Википедия:Һайланған мәҡәләләр: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
әҮҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
32 юл: 32 юл:
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
<!-- ПЕРВАЯ СТАТЬЯ (САМАЯ НОВАЯ) -->
<!-- ПЕРВАЯ СТАТЬЯ (САМАЯ НОВАЯ) -->
[[Файл:Bəhram_Gur_ov_zamanı.jpg|right|80px]]
[[Файл:Nizami Rug Crop.jpg|100px|right]]
'''[[Низами Гәнжәүи]]''' (1141 йылдар тирәһе, Ғәнжә, Илдегизеттәр дәүләте (беҙҙең быуатта — хәҙерге Әзербайжандағы ҡала) — яҡынса 1209 йылда, (шунда уҡ)) — фарсы шиғриәтенең классигы, урта быуаттар Көнсығышының (макрорегион) иң бөйөк шағирҙарының береһе. Фарсы эпик әҙәбиәтенең арҙаҡлы шағир-романтигы. [[Фарсы әҙәбиәте|Фарсы]] эпик шиғриәтенә аралашыу теле һәм реалистик стилде индереүсе.
'''[[Ете гүзәл (Низами)|«Ете гүзәл»]]'''  — [[Фарсы әҙәбиәте|фарсы поэзияһы]] классигы [[Низами Гәнжәүи]]ҙең 1197 йылда [[фарсы теле]]нда яҙылған һәм «Хәмсә» исемле йыйынтығына ингән дүртенсе поэмаһы. Әҫәр Мараға хакимы Әләәтдин Көрпә-Арслан ибн Ағ-Сонғорға бағышланған. Поэманың исемен ике төрлө тәржемә итеп була — «ете портрет» тип тә, «ете гүзәл» тип тә. Әҫәрҙең исеменән үк уға [[метафора]] хас булыуы күренә. Низами һүҙ уйнатыу аша уға ике мәғәнә һалынған исем биргән. Поэма «Ете көмбәҙ» тигән исем менән дә билдәле.
Ғәҙәти халыҡ ауыҙ-тел ижады һәм яҙма-тарихи хроникаларҙағы темаларын ҡулланып, Низами үҙенең поэмалары аша Оло Ирандағы исламға ҡәҙәре һәм хәҙерге [[ислам]] осорҙарын берләштерә.


Низамиҙың героик-романтик шиғриәте быуаттар дауамында бар фарсы телле халыҡты һәм уға эйәрергә теләгән йәш шағирҙар, яҙыусылар һәм драматургтарға оҙаҡ йылдар [[Персия]]ның үҙендә генә түгел, бар тирә-яҡ биләмәләрҙә ҙур йоғонто яһай. Шулай уҡ күрше [[Әзербайжан]], [[Әрмәнстан]], [[Афғанстан]], [[Грузия]], [[Һиндостан]], [[Иран]], [[Пакистан]], [[Тажикстан]], [[Төркиә]], [[Үзбәкстан]] мәҙәниәте лә бынан ситтә ҡалмай.
Поэманың сюжетына сәсәни шаһы Баһрам Гур (420—439 йылдар) тураһында риүәйәт ятҡан. Поэманың яртыһын тиерлек Баһрамдың ҡатындарының ете хикәйәһе тәшкил итә, был батшабикәләр ете сатыр һарайҙа йәшәй, һәр сатыр, боронғо [[Мифология|мифологияға]] ярашлы, берәй [[Планета|планетаға]] һәм аҙнаның бер көнөнә бағышлана һәм төҫө лә шуға бәйле.


Уның ижады бөйөк шағирҙар: Хафиз Ширази, Йәләлетдин Руми һәм Саади ижадтарына ла йоғонто яһай. Уның биш мәснәүиһе («Хәмсә» күләмле поэмаһы) төрлө белем өлкәләренән алынған темаларҙы сағылдыра һәм дан ҡаҙана. Поэмаларҙың геройҙары — Хосров һәм Ширин, Ләйлә һәм Мәжнүн, Искәндәр — бөгөнгө көндә лә барлыҡ ислам донъяһында ла, башҡа илдәрҙә лә билдәле.
Баһрам тыуғас, аҡаһаҡалдар кәңәше буйынса уны ғәрәп батшаһы Номанға тәрбиәгә оҙаталар. Номан әмере буйынса, яңы Карнак һарайы төҙөлә. Бер заман һарай бүлмәләренең береһендә Баһрам ете илдән ете принцессаның портретын күрә һәм уларға ғашиҡ була.


