилалдың башланыуы ==
{{заготовка раздела|о событиях начального этапа восстания}}
[[Файл:Pugachev-18-1period.png|thumb|300px|rigth|Һуғыштың башланғыс этабының картаһы]]
[[Файл:Pugachev-18-1period.png|thumb|300px|rigth|Һуғыштың башланғыс этабының картаһы]]


== Өфөнө ҡамау ==
== Өфөнө ҡамау ==
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Уфимской провинции}}
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Уфимской провинции}}

== Кама буйы ихтилалы ==
== Кама буйы ихтилалы ==
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Прикамье}}
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Прикамье}}
38 юл: 37 юл:
== Пермь провинцияһындағы ихтилал ==
== Пермь провинцияһындағы ихтилал ==
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Пермской провинции}}
{{заготовка раздела|о ходе боевых действий в Пермской провинции}}

== Әҙәбиәт ==
== Әҙәбиәт ==
* {{книга |автор=Александер Дж.Т.|заглавие=Емельян Пугачев и крестьянское восстание на окраине России в 1773—1775 гг|ссылка=http://www.istmira.com/istnovvr/vosstanie-krestyan-pod-predvoditelstvom-emelyana-p/|место=Уфа|издательство=ИП Галиуллин Д. А.|год=2011|страницы=|страниц=164|isbn=978-5-905269-03-5|тираж=200|ref=Александер}}
* {{книга |автор=Александер Дж.Т.|заглавие=Емельян Пугачев и крестьянское восстание на окраине России в 1773—1775 гг|ссылка=http://www.istmira.com/istnovvr/vosstanie-krestyan-pod-predvoditelstvom-emelyana-p/|место=Уфа|издательство=ИП Галиуллин Д. А.|год=2011|страницы=|страниц=164|isbn=978-5-905269-03-5|тираж=200|ref=Александер}}
* {{книга|автор=[[Андрущенко, Андрей Иосифович|Андрущенко А. И.]]|заглавие=Крестьянская война 1773—1775 гг. на Яике, в Приуралье, на Урале и в Сибири|место=Москва|издательство=[[Наука (издательство)|Издательство «Наука»]]|год=1969|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||360}}|тираж=3000|ref=Андрущенко}}
* {{книга|автор=[[Андрущенко, Андрей Иосифович|Андрущенко А. И.]]|заглавие=Крестьянская война 1773—1775 гг. на Яике, в Приуралье, на Урале и в Сибири|место=Москва|издательство=[[Наука (издательство)|Издательство «Наука»]]|год=1969|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||360}}|тираж=3000|ref=Андрущенко}}
* ''Гвоздикова И. М.'' Салават Юлаев: Исследование документальных источников. Уфа. Башкирское книжное издательство. 1982 г. 208 с.
* ''Гвоздикова И. М.'' Салават Юлаев: Исследование документальных источников. Уфа. Башкирское книжное издательство. 1982 г. 208 с.
* {{книга|автор=''Гвоздикова И. М.''|заглавие=Башкортостан накануне и в годы Крестьянской войны под предводительством Е. И. Пугачева|место=Уфа|издательство=Китап Пресс|год=1999|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||512}}|тираж=4000|isbn=5-295-01952-7|ref=Гвоздикова}}
* {{книга|автор=''Гвоздикова И. М.''|заглавие=Башкортостан накануне и в годы Крестьянской войны под предводительством Е. И. Пугачева|место=Уфа|издательство=Китап Пресс|год=1999|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||512}}|тираж=4000|isbn=5-295-01952-7|ref=Гвоздикова}}
* {{книга|автор=''Дмитриев-Мамонов А. И.''|заглавие=Пугачёвский бунт в Зауралье и Сибири|место=Москва|издательство=Вече|год=2013|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||286}}|тираж=2000|isbn=978-5-4444-1319-7|ref=Дмитриев-Мамонов}}
* {{книга|автор=''Дмитриев-Мамонов А. И.''|заглавие=Пугачёвский бунт в Зауралье и Сибири|место=Москва|издательство=Вече|год=2013|страницы={{{страницы|}}}|страниц={{#if:{{{страницы|}}}||286}}|тираж=2000|isbn=978-5-4444-1319-7|ref=Дмитриев-Мамонов}}
68 юл: 68 юл:
[[Категория:Башҡортостан тарихы]]
[[Категория:Башҡортостан тарихы]]
[[Категория:Башҡорт ихтилалы]]
[[Категория:Башҡорт ихтилалы]]
[[Категория: Пугачёва ихтилалы]]
[[Категория:Пугачёва ихтилалы]]

11:04, 1 апрель 2017 өлгөһө

Башҡорт ихтилалы 1773—1775
Дата

17731775

Урыны

Осин даруғаһы, Нуғай даруғаһыһәм Себер даруғаһы биләмәләрендә

Сәбәбе

е башҡорттарҙың ер хоҡуҡтарын боҙоу, көсләп суҡындырыу, һалым күләмен арттырыу һ.б.

Нәтижә

Ихтилал ҡанһыҙ баҫтырыла

Ҡаршы тороусылар

Рәсәй империяһы Рәсәй империяһы

Е. И. Пугачёв ғәскәрҙәре

Командирҙар

З. Г. Чернышёв, Г. А. Потёмкин, Ф. Ю. Фрейман, В. А. Кар, А. И. Бибиков, П. И. Панин, И. И. Михельсон, Ф. Ф. Щербатов, П. М. Голицын һ.б.

Е. И. Пугачёв, И. Н. Зарубин, Кинйә Арыҫланов, Баҙарғол Юнаев, Ҡаранай Моратов, Салауат Юлаев, Ҡаскын Һамаров, Юлай Аҙналин, Юламан Ҡушаев, Байым Кыҙраев һ.б.

Башҡортостандағы 1773—1775 йылғы Крәҫтиәндәр һуғышы — Тарихи Башҡортостан биләмәһендә үҙен император Пётр III тип танытҡан Е. И. Пугачёватың өндәмәләре, күрһәтмәләре һәм манифестарына ҡушылып баш күтәргән Яйыҡ казаҡтары һәм башҡорттарҙың, мишәрҙәрҙең, татарҙарҙың, казактарҙың, хөкүмәт крәҫтиәндәренең, крепостной крәҫтиәндәрҙең, завод крәҫтиәндәренең ихтилалы. Башҡортостан биләмәләрендә ихтилал, унда ҡатнашыусыларҙың төркөмдәренә ҡарап, төрлө характерҙа: крәҫтиәндәр өсөн — антифеодаль, башҡорттар һәм башҡа урыҫ булмаған халыҡтар өсөн — милли азатлыҡ характерын йөрөтә.

Башҡортостан ихтилал алдынан

1773 йылдың көҙөндә Польшанан Ф. Ю. Фрейманға буйһонған башҡорт атлылары ҡайтарыла, һәм, күп тә үтмәй, улар тулыһынса тип әйтерлек, Пугачев яғына күсәләр[1].

Ихтилалдың башланыуы

Һуғыштың башланғыс этабының картаһы

Өфөнө ҡамау

Ҡалып:Заготовка раздела

Кама буйы ихтилалы

Ҡалып:Заготовка раздела

Крәҫтиәндәр һуғышының икенсе этабының картаһы

Пермь провинцияһындағы ихтилал

Ҡалып:Заготовка раздела

Әҙәбиәт

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

Ҡалып:Восстание Пугачёва