Википедия:Һайланған мәҡәләләр: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
32 юл: 32 юл:
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
<!-- ПЕРВАЯ СТАТЬЯ (САМАЯ НОВАЯ) -->
<!-- ПЕРВАЯ СТАТЬЯ (САМАЯ НОВАЯ) -->
[[Файл:Geisha at Asakusa (DORONKO) 001.jpg|right|200px]]
[[Файл:Bəhram_Gur_ov_zamanı.jpg|right|80px]]
'''[[Ете гүзәл (Низами)|«Ете гүзәл»]]'''  — [[Фарсы әҙәбиәте|фарсы поэзияһы]] классигы [[Низами Гәнжәүи]]ҙең 1197 йылда [[фарсы теле]]нда яҙылған һәм «Хәмсә» исемле йыйынтығына ингән дүртенсе поэмаһы. Әҫәр Мараға хакимы Әләәтдин Көрпә-Арслан ибн Ағ-Сонғорға бағышланған. Поэманың исемен ике төрлө тәржемә итеп була — «ете портрет» тип тә, «ете гүзәл» тип тә. Әҫәрҙең исеменән үк уға [[метафора]] хас булыуы күренә. Низами һүҙ уйнатыу аша уға ике мәғәнә һалынған исем биргән. Поэма «Ете көмбәҙ» тигән исем менән дә билдәле.
'''[[Япония]]'''  — Көнсығыш [[Азия]]лағы утрауҙарҙа урынлашҡан дәүләт. [[Япон диңгеҙе]]нән көнсығышта [[Тымыҡ океан]]да тора, [[Ҡытай Халыҡ Республикаһы|Ҡытай]], [[Корея Халыҡ-Демократик Республикаһы|Төньяҡ]] һәм [[Көньяҡ Корея]], [[Рәсәй Федерацияһы|Рәсәй]] менән сикләшә. Төньяҡта [[Охот диңгеҙе]] , ә көньяҡта Көнсығыш Ҡытай диңгеҙенән алып Тайвангә тиклем территорияны биләй.


Поэманың сюжетына сәсәни шаһы Баһрам Гур (420—439 йылдар) тураһында риүәйәт ятҡан. Поэманың яртыһын тиерлек Баһрамдың ҡатындарының ете хикәйәһе тәшкил итә, был батшабикәләр ете сатыр һарайҙа йәшәй, һәр сатыр, боронғо [[Мифология|мифологияға]] ярашлы, берәй [[Планета|планетаға]] һәм аҙнаның бер көнөнә бағышлана һәм төҫө лә шуға бәйле.
[[Япония]] 6852 утрауҙан торған Япония архипелагында урынлашҡан. Дүрт иң эре утрауҙары — [[Хонсю]], [[Хоккайдо]], [[Кюсю]] һәм [[Сикоку]] — ил майҙанының 97 процентын тәшкил итә. Күпселек утрауҙары [[тау]]лы, күптәре вулканлы. Японияның иң юғары нөктәһе — [[Фудзияма]] (3776 м) вулканы. Халҡының һаны (126 миллион кеше) буйынса ул донъяла унынсы урынды биләй. Үҙ эсенә [[Япония]]ның баш ҡалаһы [[Токио]] менән уның эргәһендәге префектураларҙы индергән Оло [[Токио]] (30 миллиондан ашыу кеше) менән донъялағы иң ҙур ҡала агломерацияһы булып тора.


Баһрам тыуғас, аҡаһаҡалдар кәңәше буйынса уны ғәрәп батшаһы Номанға тәрбиәгә оҙаталар. Номан әмере буйынса, яңы Карнак һарайы төҙөлә. Бер заман һарай бүлмәләренең береһендә Баһрам ете илдән ете принцессаның портретын күрә һәм уларға ғашиҡ була.
[[Япония|''↪ дауамы…'']]

[[Ете гүзәл (Низами)|''↪ дауамы…'']]


| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
61 юл: 63 юл:


Ашау өсөн тәғәйенләнгән иттең күп өлөшө мал һуйыу урындарында махсус ит тоҡомло малды салыу юлы менән етештерелә. Ризыҡ итеп башҡа хайуандарҙың ите лә ҡулланыла (эре һәм ваҡ ҡырағай хайуандар, һөйрәлеүселәр, ер-һыу хайуандары һәм башҡалар). Донъя халыҡтарының аш-һыуында төрлө хайуандарҙың ите ҡулланыла. Был башлыса ит төрҙәрен табыу ысулдарына һәм традицияларына бәйле.
Ашау өсөн тәғәйенләнгән иттең күп өлөшө мал һуйыу урындарында махсус ит тоҡомло малды салыу юлы менән етештерелә. Ризыҡ итеп башҡа хайуандарҙың ите лә ҡулланыла (эре һәм ваҡ ҡырағай хайуандар, һөйрәлеүселәр, ер-һыу хайуандары һәм башҡалар). Донъя халыҡтарының аш-һыуында төрлө хайуандарҙың ите ҡулланыла. Был башлыса ит төрҙәрен табыу ысулдарына һәм традицияларына бәйле.

Итте «пробирка эсендә үҫтереү» юлдары ла өйрәнелә.


[[Ит|''↪ дауамы…'']]
[[Ит|''↪ дауамы…'']]
143 юл: 143 юл:
'''Кинематограф:'''<br />
'''Кинематограф:'''<br />
'''Театр:''' <br />
'''Театр:''' <br />
'''Әҙәбиәт:''' [[Ете гүзәл (Низами)]]<br />
<!--
<!--
[[Файл:P sport-green.png|35px|left|Спорт һәм күңел асыу]]
[[Файл:P sport-green.png|35px|left|Спорт һәм күңел асыу]]

08:09, 6 август 2017 өлгөһө

Яңы башлаусыларға · Берләшмә · Порталдар · Наградалар · Проекттар · Һорауҙар · Баһалау
Ҡыҫҡа эске йүнәлтеү һылтанмаһы ВП:ҺМ
Һайланған мәҡәләләр Яҡшы мәҡәләләр Сифатлы мәҡәләләр Исемлектәр һәм порталдар

Һайланған мәҡәлә — был проект бүлегенә иң яҡшы тип иҫәпләнгән һәм билдәле сифат талаптарына тура килгән мәҡәлә индерелә. Был биткә ҡуйыр алдынан, мәҡәлә Кандидаттар битендә дөрөҫлөк, битарафлыҡ, тулылыҡ, яҙыу алымдары буйынса тикшереү үтә.

Һайланған мәҡәлә өҫкө уң яҡ битендә алтын йондоҙ () менән билдәләнә.

Хәҙер Башҡорт Википедияһында 121 һайланған мәҡәлә (яңыртырға).

Һайлау: ТалаптарКандидаттар (11) • Статусын үҙгәртергә (1)

Календарь

Яңыраҡ һайланған мәҡәләләр

«Ете гүзәл»  — фарсы поэзияһы классигы Низами Гәнжәүиҙең 1197 йылда фарсы теленда яҙылған һәм «Хәмсә» исемле йыйынтығына ингән дүртенсе поэмаһы. Әҫәр Мараға хакимы Әләәтдин Көрпә-Арслан ибн Ағ-Сонғорға бағышланған. Поэманың исемен ике төрлө тәржемә итеп була — «ете портрет» тип тә, «ете гүзәл» тип тә. Әҫәрҙең исеменән үк уға метафора хас булыуы күренә. Низами һүҙ уйнатыу аша уға ике мәғәнә һалынған исем биргән. Поэма «Ете көмбәҙ» тигән исем менән дә билдәле.

Поэманың сюжетына сәсәни шаһы Баһрам Гур (420—439 йылдар) тураһында риүәйәт ятҡан. Поэманың яртыһын тиерлек Баһрамдың ҡатындарының ете хикәйәһе тәшкил итә, был батшабикәләр ете сатыр һарайҙа йәшәй, һәр сатыр, боронғо мифологияға ярашлы, берәй планетаға һәм аҙнаның бер көнөнә бағышлана һәм төҫө лә шуға бәйле.

Баһрам тыуғас, аҡаһаҡалдар кәңәше буйынса уны ғәрәп батшаһы Номанға тәрбиәгә оҙаталар. Номан әмере буйынса, яңы Карнак һарайы төҙөлә. Бер заман һарай бүлмәләренең береһендә Баһрам ете илдән ете принцессаның портретын күрә һәм уларға ғашиҡ була.

↪ дауамы…

Еңеү көнө — 19411945 йылдарҙағы Бөйөк Ватан һуғышында Ҡыҙыл Армияның һәм совет халҡының нацистик Германияны еңеү байрамы. СССР Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 8 майындағы Указына ярашлы, һәр йыл 9 майҙа билдәләнә.