1991 йыл, тыуыуына 850 йыл тулыу уңайынан, [[ЮНЕСКО]] тарафынан Низами йылы тип иғлан ителә.
[[Ете гүзәл (Низами)|''↪ дауамы…'']]

[[Низами Гәнжәүи|''↪ дауамы…'']]


| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
<!-- ВТОРАЯ СТАТЬЯ -->
<!-- ВТОРАЯ СТАТЬЯ -->
[[Файл:RIAN archive 31612 Celebrating Victory Day on Red Square.jpg|right|200px]]
[[Файл:Kamuz.jpg|180px|right]]
'''[[Ҡумыҙ]]''' — бик боронғо башҡорт милли музыка ҡоралдарының береһе.
'''[[Еңеү көнө]]''' — [[1941 йыл|1941]]—[[1945 йыл]]дарҙағы [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда Ҡыҙыл Армияның һәм совет халҡының нацистик [[Германия]]ны еңеү байрамы. СССР Юғары Советы Президиумының 1945 йылдың 8 майындағы Указына ярашлы, һәр йыл [[9 май]]ҙа билдәләнә.

Ҡумыҙ — уртаһында теле булған дуға формаһындағы [[металл]]. [[Ағас]]тан, [[ҡаҙ]] һөйәгенән һәм ҡатынан, [[тимер]]ҙән эшләнгән ҡумыҙҙар була. Элек уны хатта [[дөйә]] тояғынан да яһағандар. Уйнағанда уны, һул ҡулы менән тотоп, тешкә терәйҙәр ҙә ирендәр менән ҡымтыйҙар. Теленә бәйләнгән епте тартыуҙан төрлө-төрлө тауыш сыға. Ҡумыҙҙа тамсы тамған, ат тояҡтары тупылдаған, поезд сапҡан тауыштар, хатта ҡоштар һайрауын да ишеттереп була.


Ҡумыҙҙың нимәнән эшләнеүенә һәм тауышы нисек сығыуына ҡарап төрҙәргә бүләләр:
Еңеү көнөндә Билдәһеҙ һалдат ҡәберенә ([[Мәскәү]]) сәскәләр һалына, баш ҡалала, [[герой-ҡалалар|герой ҡалалар]]ҙа парад, байрам салюты ойошторола.
* '''ҡыл-ҡумыҙ''' — ҡыллы ҡумыҙ, вертикаль скрипканың бер төрө;
* '''ағас ҡумыҙ''' — ағастан эшләнгән ҡумыҙ;
* '''тимер ҡумыҙ''' — тимерҙән эшләнгән ҡумыҙ;
* '''йәйә (янҡыл) ҡумыҙ''' — [[Башҡортостан]]дың төньяҡ-көнбайыш райондарында уҡтан атҡанда йәйәнең сығарған тауышына оҡшатып ҡушылған.


[[Рәсәй]] территорияһында ҡумыҙға оҡшаған, шулай уҡ уйналған музыка ҡоралын «варган» тип атайҙар. 1789 йылғы Рәсәй фәндәр академияһы һүҙлегендә «варган» һүҙенә «ябай музыкаль ҡорал… зубанка» тигән аңлатма бирелә.
[[1945 йыл]]дың апрелендә Ҡыҙыл Армия [[Берлин]]ға яҡынлаша. Операция алдынан совет ғәскәрҙәрендә бөтәһе 1 900 000 һуғышсынан торған 149 уҡсы, 12 кавалерия дивизияһы, 13 танк һәм 7 механизацияланған корпус, 15 айырым танк һәм үҙйөрөшлө бригада иҫәпләнә. Операцияла Польша Ғәскәренең 1-се һәм 2-се армияларының 10 пехота, 1 танк дивизияһы, шулай уҡ 1 айырым кавалерия дивизияһы ҡатнашып, уларҙа йәмғеһе 155 900 кеше була. Берлинға һөжүмдә бөтәһе 2 миллиондан ашыу һалдат һәм офицер, 6 250 [[танк]] һәм үҙйөрөшлө орудие, 41 600 орудие һәм миномет, 7 500 самолет ҡатнаша.
Ҡумыҙҙың тауышы ул эшләнгән тимерҙең ауырлығынан, киңлегенән тора. Шулай уҡ башҡарыусының уйнаған саҡта бармаҡтары, тыны, теле, ирене актив эшләргә тейеш. [[Башҡорттар]]ҙың уйнауында үҙҙәренең сере бар тип иҫәпләй ғалимдар. Улар ҡумыҙҙы тотҡан ҡулын резонатор кеүек тә ҡулланалар, шуға күрә тауыш моңлораҡ сыға.


