Арғаяш кантоны: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ә clean up, replaced: Файл:Флаг башкир.png → Файл:Флаг Башкурдистана.png using AWB
9 юл: 9 юл:
| башлыҡ төҫө =9
| башлыҡ төҫө =9
| бүлек төҫө =4
| бүлек төҫө =4
| тасуирлама1 =Ил | мәғлүмәт1 = [[Файл:Флаг башкир.png|22px|border]] [[Бәләкәй Башҡортостан]]<br />[[Башҡорт АССР-ы]]
| тасуирлама1 =Ил | мәғлүмәт1 = [[Файл:Флаг Башкурдистана.png|22px|border]] [[Бәләкәй Башҡортостан]]<br />[[Башҡорт АССР-ы]]
| тасуирлама2 =Үҙәге | мәғлүмәт2 = [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш ауылы]]
| тасуирлама2 =Үҙәге | мәғлүмәт2 = [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш ауылы]]
| тасуирлама3 =Инеү | мәғлүмәт3 =
| тасуирлама3 =Инеү | мәғлүмәт3 =
43 юл: 43 юл:
}}
}}


'''Арғаяш кантоны''' ({{lang-ru|Аргаяшский кантон}}) — [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы|Башҡорт Автономиялы Республикаһы]]на ингән башҡорт милли кантоны.
'''Арғаяш кантоны''' ({{lang-ru|Аргаяшский кантон}}) — [[Башҡорт Автономиялы Совет Социалистик Республикаһы|Башҡорт Автономиялы Республикаһы]]на ингән башҡорт милли кантоны.


Административ үҙәге — [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш ауылы]].
Административ үҙәге — [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш ауылы]].


== Тарих ==
== Тарих ==
[[File:Başqortostan ASSR 1927.jpg|thumb|left|Арғаяш кантоны 1927 йылда]]
[[File:Başqortostan ASSR 1927.jpg|thumb|left|Арғаяш кантоны 1927 йылда]]
[[1919]] йылда [[20 март]]ында АСБР составында ойошторола. [[Екатеринбург өйәҙе]], [[Силәбе өйәҙе]], [[Троицк өйәҙе]], [[Шадринск өйәҙе]]нең 18 улусы инә. Административ үҙәге — [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш]] ауылы. 3-сө [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы|Бөтә башҡорт ҡоролтайы]] (1917 йылда декабрҙә) ҡарары менән автономиялы Башҡортостан территорияһы 9 кантон һәм 73 улусҡа бүленә. [[1919]] йылда [[20 март]]ында ҡул ҡуйылған Үҙәк Совет власы менән [[Башҡорт хөкүмәте]] араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеүгә ярашлы, республикаһы территорияһы 13 кантон (Арғаяш кантоны, [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны]], [[Дыуан кантоны]], [[Ете ырыу кантоны]], [[Көҙәй кантоны]],[[Ҡошсы кантоны]], [[Ҡыпсаҡ кантоны]], [[Табын кантоны]], [[Тамьян-Ҡатай кантоны]], [[Туҡ-Соран кантоны]], [[Үҫәргән кантоны]], [[Юрматы кантоны]],[[Ялан кантоны]]) һәм 135 улустан тора. [[1930]] йылда 20 августа кантон бөтөрөлә, уның территорияһы Арғаяш районы (Арғаяш, Губерна, Мөхәмәтҡолой улустары, өлөшләтә Ҡараболаҡ улусы) һәм Ҡоншаҡ районы (Бүре, өлөшләтә Ҡараболаҡ һәм Ҡоншаҡ) составына инә.
[[1919]] йылда [[20 март]]ында АСБР составында ойошторола. [[Екатеринбург өйәҙе]], [[Силәбе өйәҙе]], [[Троицк өйәҙе]], [[Шадринск өйәҙе]]нең 18 улусы инә. Административ үҙәге — [[Арғаяш (ауыл)|Арғаяш]] ауылы. 3-сө [[Бөтә донъя башҡорттары ҡоролтайы|Бөтә башҡорт ҡоролтайы]] (1917 йылда декабрҙә) ҡарары менән автономиялы Башҡортостан территорияһы 9 кантон һәм 73 улусҡа бүленә. [[1919]] йылда [[20 март]]ында ҡул ҡуйылған Үҙәк Совет власы менән [[Башҡорт хөкүмәте]] араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеүгә ярашлы, республикаһы территорияһы 13 кантон (Арғаяш кантоны, [[Бөрйән-Түңгәүер кантоны]], [[Дыуан кантоны]], [[Ете ырыу кантоны]], [[Көҙәй кантоны]],[[Ҡошсы кантоны]], [[Ҡыпсаҡ кантоны]], [[Табын кантоны]], [[Тамьян-Ҡатай кантоны]], [[Туҡ-Соран кантоны]], [[Үҫәргән кантоны]], [[Юрматы кантоны]],[[Ялан кантоны]]) һәм 135 улустан тора. [[1930]] йылда 20 августа кантон бөтөрөлә, уның территорияһы Арғаяш районы (Арғаяш, Губерна, Мөхәмәтҡолой улустары, өлөшләтә Ҡараболаҡ улусы) һәм Ҡоншаҡ районы (Бүре, өлөшләтә Ҡараболаҡ һәм Ҡоншаҡ) составына инә.


