Махачҡала: өлгөләр араһындағы айырма
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Yufereff (фекер алышыу | өлөш) "{{мөхәррирләү|Yufereff|23 август 2017}} {{НП-Россия |статус =Ҡала |русское наз…" исемле яңы бит булдырылған |
Yufereff (фекер алышыу | өлөш) Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
||
12 юл: | 12 юл: | ||
|CoordScale = |
|CoordScale = |
||
|регион = Дағстан |
|регион = Дағстан |
||
|регион в таблице = |
|регион в таблице = Дағстан |
||
|размер карты региона = 300 |
|размер карты региона = 300 |
||
|вид района = |
|вид района = |
||
|район = Махачҡала |
|район = Махачҡала |
||
|район в таблице = |
|район в таблице = Махачҡала |
||
|размер карты района = 300 |
|размер карты района = 300 |
||
|вид поселения = |
|вид поселения = |
17:33, 23 август 2017 өлгөһө
Был мәҡәләне әлеге ваҡытта ҡатнашыусы Yufereff мөхәррирләй. |
Ҡала | |||||
Махачҡала ҡум. Анжи-къала | |||||
| |||||
Ил | |||||
---|---|---|---|---|---|
Федерация субъекты | |||||
Муниципаль район | |||||
Координаталар | |||||
Эске бүленеш |
3 район: | ||||
Башлыҡ | |||||
Нигеҙләнгән | |||||
Элекке исеме |
1857 йылға тиклем — Петровское | ||||
Халҡы |
277 414 кеше (2017) | ||||
Тығыҙлығы |
855,8 кеше/км² | ||||
Агломерация |
700 987 | ||||
Конфессиональ составы | |||||
Телефон коды |
+7 8722 | ||||
Почта индексы |
367000-367999 | ||||
Һанлы танытмалар | |||||
Автомобиль коды |
05 | ||||
ОКАТО коды | |||||
ОКТМО коды | |||||
Рәсми сайт | |||||
Махачҡала (рус. Махачкала, ҡум. Анжи, Анжикъала, дарг. Пянжи кьала, авар. МахIачхъала, таб. Мягьяжгъала, лаҡ МахІачкъала, Аьнжи[1], рут. МахаIчкала, чеч. Хинж-ГIала[2], лезг. агул. цахур. Магьачкъала) — Дағстан Республикаһының баш ҡалаһы.
Төнъяк Кавказдын эре ҡалаларынан береһе (3-сө урын).
Грозныйҙа Чечен Республикаһының 21 % халҡы йәшәй.
Исем
Урыҫса:
- 1818 — 30 декабрь 1869 (н. ст. — 11 ғинуар 1870) —Грозная ҡәлғәһе [3]
- 30 декабрь 1869 —Грозный ҡалаһы.
Чеченса:
- Соьлж-ГІала
Климат
Ҡала климаты | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Күрһәткес | Ғин | Фев | Мар | Апр | Май | Июн | Июл | Авг | Сен | Окт | Ноя | Дек | Йыл |
Абсолют максимум, °C | 14,1 | 22,3 | 29,7 | 33,7 | 38,1 | 39,1 | 40,7 | 41,4 | 36,8 | 32,5 | 23,7 | 18,0 | 41,4 |
Уртаса максимум, °C | 0,6 | 2,5 | 8,7 | 17,9 | 23,7 | 27,9 | 30,5 | 29,7 | 24,7 | 16,6 | 9,3 | 3,2 | 16,3 |
Уртаса температура, °C | −3,2 | −2,1 | 2,9 | 10,5 | 16,7 | 21,2 | 23,9 | 23,0 | 17,7 | 10,4 | 4,3 | −0,8 | 10,4 |
Уртаса минимум, °C | −6,2 | −4,9 | −0,5 | 5,4 | 11,0 | 15,4 | 18,2 | 17,2 | 12,7 | 6,1 | 1,8 | −3 | 6,1 |
Абсолют минимум, °C | −31,5 | −30,8 | −19,1 | −7,6 | −3,1 | 5,6 | 9,2 | 5,0 | −2,7 | −9,6 | −23,5 | −26,6 | −31,5 |
Яуым-төшөм нормаһы, мм | 19 | 21 | 23 | 33 | 57 | 72 | 57 | 44 | 33 | 30 | 26 | 24 | 439 |
Сығанаҡ: «Гидрометцентр», «Thermo Karelia.Ru» |
Галерея
-
Грозныйҙын ҡәлғә ҡапҡалары
-
Грозныйҙын Часовая ҡәлғәһе
-
Грозный ҡәлғәһе
-
Сунжа
-
Грозный , иҫке тимер юл вокзалы
-
Грозный-инеү
Хылыҡ (2010 йылдағы иҫәп алыу)
Хылыҡ | Һаны, кеше | % |
---|---|---|
чечендар | 201 562 | 95,7 |
урыҫтар | 5 295 | 2,5 |
ингуштар | 2 129 | 1,0 |
татарҙар | 270 | 0,1 |
әрмәндәр | 189 | 0,1 |
кумыктар | 158 | 0,1 |
аварҙар | 110 | 0,1 |
украиндар | 92 | 0,1 |
ногайҙар | 4 | 0,1 |
Дөйөм | 210 720 | 100 |
Архитектура
-
Грозный-сити
-
Чечен республикаһының мосолмандар диниә назараты йорто
-
Чечня йөрәге мәсете һәм Сунжа йылғаһы
-
Сунжа йылғаһында Грозный-сити
Иҡтисад
Сәнәғәт
Эре ойошмалар:
- «Грознефтегаз»
- «Трансмаш»
- «Грозный электромеханика заводы»
- «Электропульт-Грозный»
- Грозный эксперементаль йығаҙ фабрикаһы
- «Беркат» тегеү фабрикаһы
- Грозный консервалар заводы
- 4 икмәк заводтары
- Кирбеҫ заводы
- ДОК «Фагус»
- «Чеченавто» завод ы
- «Энергия+Плюс» (2013 й. асылды)
Мәғариф
«Вуздар»:
- Чечен дәүләт университеты
- Грозный дәүләт нефть техник университеты. Рәсәйҙең иң оло нефть университеты, 1920 йылда асылған.
- Чечен дәүләт педагогия институты
Иҫкәрмәләр
- ↑ Лакско-русский словарь. Лакку мазрал ва оьрус мазрал словарь. М., Гос. изд-во иностранных и национальных словарей, 1962. с. 336, 340
- ↑ Гарсаев Л. М., Гарасаев А. М., Шаипова Т. С., Гарсаева М. М. Об основании, тайповом составе и топонимии села Бердыкель. — Грозный : Вестник ЧГУ. — 2014. — С. 98.
- ↑ Фотография крепости
Һылтанмалар
Махачҡала Викимилектә | |
Махачҡала Викияңылыҡтарҙа | |
Махачҡала Викигид |
- Наш Грозный (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Город ГРОЗНЫЙ. Фотографии, виртуальный музей (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Город ГРОЗНЫЙ. Фотогалерея (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Грозный Виртуальный. Один из первых сайтов и форумов о грозненцах (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)
- Фотоальбом «Один день в Грозном», комментарии на английском языке (инг.) (Тикшерелеү көнө: 19 апрель 2012)