[[Еңеү көнө|''↪ дауамы…'']]
[[Ҡумыҙ|''↪ дауамы…'']]




56 юл: 67 юл:
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
<!-- ТРЕТЬЯ СТАТЬЯ -->
<!-- ТРЕТЬЯ СТАТЬЯ -->
[[Файл:FoodMeat.jpg|200x200px|right|Ит төрҙәре]]
[[Файл:BelgradeMontage.JPG|200x200px|right|]]
'''[[Белград]]''' ({{lang-sr|Бео́град, Beograd}}) — [[Сербия]]ның баш ҡалаһы һәм илдең иң ҙур ҡалаларының береһе.
'''[[Ит]]''' — һуйылған мал йә ашарға яраҡлы ҡырағай хайуан кәүҙәһенең май, тарамыш, тоташтырғыс туҡымалар менән бергә арҡыры-буй мускуллы өлөшө, һөйәк туҡымалары менән (һөйәкле ит) ҡуша йә тик мускул туҡымаһынан ғына ла (һөйәкһеҙ ит) була.


Халҡының һаны — 1,2 миллион. 1403—1428 йылдарҙа һәм 1815 йылдан Белград Сербияның, [[1918]]—[[2003]] йылдарҙа — [[Югославия]]ның, [[2003 йыл]]дан [[2006 йыл]]ға тиклем Сербия һәм Черногорияның баш ҡалаһы була. Белград иҡтисад, сәнәғәт һәм мәҙәниәт буйынса иң эре үҙәк. Ҡала Сербияның үҙәк өлөшөндә, Сава йылғаһының [[Дунай]]ға ҡойған ерендә урынлашҡан. Белград округының майҙаны 3227 км² тәшкил итә. Ҡаланан көнбайышҡа табан Никола Тесла аэропорты урынлашҡан.
Шулай уҡ тел, бауыр, бөйөр, мейе, йөрәк, үпкә, эс-ҡарынын да ит тип атайҙар. Ит башлыса ризыҡ булараҡ ҡулланыла.
Ҡайһы бер илдәрҙә, мәҫәлән, балыҡ һәм диңгеҙ ризыҡтары ит төшөнсәһенә индерелмәй.


Белград ил составында үҙенсәлекле административ статусҡа эйә һәм биш статистик төбәктең береһе. Сербия баш ҡалаһының территорияһы 17 муниципалитетҡа бүленгән. Уларҙың һәр ҡайһыһы үҙидаралыҡ органына эйә. Белградтың майҙаны илдең дөйөм майҙанының 3,6 процентын, ә уның халҡы Сербия халҡының 22,5 процентын тәшкил итә. Ҡала бик күп титулдарға лайыҡ һәм «Европаның мәҙәни баш ҡалаһы» исемле номинацияла билдәләнгән.
Ашау өсөн тәғәйенләнгән иттең күп өлөшө мал һуйыу урындарында махсус ит тоҡомло малды салыу юлы менән етештерелә. Ризыҡ итеп башҡа хайуандарҙың ите лә ҡулланыла (эре һәм ваҡ ҡырағай хайуандар, һөйрәлеүселәр, ер-һыу хайуандары һәм башҡалар). Донъя халыҡтарының аш-һыуында төрлө хайуандарҙың ите ҡулланыла. Был башлыса ит төрҙәрен табыу ысулдарына һәм традицияларына бәйле.


