Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы: өлгөләр араһындағы айырма

	Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин
Тыуған көнө	5 февраль 1913
Тыуған урыны	Аҡсыуаш ауылы, Әмин улусы, Шадринск өйәҙе, Пермь губернаһы
Вафат көнө	4 апрель 1963 (50 йәш)
Вафат урыны	Мәскәү
Ил	Российская империя, СССР
Ғилми даирәһе	Нефть ятҡылығы геологияһы
Эшләгән урыны	Тау-геология институты
Альма-матер	Ҡазан университеты
Ғилми дәрәжәһе	геология-минералогия фәндәре докторы
Ғилми исеме	профессор
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

23:48, 8 декабрь 2017 өлгөһө

Бәйләү^?

Кадыр Рахимович Тимергазин (башҡ. Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин, 5 февраль 1913, Пермь губернаһы Шадринск өйәҙе Сабактыкүл (Аҡсабаҡ) ауылы (хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы— 4 апрель 1963, Мәскәү) — нефтсе- геолог. башҡорттарҙан тәүге геология-минералогия докторы, БАССР-ҙың йәмәғәт һәм дәүләт эшмәкәре. БАССР-ҙың Юғары Советы рәйесе.

Тормош юлы

Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып, донъяға килгән. Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә ата-әсәһенән ҡасып китеп, Арғаяштағы интернат- мәктәпкә уҡырға инә.

1930- 1935 - Ҡазан университетының геология факультетында уҡый.

1935-1937 - Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.

1937—1941 — «Башнефть» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының геология кабинетында начальник.

1941—1943 — Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла Забайкальский фронт артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.

1943—1945 — 1-се Белорус фронтының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. Белоруссия, Балтик буйын,Польшаны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, Берлинды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.

1945—1946 — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.

1946—1947 — «Башнефть» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры ( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).

1947—1950 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .

1949 - «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1950—1951 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.

1951—1953 — СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры

Һуңыраҡ — Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) ^[2].

1958 — геология-минералогия фәндәре докторы, диссертация темаһы: «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности».

1959—1963 — БАССР-ҙың Юғары Советы депутаты һәм рәйесе.

1960 йылдан — профессор.

1963 — РСФСР Юғары Советы депутаты.

1963 йылдың 4 апрелендә фронтта окопта алған нефрит сиренән вафат була .

Файл:Timerazin-plaque.jpeg

Мемориальная доска на доме где жил К. Р. Тимергазин

Китаптар

Тимергазин К. Р. Очерки по истории башкирской нефти. Уфа: Башгосиздат, 1956
Тимергазин К. Р. Додевонские образования западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности. — Уфа: Горно-геол. ин-т БФАН СССР, 1959. 331 с.
Стратиграфическая схема досреднедевонских отложений Волго-Уральской нефтяной провинции: проект унифицированной схемы, под ред. К. Р. Тимергазина, Уфа: Изд. БФАН СССР, 1959, 21 c.
Тимергазин К. Р. Башкирская нефть, история и перспективы её развития. — Уфа: Башкнигоиздат, 1959, 111 с.
Древние отложения Западной Башкирии, отв. редактор К. Р. Тимергазин, Мск.: Изд. АН СССР, 1960, 119 с.
Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 1: «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района». — Өфө: Ғилем, 2000. 184 c. ISBN 5-7501-0188-6
Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 2. «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности». — Өфө: Ғилем, 2006

Наградалары

II дәрәжә Ватан һуғышы ордены (1945)
Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (29.12.1944)^[3]
Ике «Почёт Билдәһе» ордены (1948; 1959)

Иҫкәрмәләр

↑ Хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы.
↑ Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор
↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

Һылтанмалар

Камалетдинов М. А. Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.

	Был ғалим тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

[1] Хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы.

[2] Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор

[3] Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

[1]

[2]

[3]

@@ 43 юл: / 43 юл: @@
 [[1937]]—[[1941]] — «[[Башнефть]]» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының   геология кабинетында начальник.
-[[1941]]—[[1943 ]] — Ҡыҙыл Армия сафында: башта  Монголияла [[Забайкальский фронт]] артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға  Ашхабад ҡалаһына  күсерелә.
+[[1941]]—[[1943 ]] — Ҡыҙыл Армия сафында: башта [[ Монголия]]ла Забайкальский фронт артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға  Ашхабад ҡалаһына  күсерелә.
 [[1943]]—[[1945]] — 1-се Белорус фронтының  397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. [[Белоруссия]], Балтик буйын,[[ Польша]]ны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа,  [[Берлин]]ды штурмлауҙа ҡатнаша  , Америка армияһы менән  Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.