== Халҡы ==
== Халҡы ==
83 юл: 83 юл:
{{Башҡортостан кантондары}}
{{Башҡортостан кантондары}}


[[Категория: Башҡортостан тарихы]]
[[Категория:Башҡортостан тарихы]]
[[Категория:Башҡортостан кантондары]]
[[Категория:Башҡортостан кантондары]]
[[Категория: Силәбе өлкәһе]]
[[Категория:Силәбе өлкәһе]]
[[КАтегория: Арғаяш районы]]
[[Категория:Арғаяш районы]]
[[Категория: Ҡоншаҡ районы]]
[[Категория:Ҡоншаҡ районы]]

16:23, 23 август 2017 өлгөһө

Арғаяш кантоны
Арғаяш кантоны
Ил Бәләкәй Башҡортостан
Башҡорт АССР-ы
Үҙәге Арғаяш ауылы
Ойошторолған 1919
Майҙаны 5 246 км²
Халҡы 83 831 кеше (1920), 100 851 кеше (1926) (башҡорттар — 40984,
мишәрҙәр — 26468,
татарҙар — 1127,
урыҫтар — 31897 һәм башҡалар)
Рәсми телдәр башҡорт теле

Арғаяш кантоны (рус. Аргаяшский кантон) — Башҡорт Автономиялы Республикаһына ингән башҡорт милли кантоны.

Административ үҙәге — Арғаяш ауылы.

Тарих

Арғаяш кантоны 1927 йылда

1919 йылда 20 мартында АСБР составында ойошторола. Екатеринбург өйәҙе, Силәбе өйәҙе, Троицк өйәҙе, Шадринск өйәҙенең 18 улусы инә. Административ үҙәге — Арғаяш ауылы. 3-сө Бөтә башҡорт ҡоролтайы (1917 йылда декабрҙә) ҡарары менән автономиялы Башҡортостан территорияһы 9 кантон һәм 73 улусҡа бүленә. 1919 йылда 20 мартында ҡул ҡуйылған Үҙәк Совет власы менән Башҡорт хөкүмәте араһында Башҡорт Совет автономияһы тураһында килешеүгә ярашлы, республикаһы территорияһы 13 кантон (Арғаяш кантоны, Бөрйән-Түңгәүер кантоны, Дыуан кантоны, Ете ырыу кантоны, Көҙәй кантоны,Ҡошсы кантоны, Ҡыпсаҡ кантоны, Табын кантоны, Тамьян-Ҡатай кантоны, Туҡ-Соран кантоны, Үҫәргән кантоны, Юрматы кантоны,Ялан кантоны) һәм 135 улустан тора. 1930 йылда 20 августа кантон бөтөрөлә, уның территорияһы Арғаяш районы (Арғаяш, Губерна, Мөхәмәтҡолой улустары, өлөшләтә Ҡараболаҡ улусы) һәм Ҡоншаҡ районы (Бүре, өлөшләтә Ҡараболаҡ һәм Ҡоншаҡ) составына инә.

Халҡы

1920 йылда — 83831 кеше, 1926 йылда — 100851 (башҡорттар — 40984, мишәрҙәр — 26468, татарҙар — 1127, урыҫтар — 31897 һәм башҡалар). 1926 йылда 7 июнендә Арғаяш кантоны составына Урал өлкәһе Свердловск округының Губерна һәм Кузнецк ауыл советы төҙөлгән Губерна улусы (үҙәге — Губерна ауылы) инә. Бөтә Рәсәй ҮБК ның 1924 йылда 15 декабрҙә декреты менән Арғаяш кантоны 5 улус ойошторола, Бөтә Рәсәй ҮБК ның 1926 йылда 14 июне декреты менән — 6. Башлыса ауыл хужалығы үҫешкән була. 1927 йылда һөрөнтө ерҙәр майҙаны 104,3 мең га тәшкил итә, ауыл хужалығы бойҙай сәсеүлеге — 54,7 мең, һоло — 41,1 мең, арыш — 6,2 мең, арпа — 0,6 мең, картуф — 0,7 мең, етен — 0,6 мең; һыйыр малы һаны — 57273 баш, йылҡы — 38910, һарыҡ — 71525, кәзә — 2692, сусҡа — 2317. 8 баҙар була (1926). 1-се баҫҡыс 95 мәктәп (башҡорт телендә уҡытыу 65, татар — 14, урыҫ телендә — 16 мәктәптә алып барыла; 1926); 5 дауахана һәм 8 амбулатория (1930); китапхана һәм 18 уҡыу өйө (1929) иҫәпләнә.

Бәләкәй Башҡортостан, Арғаяш кантоны 1920

География

Майҙаны — 5 246 км² (1922). Төньяҡта — Екатеринбург, көньяҡта Силәбе губернаһы менән сиктәш була.

Рәйес

Шулай уҡ ҡарағыҙ

Һылтанмалар

Иҫкәрмәләр


Әҙәбиәт