[[Ит|''↪ дауамы…'']]
[[Белград|''↪ дауамы…'']]


| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
| style="width: 50%; padding-right: 1em;" |
<!-- ЧЕТВЁРТАЯ СТАТЬЯ -->
<!-- ЧЕТВЁРТАЯ СТАТЬЯ -->
[[Файл:Pir 'Ali al-Jami - Timur Defeating the Khan of the Kipchaqs - Walters W64875B - Full Page.jpg||thumb|120px|right|]]
[[Файл:Iran-Iraq war-gallery.png|200x200px|right|<small></small> ]]
'''[[Ҡондорса буйындағы яу]]''' — [[1391]] йылдың 18 июнендә [[Аҡһаҡ Тимер]] һуғышсылары һәм [[Алтын Урҙа]]ның [[Туҡтамыш хан]] етәкселегендәге ғәскәре араһында Ҡондорса йылғаһы буйында үткән ҙур бәрелеш. Ул Туҡтамыш хандың тулыһынса ҡыйратылыуы менән тамамлана. Был алыш [[башҡорт ҡәбиләләре]] биләмәләрендә бара һәм был ерҙәргә иҫ киткес ҙур һәләкәт килтерә.
'''[[Иран-Ираҡ һуғышы]]''' (''Фарсы ҡултығындағы тәүге һуғыш'' йәки ''Ҡултыҡтағы беренсе һуғыш'' тип тә атала) — [[Ираҡ]] менән [[Иран]] араһындағы 1980—1988 йылдарҙағы хәрби бәрелеш. Иранда йыш ҡына «'''Изге оборона'''» атамаһы ({{lang-fa|دفاع مقدس}} — ''деф-йе могаддас''), ҡайһы берҙә — «'''Көсләп тағылған һуғыш'''» ({{lang-fa|جنگ تحمیلی}} — ''джанг-тахмиль'') атамалары ҡулланыла, ә Ираҡта ғәрәптәрҙең Фарсыны яулағанда Кадиссия йылғаһы буйындағы еңеүе хөрмәтенә '''«Сәддам Хөсәйен Кадиссияһы»''' ({{lang-ar-n|قادسية صدام}} — ''Саддам кадиссийят'') атамаһы таралған.


Был оло яу һөҙөмтәҙендә Алтын Урҙа йөҙ меңгә яҡын кешеһен юғалта. Әлбиттә, Тимерҙең юғалтыуҙары ла ҡәҙимге була. Аҡһаҡ Тимерҙең юғалтыуҙары шулай уҡ йөҙ меңгә барып етә, тип иҫәпләй. 26 көн йыһингирҙең яугирҙары еңеүен билдәләй, ваҡытын бөткөһөҙ мәжлестәрҙә үткәрә. Еңеүселәр Волга буйы халҡын талауға керешә. Отрядтар бар тарафтарҙан аттар, дөйәләр, һыйыр, һарыҡ көтөүҙәрен ҡыуып килтерә, ауылдарҙан ҡыҙ-егеттәрҙе ҡоллоҡҡа йыя.
Дауамлылығы, йәлеп ителгән ресурстары, кеше ҡорбаны буйынса, Иран-Ираҡ һуғышы [[Икенсе донъя һуғышы]]нан һуңғы иң ҙур хәрби бәрелеш була. Уның барышында химик ҡорал әүҙем ҡулланыла.


[[Иран-Ираҡ һуғышы|''↪ дауамы…'']]
[[Ҡондорса буйындағы яу|''↪ дауамы…'']]


|}
|}

19:45, 14 ғинуар 2018 өлгөһө

Яңы башлаусыларға · Берләшмә · Порталдар · Наградалар · Проекттар · Һорауҙар · Баһалау
Ҡыҫҡа эске йүнәлтеү һылтанмаһы ВП:ҺМ
Һайланған мәҡәләләр Яҡшы мәҡәләләр Сифатлы мәҡәләләр Исемлектәр һәм порталдар

Һайланған мәҡәлә — был проект бүлегенә иң яҡшы тип иҫәпләнгән һәм билдәле сифат талаптарына тура килгән мәҡәлә индерелә. Был биткә ҡуйыр алдынан, мәҡәлә Кандидаттар битендә дөрөҫлөк, битарафлыҡ, тулылыҡ, яҙыу алымдары буйынса тикшереү үтә.

Һайланған мәҡәлә өҫкө уң яҡ битендә алтын йондоҙ () менән билдәләнә.

Хәҙер Башҡорт Википедияһында 121 һайланған мәҡәлә (яңыртырға).

