Механика: өлгөләр араһындағы айырма

Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән

Һыҙылған

13:04, 14 июнь 2018 өлгөһө

Меха́ника (грек. μηχανική — машиналар төҙөү сәнғәте) — физика бүлеге, материаль есемдәр хәрәкәттен һәм уларҙың бер— береһе менән тәъҫир итешеүен өйрәнеүсе фән; механикала хәрәкәт тип ниндәйҙер ваҡыт эсендә есемдәрҙең бер— береһенә ҡарата арауыҡтағы хәле үҙгәреүҙе атайҙар^[1].

Механика фәне һәм уның бүлектәре

Механика фәне тураһында күренекле ғалим-механик С. М. Тарга теоретик механика дәреслегенең 4-се баҫмаһына инеш һүҙҙә ^[2] былай ти: «Киң мәғәнәлә механика тип теге йәки был материаль есемдәрҙең хәрәкәтен һәм тигеҙләнешен һәм есемдәр араһында барған тәьҫир итешеү менән бәйле бөтә мәсьәләләрҙе өйрәнеүсе фән атала. Теоретик механика — механиканың хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ— ара тәьҫир итешеүенең дөйөм закондарын өйрәнеүсе бүлеге , йәки, мәҫәлән, бер үк закондар Ер ҙең Ҡояш тирәләй әйләнеүенә, ракета, йәки артиллерия снаряды осоуына ла бер үк төрлө дөрөҫмө (справедливы) . Механиканың икенсе өлөшө — төрлө дөйөм һәм айырым техник фәндәр(дисциплиналар) , улар төрлө конкрет ҡоролмалар, двигателдәр, механизмдар һәм машиналарҙә йәки уларҙың өлөштәрен (деталь) проектлау ҙәм хисаплауға бағышланған »^[3].

Тағы өҫтәргә кәрәк, хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ-ара тәьҫир итешеүе дөйөм закондарын механика сплошных сред (или механика сплошной среды) — газ, шыйыҡса хәлендәге һәм ҡаты хәлдәге деформацияға бирешеүсе есемдәрҙең хәрәкәтенә бағышланған механиканың ҙур бер өлөшө өйрәнә. Академик Л. И. Седов билдәләгәнсә:

«В теоретической механике изучаются движения материальной точки, дискретных систем материальных точек и абсолютно твёрдого тела. В механике сплошной среды … рассматриваются движения таких материальных тел, которые заполняют пространство непрерывно, сплошным образом, и расстояния между точками которых во время движения меняются»^[4]. Шулай итеп, механика түбәндәге фәндәргә бүленә:

теоретическую механику;
механику сплошных сред;
специальные механические дисциплины: теорию механизмов и машин, сопротивление материалов, гидравлику, механику грунтов и др.

Механиканы бер нисә бүлеккә бүлеп йөрөтөүҙә тағы ҡулланылған мөһим бер билдә теге , йәки был конкрет механик теория арауыҡ, ваҡыт һәм материя үҙенсәлектәре тураһында ҡараштарға таяна. Был билдә буйынса механика эсендә ошондай бүлектәр айырып йөрөтәләр:

Иҫкәрмә

↑ Механика — Статья в Физической энциклопедии
↑ На конец 2012 г. выдержал 18 изданий на русском языке и издан в переводах не менее, чем на 14 языках.
↑ Тарг С. М. Краткий курс теоретической механики. 4-е изд. — М.: Наука, 1966. — С. 11.
↑ Седов, т. 1, 1970, с. 9

