Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы: өлгөләр араһындағы айырма

	Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин
Тыуған көнө	5 февраль 1913
Тыуған урыны	Аҡсыуаш ауылы, Әмин улусы, Шадринск өйәҙе, Пермь губернаһы
Вафат көнө	4 апрель 1963 (50 йәш)
Вафат урыны	Мәскәү
Ил	Российская империя, СССР
Ғилми даирәһе	Нефть ятҡылығы геологияһы
Эшләгән урыны	Тау-геология институты
Альма-матер	Ҡазан университеты
Ғилми дәрәжәһе	геология-минералогия фәндәре докторы
Ғилми исеме	профессор
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Интерактивная навигация по истории

← Алдағы үҙгәртеү Киләһе үҙгәртеү →

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

ВизуальВикитекст

Һыҙылған

00:00, 9 декабрь 2017 өлгөһө

Бәйләү^?

Кадыр Рахимович Тимергазин (башҡ. Ҡадир Рәхим улы Тимерғазин, 5 февраль 1913, Пермь губернаһы Шадринск өйәҙе Сабактыкүл (Аҡсабаҡ) ауылы (хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы— 4 апрель 1963, Мәскәү) — нефтсе- геолог. башҡорттарҙан тәүге геология-минералогия докторы, БАССР-ҙың йәмәғәт һәм дәүләт эшмәкәре. БАССР-ҙың Юғары Советы рәйесе.

Тормош юлы

Ҡадир Рәхим улы Тимерғәзин ярлы крәҫтиән ғаиләһендә туғыҙынсы бала булып, донъяға килгән. Бала сағында уҡ көтөүсе,батрак булып эшләгән. 14 йәшендә ата-әсәһенән ҡасып китеп, Арғаяштағы интернат- мәктәпкә уҡырға инә.

1930- 1935 - Ҡазан университетының геология факультетында уҡый.

1935-1937 - Университетты тамамлағас, Башнефтекомбинаттың Үҙәк фәнни-тикшеренеү лабораторияһында эксперименталь промысла геологияһы лабораторияһында геолог, петрография кабинетында петрограф булып эшләй.

1937—1941 — «Башнефть» берекмәһенең Үҙәк фәнни лабораторияһының геология кабинетында начальник.

1941—1943 — Ҡыҙыл Армия сафында: башта Монголияла Забайкальский фронт артиллерия взводы командиры , һуңыраҡ ике йыллыҡ Хәрби -юридик академияға Ашхабад ҡалаһына күсерелә.

1943—1945 — 1-се Белорус фронтының 397-се уҡсылар дивизияһында һуғыша. Белоруссия, Балтик буйын,Польшаны азат итеүҙә, Көнсығыш Германияны алыуҙа, Берлинды штурмлауҙа ҡатнаша , Америка армияһы менән Эльбалағы осрашыуҙа ҡатнаша. Орден һәм миҙалдар менән бүләкләнгән.

1945—1946 — Германияла Совет Армияһы сафында хеҙмәт итә.

1946—1947 — «Башнефть» Үҙәк фәнни- тикшеренеү интитуты директоры ( уның нигеҙендә Өфө нефть эшкәртеү заводы Үҙәк лабораторияһы ҡатнашлығында Өфө нефть фәнни-тикшеренеү институты ойошторола).

1947—1950 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының литология һәм геохимия лабораторияһы мөдире .

1949 - «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района» темаһына кандидатлыҡ диссертацияһын яҡлай.

1950—1951 — Өфө нефть фәнни- тикшеренеү институтының геология бүлеге начальнигы.

1951—1953 — СССР Фәндәр академияһының Башҡортостан филиалы Тау геологияһы институты директоры

Һуңыраҡ — Тау геологияһы институтының нефть һәм газ лабораторияһы мөдире (хәҙерге Рәсәй фәндәр академияһының Өфө фәнни үҙәге Геология институты) ^[2].

1958 — геология-минералогия фәндәре докторы, диссертация темаһы: «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности».

1959—1963 — БАССР-ҙың Юғары Советы депутаты һәм рәйесе.

1960 йылдан — профессор.

1963 — РСФСР Юғары Советы депутаты.

1963 йылдың 4 апрелендә фронтта окопта алған нефрит сиренән вафат була .

Файл:Timerazin-plaque.jpeg

Мемориальная доска на доме где жил К. Р. Тимергазин

Фәнни ҡаҙааныштары

Тәүгеләрҙән булып, Ишембай нефть ятҡылығы породаларының литология, карбондың коллектор сифаттарын, Көнъяҡ Уралдың көнбайыш һыртының Нөгөш разрезы өфө ҡыҙыл төҫтәге отложениеларының характеристикаһын бирә.