Һайлау: ТалаптарКандидаттар (11) • Статусын үҙгәртергә (1)

Календарь

Яңыраҡ һайланған мәҡәләләр

Низами Гәнжәүи (1141 йылдар тирәһе, Ғәнжә, Илдегизеттәр дәүләте (беҙҙең быуатта — хәҙерге Әзербайжандағы ҡала) — яҡынса 1209 йылда, (шунда уҡ)) — фарсы шиғриәтенең классигы, урта быуаттар Көнсығышының (макрорегион) иң бөйөк шағирҙарының береһе. Фарсы эпик әҙәбиәтенең арҙаҡлы шағир-романтигы. Фарсы эпик шиғриәтенә аралашыу теле һәм реалистик стилде индереүсе.

Ғәҙәти халыҡ ауыҙ-тел ижады һәм яҙма-тарихи хроникаларҙағы темаларын ҡулланып, Низами үҙенең поэмалары аша Оло Ирандағы исламға ҡәҙәре һәм хәҙерге ислам осорҙарын берләштерә.

Низамиҙың героик-романтик шиғриәте быуаттар дауамында бар фарсы телле халыҡты һәм уға эйәрергә теләгән йәш шағирҙар, яҙыусылар һәм драматургтарға оҙаҡ йылдар Персияның үҙендә генә түгел, бар тирә-яҡ биләмәләрҙә ҙур йоғонто яһай. Шулай уҡ күрше Әзербайжан, Әрмәнстан, Афғанстан, Грузия, Һиндостан, Иран, Пакистан, Тажикстан, Төркиә, Үзбәкстан мәҙәниәте лә бынан ситтә ҡалмай.

Уның ижады бөйөк шағирҙар: Хафиз Ширази, Йәләлетдин Руми һәм Саади ижадтарына ла йоғонто яһай. Уның биш мәснәүиһе («Хәмсә» күләмле поэмаһы) төрлө белем өлкәләренән алынған темаларҙы сағылдыра һәм дан ҡаҙана. Поэмаларҙың геройҙары — Хосров һәм Ширин, Ләйлә һәм Мәжнүн, Искәндәр — бөгөнгө көндә лә барлыҡ ислам донъяһында ла, башҡа илдәрҙә лә билдәле.

1991 йыл, тыуыуына 850 йыл тулыу уңайынан, ЮНЕСКО тарафынан Низами йылы тип иғлан ителә.

↪ дауамы…

Ҡумыҙ — бик боронғо башҡорт милли музыка ҡоралдарының береһе.

Ҡумыҙ — уртаһында теле булған дуға формаһындағы металл. Ағастан, ҡаҙ һөйәгенән һәм ҡатынан, тимерҙән эшләнгән ҡумыҙҙар була. Элек уны хатта дөйә тояғынан да яһағандар. Уйнағанда уны, һул ҡулы менән тотоп, тешкә терәйҙәр ҙә ирендәр менән ҡымтыйҙар. Теленә бәйләнгән епте тартыуҙан төрлө-төрлө тауыш сыға. Ҡумыҙҙа тамсы тамған, ат тояҡтары тупылдаған, поезд сапҡан тауыштар, хатта ҡоштар һайрауын да ишеттереп була.

Ҡумыҙҙың нимәнән эшләнеүенә һәм тауышы нисек сығыуына ҡарап төрҙәргә бүләләр:

  • ҡыл-ҡумыҙ — ҡыллы ҡумыҙ, вертикаль скрипканың бер төрө;
  • ағас ҡумыҙ — ағастан эшләнгән ҡумыҙ;
  • тимер ҡумыҙ — тимерҙән эшләнгән ҡумыҙ;
  • йәйә (янҡыл) ҡумыҙ — Башҡортостандың төньяҡ-көнбайыш райондарында уҡтан атҡанда йәйәнең сығарған тауышына оҡшатып ҡушылған.