Әҙәбиәт

Голубев Ю. Ф. Основы теоретической механики. 2-е изд. — М.: Изд-во МГУ, 2000. — 720 с. — ISBN 5-211-04244-1.
Киттель Ч., Найт У., Рудерман М. Механика. Берклеевский курс физики. — М.: Лань, 2005. — 480 с. — ISBN 5-8114-0644-4.
Ландау Л. Д., Лифшиц Е. М. Теоретическая физика. Т. 1. Механика. 5-е изд. — М.: Физматлит, 2004. — 224 с. — ISBN 5-9221-0055-6.
Маркеев А. П. Теоретическая механика: Учебник для университетов. 3-е изд. — М.; Ижевск: РХД, 2007. — 592 с. — ISBN 978-5-93972-604-7.
Матвеев А. Н. Механика и теория относительности. 3-е изд.. — М.: ОНИКС 21 век: Мир и Образование, 2003. — 432 с. — ISBN 5-329-00742-9.
Седов Л. И. Механика сплошной среды. Том 1.. — М.: Наука, 1970. — 492 с.
Седов Л. И. Механика сплошной среды. Том 2.. — М.: Наука, 1970. — 568 с.
Сивухин Д. В. Общий курс физики. Т. 1. Механика. 5-е изд. — М.: Физматлит, 2006. — 560 с. — ISBN 5-9221-0715-1.
С.П. Стрелков. Механика. — Москва : Наука, 1975. — 560 с. — (Общий курс физики). — 60 000 экз.
ред. Григорьян А. Т., Погребысский И. Б. История механики с древнейших времен до конца XVIII века. — М.: Наука, 1971. — 296 с. — 3600 экз. (в пер., суперобл.)
ред. Григорьян А. Т., Погребысский И. Б. История механики с конца XVIII века до середины XX века. — М.: Наука, 1972. — 412 с.
Хайкин С.Э. Физические основы механики. — 2. — Москва : Наука, 1971. — 752 с. — (Общий курс физики). — 49 000 экз.

[[Категория:Википедия:Сығанаҡтарға һылтанмалары булмаған мәҡәләләр Хата: ваҡыт дөрөҫ түгел]]Ҡалып:Разделы механики

[1] Механика — Статья в Физической энциклопедии

[2] На конец 2012 г. выдержал 18 изданий на русском языке и издан в переводах не менее, чем на 14 языках.

[3] Тарг С. М. Краткий курс теоретической механики. 4-е изд. — М.: Наука, 1966. — С. 11.