Башҡортостандың Туймазы районындағы Пермь осоро ташкүмер һәм девон отложениеларын комплекслы (төрлө яҡлап) тикшерә. Был эштәрҙең һөҙөмтәһе булып, нефть һәм газ ятҡылыҡтарында эҙләнеү-разведка эштәренең эффекты артыу була. Был Башҡортостанды нефть табыу буйынса СССР-ҙа беренсе урынға сығарырға рҙам итә. ^[3]. Им рекомендовано бурение скважин на площади развития терригенной толщи девона. Принял участие в открытии Туймазинского, Бавлинского, Шкаповского, Серафимовского месторождений нефти. Автор 70 научных работ.

Китаптар

Тимергазин К. Р. Очерки по истории башкирской нефти. Уфа: Башгосиздат, 1956
Тимергазин К. Р. Додевонские образования западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности. — Уфа: Горно-геол. ин-т БФАН СССР, 1959. 331 с.
Стратиграфическая схема досреднедевонских отложений Волго-Уральской нефтяной провинции: проект унифицированной схемы, под ред. К. Р. Тимергазина, Уфа: Изд. БФАН СССР, 1959, 21 c.
Тимергазин К. Р. Башкирская нефть, история и перспективы её развития. — Уфа: Башкнигоиздат, 1959, 111 с.
Древние отложения Западной Башкирии, отв. редактор К. Р. Тимергазин, Мск.: Изд. АН СССР, 1960, 119 с.
Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 1: «Терригенные отложения девона Бавлинско-Туймазинского нефтеносного района». — Өфө: Ғилем, 2000. 184 c. ISBN 5-7501-0188-6
Тимергазин К. Р. Избранные труды. Книга 2. «Додевонские образования Западной Башкирии и перспективы их нефтегазоносности». — Өфө: Ғилем, 2006

Наградалары

II дәрәжә Ватан һуғышы ордены (1945)
Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (29.12.1944)^[4]
Ике «Почёт Билдәһе» ордены (1948; 1959)

Иҫкәрмәләр

Һылтанмалар

Камалетдинов М. А. Тимерғазин Ҡадир Рәхим улы // Башкирская энциклопедия. — Уфа: ГАУН РБ «Башкирская энциклопедия», 2015—2024. — ISBN 978-5-88185-306-8.

	Был ғалим тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

[1] Хәҙерге Силәбе өлкәһе Ҡоншаҡ районы.

[2] Институт геологии УНЦ РАН: К 50-летию Института: исторический обзор

[3] Шарова Е. «Ая Тимергазина: Отец жёг свечу жизни с двух концов. В феврале профессору Тимергазину исполнилось бы 95 лет.» Газета «Республика Башкортостан» № 23, 5 февраля 2008 года

[4] Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 72 юл: / 72 юл: @@
 [[Файл:Timerazin-plaque.jpeg|thumb|200px|Мемориальная доска на доме где жил К. Р. Тимергазин]]
+== Фәнни  ҡаҙааныштары ==
+Тәүгеләрҙән булып, Ишембай нефть ятҡылығы    породаларының  литология, карбондың коллектор сифаттарын, Көнъяҡ Уралдың көнбайыш һыртының Нөгөш разрезы өфө  ҡыҙыл төҫтәге отложениеларының  характеристикаһын бирә.
+Башҡортостандың Туймазы районындағы Пермь осоро ташкүмер һәм девон отложениеларын комплекслы (төрлө яҡлап) тикшерә. Был эштәрҙең һөҙөмтәһе булып, нефть һәм газ ятҡылыҡтарында эҙләнеү-разведка эштәренең эффекты артыу була. Был Башҡортостанды нефть табыу буйынса СССР-ҙа беренсе урынға сығарырға рҙам итә. <ref>[http://www.agidel.ru/?param1=11545&tab=5 Шарова Е. «Ая Тимергазина: Отец жёг свечу жизни с двух концов. В феврале профессору Тимергазину исполнилось бы 95 лет.» Газета «Республика Башкортостан» № 23, 5 февраля 2008 года]</ref>. Им рекомендовано бурение скважин на площади развития терригенной толщи девона. Принял участие в открытии [[Туймазинское нефтяное месторождение|Туймазинского]], Бавлинского, Шкаповского, Серафимовского месторождений нефти. Автор 70 научных работ.
 == Китаптар ==