Рәсәй территорияһында ҡумыҙға оҡшаған, шулай уҡ уйналған музыка ҡоралын «варган» тип атайҙар. 1789 йылғы Рәсәй фәндәр академияһы һүҙлегендә «варган» һүҙенә «ябай музыкаль ҡорал… зубанка» тигән аңлатма бирелә. Ҡумыҙҙың тауышы ул эшләнгән тимерҙең ауырлығынан, киңлегенән тора. Шулай уҡ башҡарыусының уйнаған саҡта бармаҡтары, тыны, теле, ирене актив эшләргә тейеш. Башҡорттарҙың уйнауында үҙҙәренең сере бар тип иҫәпләй ғалимдар. Улар ҡумыҙҙы тотҡан ҡулын резонатор кеүек тә ҡулланалар, шуға күрә тауыш моңлораҡ сыға.

↪ дауамы…


Белград (сер. Бео́град, Beograd) — Сербияның баш ҡалаһы һәм илдең иң ҙур ҡалаларының береһе.

Халҡының һаны — 1,2 миллион. 1403—1428 йылдарҙа һәм 1815 йылдан Белград Сербияның, 19182003 йылдарҙа — Югославияның, 2003 йылдан 2006 йылға тиклем Сербия һәм Черногорияның баш ҡалаһы була. Белград иҡтисад, сәнәғәт һәм мәҙәниәт буйынса иң эре үҙәк. Ҡала Сербияның үҙәк өлөшөндә, Сава йылғаһының Дунайға ҡойған ерендә урынлашҡан. Белград округының майҙаны 3227 км² тәшкил итә. Ҡаланан көнбайышҡа табан Никола Тесла аэропорты урынлашҡан.

Белград ил составында үҙенсәлекле административ статусҡа эйә һәм биш статистик төбәктең береһе. Сербия баш ҡалаһының территорияһы 17 муниципалитетҡа бүленгән. Уларҙың һәр ҡайһыһы үҙидаралыҡ органына эйә. Белградтың майҙаны илдең дөйөм майҙанының 3,6 процентын, ә уның халҡы Сербия халҡының 22,5 процентын тәшкил итә. Ҡала бик күп титулдарға лайыҡ һәм «Европаның мәҙәни баш ҡалаһы» исемле номинацияла билдәләнгән.

↪ дауамы…

Ҡондорса буйындағы яу — 1391 йылдың 18 июнендә Аҡһаҡ Тимер һуғышсылары һәм Алтын Урҙаның Туҡтамыш хан етәкселегендәге ғәскәре араһында Ҡондорса йылғаһы буйында үткән ҙур бәрелеш. Ул Туҡтамыш хандың тулыһынса ҡыйратылыуы менән тамамлана. Был алыш башҡорт ҡәбиләләре биләмәләрендә бара һәм был ерҙәргә иҫ киткес ҙур һәләкәт килтерә.

Был оло яу һөҙөмтәҙендә Алтын Урҙа йөҙ меңгә яҡын кешеһен юғалта. Әлбиттә, Тимерҙең юғалтыуҙары ла ҡәҙимге була. Аҡһаҡ Тимерҙең юғалтыуҙары шулай уҡ йөҙ меңгә барып етә, тип иҫәпләй. 26 көн йыһингирҙең яугирҙары еңеүен билдәләй, ваҡытын бөткөһөҙ мәжлестәрҙә үткәрә. Еңеүселәр Волга буйы халҡын талауға керешә. Отрядтар бар тарафтарҙан аттар, дөйәләр, һыйыр, һарыҡ көтөүҙәрен ҡыуып килтерә, ауылдарҙан ҡыҙ-егеттәрҙе ҡоллоҡҡа йыя.

↪ дауамы…

География
География

География

Оло Барьерлы риф
Оло Барьерлы риф

Дәүләттәр һәм территориялар: ИранҠытай Халыҡ РеспубликаһыМысырЯпония
Тораҡ пункттар: БелградБерлинНанкинПарижРимТокиоШэньчжэнь
Һыу ятҡылыҡтары һәм йылғалар: Байкал
Башҡалар: Оло Барьерлы рифЭль-Ниньо

История
История

Тарих

Аҡһаҡ Тимерҙең 1391 йылғы яуы
Аҡһаҡ Тимерҙең 1391 йылғы яуы

Боронғо донъя: АнтиклыҡБатшалар үҙәнеРим империяһы
Урта быуаттар: Йөҙ йыллыҡ һуғышЯңырыу
Яңы тарих: Мэйдзи реставрацияһы
Иң яңы тарих: Афған һуғышыБеренсе донъя һуғышыБөйөк депрессияИран-Ираҡ һуғышыҠытайҙағы мәҙәни инҡилап
Икенсе донъя һуғышы: Еңеү көнөХолокост
Илдәр, территориялар тарихы һәм тарихи дәүләттәр: Византия империяһыҒосман империяһыИраҡ тарихыСәфәүиҙәрӘрмәнстан тарихы
Башҡортостан тарихы: Башҡорт милли хəрəкəтеБашҡортостандағы аслыҡ (1921—1922)Ҡондорса буйындағы яу