[Седов,_т._1—1970——9-4] Седов, т. 1, 1970, с. 9

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ 2 юл: / 2 юл: @@
 ==  Механика фәне һәм уның бүлектәре  ==
-Механика фәне тураһында күренекле ғалим-механик [[Тарг, Семён Михайлович|С. М. Тарга]] теоретик механика  дәреслегенең  4-мсе баҫмаһына инеш һүҙҙә <ref>На конец 2012 г. выдержал 18 изданий на русском языке и издан в переводах не менее, чем на 14 языках.</ref>  былай ти: «Киң мәғәнәлә механика тип  теге йәки был материаль есемдәрҙең хәрәкәтен һәм тигеҙләнешен һәм есемдәр араһында барған тәъҫир итешеү  менән бәйле бөтә мәсьәләләрҙе өйрәнеүсе фән атала. Теоретик механика — механиканың  хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ— ара тәьҫир итешеүенең ''дөйөм  закондары''н өйрәнеүсе бүлеге , йәки, мәҫәлән, бер үк закондар Ерҙең Ҡояш тирәләй әйләнеүенә, ракета, йәки артиллерия снаряды осоуына ла бер үк төрлө дөрөҫмө (справедливы) .   Механиканың икенсе өлөшө — төрлө дөйөм һәм айырым техник фәндәр(дисциплиналар)  , улар төрлө конкрет ҡоролмалар, двигателдәр, механизмдар һәм машиналарҙә йәки уларҙың өлөштәрен (деталь) проектлау ҙәм хисаплауға бағышланған »<ref>''[[Тарг, Семён Михайлович|Тарг С. М.]]'' Краткий курс теоретической механики. 4-е изд. — {{М.}}: Наука, 1966. — С. 11.</ref>.
+Механика фәне тураһында күренекле ғалим-механик [[Тарг, Семён Михайлович|С. М. Тарга]] теоретик механика  дәреслегенең  4-се баҫмаһына инеш һүҙҙә <ref>На конец 2012 г. выдержал 18 изданий на русском языке и издан в переводах не менее, чем на 14 языках.</ref>  былай ти: «Киң мәғәнәлә механика тип  теге йәки был материаль есемдәрҙең хәрәкәтен һәм тигеҙләнешен һәм есемдәр араһында барған тәьҫир итешеү  менән бәйле бөтә мәсьәләләрҙе өйрәнеүсе фән атала. Теоретик механика — механиканың  хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ— ара тәьҫир итешеүенең ''дөйөм  закондары''н өйрәнеүсе бүлеге , йәки, мәҫәлән, бер үк закондар [[Ер]] ҙең [[Ҡояш]] тирәләй әйләнеүенә, ракета, йәки артиллерия снаряды осоуына ла бер үк төрлө дөрөҫмө (справедливы) .   Механиканың икенсе өлөшө — төрлө дөйөм һәм айырым техник фәндәр(дисциплиналар)  , улар төрлө конкрет ҡоролмалар, двигателдәр, механизмдар һәм машиналарҙә йәки уларҙың өлөштәрен (деталь) проектлау ҙәм хисаплауға бағышланған »<ref>''[[Тарг, Семён Михайлович|Тарг С. М.]]'' Краткий курс теоретической механики. 4-е изд. — {{М.}}: Наука, 1966. — С. 11.</ref>.
-Тағы өҫтәргә кәрәк, хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ-ара тәьҫир итешеүе дөйөм закондарын   [[механика сплошных сред]] (или ''механика сплошной среды'') —  газ, шыйыҡса хәлендәге һәм ҡаты хәлдәге деформацияға бирешеүсе есемдәрҙең хәрәкәтенә бағышланған механиканың ҙур бер өлөшө өйрәнә.  Академик [[Седов, Леонид Иванович|Л. И. Седов]] билдәләгәнсә: «В теоретической механике изучаются движения материальной точки, дискретных систем материальных точек и абсолютно твёрдого тела. В механике сплошной среды … рассматриваются движения таких материальных тел, которые заполняют пространство непрерывно, сплошным образом, и расстояния между точками которых во время движения меняются»{{sfn|Седов, т. 1|1970|с=9}}.
+Тағы өҫтәргә кәрәк, хәрәкәттең һәм материаль есемдәрҙең үҙ-ара тәьҫир итешеүе дөйөм закондарын   [[механика сплошных сред]] (или ''механика сплошной среды'') —  газ, шыйыҡса хәлендәге һәм ҡаты хәлдәге деформацияға бирешеүсе есемдәрҙең хәрәкәтенә бағышланған механиканың ҙур бер өлөшө өйрәнә.  Академик [[Седов, Леонид Иванович|Л. И. Седов]] билдәләгәнсә:
+''«В теоретической механике изучаются движения материальной точки, дискретных систем материальных точек и абсолютно твёрдого тела. В механике сплошной среды … рассматриваются движения таких материальных тел, которые заполняют пространство непрерывно, сплошным образом, и расстояния между точками которых во время движения меняются»''{{sfn|Седов, т. 1|1970|с=9}}.