Еңеү көнөндә Билдәһеҙ һалдат ҡәберенә (Мәскәү) сәскәләр һалына, баш ҡалала, герой ҡалаларҙа парад, байрам салюты ойошторола.

1945 йылдың апрелендә Ҡыҙыл Армия Берлинға яҡынлаша. Операция алдынан совет ғәскәрҙәрендә бөтәһе 1 900 000 һуғышсынан торған 149 уҡсы, 12 кавалерия дивизияһы, 13 танк һәм 7 механизацияланған корпус, 15 айырым танк һәм үҙйөрөшлө бригада иҫәпләнә. Операцияла Польша Ғәскәренең 1-се һәм 2-се армияларының 10 пехота, 1 танк дивизияһы, шулай уҡ 1 айырым кавалерия дивизияһы ҡатнашып, уларҙа йәмғеһе 155 900 кеше була. Берлинға һөжүмдә бөтәһе 2 миллиондан ашыу һалдат һәм офицер, 6 250 танк һәм үҙйөрөшлө орудие, 41 600 орудие һәм миномет, 7 500 самолет ҡатнаша.

↪ дауамы…


Ит төрҙәре
Ит төрҙәре

Ит — һуйылған мал йә ашарға яраҡлы ҡырағай хайуан кәүҙәһенең май, тарамыш, тоташтырғыс туҡымалар менән бергә арҡыры-буй мускуллы өлөшө, һөйәк туҡымалары менән (һөйәкле ит) ҡуша йә тик мускул туҡымаһынан ғына ла (һөйәкһеҙ ит) була.

Шулай уҡ тел, бауыр, бөйөр, мейе, йөрәк, үпкә, эс-ҡарынын да ит тип атайҙар. Ит башлыса ризыҡ булараҡ ҡулланыла. Ҡайһы бер илдәрҙә, мәҫәлән, балыҡ һәм диңгеҙ ризыҡтары ит төшөнсәһенә индерелмәй.

Ашау өсөн тәғәйенләнгән иттең күп өлөшө мал һуйыу урындарында махсус ит тоҡомло малды салыу юлы менән етештерелә. Ризыҡ итеп башҡа хайуандарҙың ите лә ҡулланыла (эре һәм ваҡ ҡырағай хайуандар, һөйрәлеүселәр, ер-һыу хайуандары һәм башҡалар). Донъя халыҡтарының аш-һыуында төрлө хайуандарҙың ите ҡулланыла. Был башлыса ит төрҙәрен табыу ысулдарына һәм традицияларына бәйле.

↪ дауамы…

Иран-Ираҡ һуғышы (Фарсы ҡултығындағы тәүге һуғыш йәки Ҡултыҡтағы беренсе һуғыш тип тә атала) — Ираҡ менән Иран араһындағы 1980—1988 йылдарҙағы хәрби бәрелеш. Иранда йыш ҡына «Изге оборона» атамаһы (фарс. دفاع مقدس — деф-йе могаддас), ҡайһы берҙә — «Көсләп тағылған һуғыш» (фарс. جنگ تحمیلی — джанг-тахмиль) атамалары ҡулланыла, ә Ираҡта ғәрәптәрҙең Фарсыны яулағанда Кадиссия йылғаһы буйындағы еңеүе хөрмәтенә «Сәддам Хөсәйен Кадиссияһы» (ғәр. قادسية صدام‎  — Саддам кадиссийят) атамаһы таралған.

Дауамлылығы, йәлеп ителгән ресурстары, кеше ҡорбаны буйынса, Иран-Ираҡ һуғышы Икенсе донъя һуғышынан һуңғы иң ҙур хәрби бәрелеш була. Уның барышында химик ҡорал әүҙем ҡулланыла.

↪ дауамы…

География
География

География

Оло Барьерлы риф
Оло Барьерлы риф

Дәүләттәр һәм территориялар: ИранҠытай Халыҡ РеспубликаһыМысырЯпония
Тораҡ пункттар: БелградБерлинНанкинПарижРимТокиоШэньчжэнь
Һыу ятҡылыҡтары һәм йылғалар: Байкал
Башҡалар: Оло Барьерлы рифЭль-Ниньо