Мәҙәниәт һәм йәмғиәт
Мәҙәниәт һәм йәмғиәт

Мәҙәниәт һәм йәмғиәт

Мәҙәниәт:

Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе эмблемаһы
Бойондороҡһоҙ Дәүләттәр Берләшмәһе эмблемаһы

Социаль фәндәр һәм сәйәсәт: БМО-ның Халыҡ-ара судыБойондороҡһоҙ Дәүләттәр БерләшмәһеГлобалләшеүКеше хоҡуҡтарыКөньяҡ-Көнсығыш Азия дәүләттәре берләшмәһеМарксизмМилләтселек
Нумизматика һәм бонистика:
Башҡалар: Татарстан башҡорттары

Дин
Дин

Дин

Донъя диндәре: Иудаизм

Сәнғәт
Сәнғәт

Сәнғәт

Ҡумыҙ
Ҡумыҙ

Архитектура: Архитектура
Һынлы сәнғәт:
Музыка: МузыкаҠумыҙСкрипка
Кинематограф:
Театр:
Әҙәбиәт: Ете гүзәл (Низами)

Иҡтисад һәм финанстар

Ҡул тирмәне менән башҡорт ҡатын-ҡыҙы
Ҡул тирмәне менән башҡорт ҡатын-ҡыҙы

Ауыл хужалығыБашҡортостанда игенселекИенаMicrosoft

Фән
Фән

Фән

Астрономия: Ҙур шартлауҠара упҡын

Бүре
Бүре

Биология:

Тел ғилеме: Тәржемә

Башҡорт теленең Рәсәй империяһында таралышы
Башҡорт теленең Рәсәй империяһында таралышы

Математика: Евклидтың параллеллек аксиомаһы
Медицина: Альцгеймер ауырыуыМедицинаМиокард инфаркты
Физика: Дөйөм сағыштырмалыҡ теорияһы

Техника
Техника

Техника

Компьютерҙар, электроника һәм информацион технологиялар: Интернет

Шәхестәр
Шәхестәр

Шәхестәр

Әхмәтзәки Вәлиди Туған, Әбделҡадир Инан, Ғәлимйән Таған. Будапешт, 1925 йыл.
Әхмәтзәки Вәлиди Туған, Әбделҡадир Инан, Ғәлимйән Таған. Будапешт, 1925 йыл.

Дәүләт, сәйәси һәм хәрби эшмәкәрҙәр: Адольф ГитлерАттилаАшокаДжордж ВашингтонКим Ир СенМанатов Шәриф Әхмәтйән улыСалауат ЮлаевТаған Ғәлимйән Ғирфан улыУго ЧавесХалиҡов Муллайән Дәүләтша улыХәкимов Кәрим Әбдрәүеф улыӘхмәтзәки Вәлиди Туған
Сәнғәт эшмәкәрҙәре: Сальвадор Дали
Монархтар, хакимдар, идара итеүсе нәҫел вәкилдәре: Сөләймән IСыңғыҙханХатшепсут

Сөләймән I
Сөләймән I

Музыканттар һәм композиторҙар: Антонио Сальери
Яҙыусылар: Йоһанн Вольфганг фон ГётеПастернак Борис ЛеонидовичЭдгар ПоӘхиәр Хәким
Дин әһелдәре: Ҡорбанғәлиев Мөхәмәтғәбделхәй Ғәбиҙулла улыРәсүлев Зәйнулла Хәбибулла улы
Ғалимдар: Зигмунд ФрейдӨмөтбаев Мөхәмәтсәлим Ишмөхәмәт улыРене ДекартРизаитдин ФәхретдиновӘбделҡадир Инан
Философтар һәм теологтар: Иммануил Кант
Башҡалар: Сәба батшабикәһе

Авторҙары
Авторҙары

Авторҙары