 Шулай итеп, механика түбәндәге фәндәргә бүленә:
 * [[теоретическая механика|теоретическую механику]];
@@ 14 юл: / 16 юл: @@
 * [[релятивистская механика]];
 * [[квантовая механика]].
+== Иҫкәрмә ==
+{{примечания}}
+== Әҙәбиәт ==
+<!--Упорядочено по алфавиту-->
+* {{книга|автор=Голубев Ю. Ф.&nbsp;||заглавие=Основы теоретической механики. 2-е изд|место=М.|издательство=Изд-во МГУ|год=2000||страниц=720|isbn=5-211-04244-1|ref=Голубев}}
+* {{книга|автор=[[Киттель, Чарльз|Киттель Ч.]], Найт У., Рудерман М.&nbsp;||заглавие=[http://www.vixri.com/d2/Ch.Kittel_It._MEXANIKA-Berkleevskij%20kurs%20fiziki.pdf Механика. Берклеевский курс физики]|место=М.|издательство=Лань|год=2005||страниц=480|isbn=5-8114-0644-4|ref=Киттель, Найт, Рудерман}}
+* {{книга|автор=[[Ландау, Лев Давидович|Ландау Л. Д.]], [[Лифшиц, Евгений Михайлович|Лифшиц Е. М.]]&nbsp;||заглавие=Теоретическая физика. Т. 1. Механика. 5-е изд|место=М.|издательство=[[Физматлит]]|год=2004||страниц=224|isbn=5-9221-0055-6|ref=Ландау, Лифшиц}}
+* {{книга|автор=Маркеев А. П.&nbsp;||заглавие=Теоретическая механика: Учебник для университетов. 3-е изд|место=М.; Ижевск|издательство=РХД|год=2007||страниц=592|isbn=978-5-93972-604-7|ref=Маркеев}}
+* {{книга|автор=Матвеев А. Н.&nbsp;||заглавие=Механика и теория относительности. 3-е изд.|место=М.|издательство=ОНИКС 21 век: Мир и Образование|год=2003||страниц=432|isbn=5-329-00742-9|ref=Матвеев}}
+* {{книга|автор=[[Седов, Леонид Иванович|Седов Л. И.]]&nbsp;||заглавие=[http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Sedov_MSS_t1_1970ru.djvu Механика сплошной среды. Том 1.]|место=М.|издательство=Наука|год=1970||страниц=492|ref=Седов, т. 1}}
+* {{книга|автор=[[Седов, Леонид Иванович|Седов Л. И.]]&nbsp;||заглавие=[http://eqworld.ipmnet.ru/ru/library/books/Sedov_MSS_t2_1970ru.djvu Механика сплошной среды. Том 2.]|место=М.|издательство=Наука|год=1970||страниц=568|ref=Седов, т. 2}}
+* {{книга|автор=Сивухин Д. В.&nbsp;||заглавие=Общий курс физики. Т. 1. Механика. 5-е изд|место=М.|издательство=[[Физматлит]]|год=2006||страниц=560|isbn=5-9221-0715-1|ref=Сивухин}}
+* {{публикация|книга|автор=С.П. Стрелков|заглавие=Механика|ссылка=http://www.vixri.com/d/Strelkov%20S.P.%20_Kurs%20fiziki.%20Mexanika,%201975,%20560s.pdf|место=Москва|издательство=Наука|год=1975|серия=Общий курс физики|страниц=560|тираж=60 000}}
+* {{книга |автор = ред. [[Григорьян, Ашот Тигранович|Григорьян А. Т.]], [[Погребысский, Иосиф Бенедиктович|Погребысский И. Б.]] |часть  = |ссылка часть  = |заглавие = История механики с древнейших времен до конца XVIII века |оригинал = |ссылка = |викитека =|ответственный = |издание = |место = М. |издательство  = Наука |год = 1971 |том = |страницы = |страниц= 296 |серия = |isbn = |тираж = 3600}} (в пер., суперобл.)
+* {{книга|автор=ред. [[Григорьян, Ашот Тигранович|Григорьян А. Т.]], [[Погребысский, Иосиф Бенедиктович|Погребысский И. Б.]]|заглавие=История механики с конца XVIII века до середины XX века|место=М.|издательство=[[Наука (издательство)|Наука]]|год=1972||страниц=412|isbn=|ref=История механики}}
+* {{публикация|книга|автор=Хайкин С.Э.|заглавие=Физические основы механики|ссылка=http://padaread.com/?book=39214&pg=1|место=Москва|издательство=Наука|год=1971|издание=2|серия=Общий курс физики|страниц=752|тираж=49 000}}
+{{Навигация
+|Тема         = Механика
+|Портал       = Механика
+|Викисловарь  =
+|Викиучебник  =
+|Викицитатник =
+|Викитека     =
+|Викивиды     =
+|Викиновости  =
+|Метавики     =
+|Проект       =
+}}
+{{Нет ссылок|дата=13 мая 2011}}{{Разделы механики}}
+[[Категория:Механика|*]]
+[[Категория:Технические науки|*]]

	Портал «Механика»
	Механика Викимилектә