История
История

Тарих

Аҡһаҡ Тимерҙең 1391 йылғы яуы
Аҡһаҡ Тимерҙең 1391 йылғы яуы

Боронғо донъя: АнтиклыҡБатшалар үҙәнеРим империяһы
Урта быуаттар: Йөҙ йыллыҡ һуғышЯңырыу
Яңы тарих: Мэйдзи реставрацияһы
Иң яңы тарих: Афған һуғышыБеренсе донъя һуғышыБөйөк депрессияИран-Ираҡ һуғышыҠытайҙағы мәҙәни инҡилап
Икенсе донъя һуғышы: Еңеү көнөХолокост
Илдәр, территориялар тарихы һәм тарихи дәүләттәр: Византия империяһыҒосман империяһыИраҡ тарихыСәфәүиҙәрӘрмәнстан тарихы
Башҡортостан тарихы: Башҡорт милли хəрəкəтеБашҡортостандағы аслыҡ (1921—1922)Ҡондорса буйындағы яу

Мәҙәниәт һәм йәмғиәт
Мәҙәниәт һәм йәмғиәт

Мәҙәниәт һәм йәмғиәт

Мәҙәниәт:

Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе эмблемаһы
Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе эмблемаһы

Социаль фәндәр һәм сәйәсәт: БМО-ның Халыҡ-ара судыБойондороҡһоҙ Дәүләттәр БерләшмәһеГлобалләшеүКеше хоҡуҡтарыКөньяҡ-Көнсығыш Азия дәүләттәре берләшмәһеМарксизмМилләтселек
Нумизматика һәм бонистика:
Башҡалар: Татарстан башҡорттары

Дин
Дин

Дин

Донъя диндәре: Иудаизм

Сәнғәт
Сәнғәт

Сәнғәт

Ҡумыҙ
Ҡумыҙ

Архитектура: Архитектура
Һынлы сәнғәт:
Музыка: МузыкаҠумыҙСкрипка
Кинематограф:
Театр:
Әҙәбиәт: Ете гүзәл (Низами)

Иҡтисад һәм финанстар

Ҡул тирмәне менән башҡорт ҡатын-ҡыҙы
Ҡул тирмәне менән башҡорт ҡатын-ҡыҙы

Ауыл хужалығыБашҡортостанда игенселекИенаMicrosoft

Фән
Фән

Фән

Астрономия: Ҙур шартлауҠара упҡын

Бүре
Бүре

Биология:

Тел ғилеме: Тәржемә

Башҡорт теленең Рәсәй империяһында таралышы
Башҡорт теленең Рәсәй империяһында таралышы

Математика: Евклидтың параллеллек аксиомаһы
Медицина: Альцгеймер ауырыуыМедицинаМиокард инфаркты
Физика: Дөйөм сағыштырмалыҡ теорияһы

Техника
Техника

Техника

Компьютерҙар, электроника һәм информацион технологиялар: Интернет

Шәхестәр
Шәхестәр

Шәхестәр

Әхмәтзәки Вәлиди Туған, Әбделҡадир Инан, Ғәлимйән Таған. Будапешт, 1925 йыл.
Әхмәтзәки Вәлиди Туған, Әбделҡадир Инан, Ғәлимйән Таған. Будапешт, 1925 йыл.

Дәүләт, сәйәси һәм хәрби эшмәкәрҙәр: Адольф ГитлерАттилаАшокаДжордж ВашингтонКим Ир СенМанатов Шәриф Әхмәтйән улыСалауат ЮлаевТаған Ғәлимйән Ғирфан улыУго ЧавесХалиҡов Муллайән Дәүләтша улыХәкимов Кәрим Әбдрәүеф улыӘхмәтзәки Вәлиди Туған
Сәнғәт эшмәкәрҙәре: Сальвадор Дали
Монархтар, хакимдар, идара итеүсе нәҫел вәкилдәре: Сөләймән IСыңғыҙханХатшепсут

Сөләймән I
Сөләймән I

Музыканттар һәм композиторҙар: Антонио Сальери
Яҙыусылар: Йоһанн Вольфганг фон ГётеПастернак Борис ЛеонидовичЭдгар ПоӘхиәр Хәким
Дин әһелдәре: Ҡорбанғәлиев Мөхәмәтғәбделхәй Ғәбиҙулла улыРәсүлев Зәйнулла Хәбибулла улы
Ғалимдар: Зигмунд ФрейдӨмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улыРене ДекартРизаитдин ФәхретдиновӘбделҡадир Инан
Философтар һәм теологтар: Иммануил Кант
Башҡалар: Сәба батшабикәһе

Авторҙары
Авторҙары

Авторҙары