Информатика: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Sherbn (фекер алышыу | өлөш)
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
{{Ук}}
'''Информа́тика''' ({{lang-fr|Informatique}}; {{lang-en|Computer science}}) —ҡарар ҡабул итеүҙе тәъмин итергә мөмкинлек биреүсе компьютер технологияларын ҡулланып, мәғлүмәт йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү, тапшырыу, анализ һәм баһалау ысулдары һәм процесстары тураһында [[фән]], {{sfn|Большая российская энциклопедия|2008}}.
'''Информа́тика''' ({{lang-fr|Informatique}}; {{lang-en|Computer science}}) — ҡарар ҡабул итеүҙе тәъмин итергә мөмкинлек биреүсе компьютер технологияларын ҡулланып, мәғлүмәт йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү, тапшырыу, анализ һәм баһалау ысулдары һәм процесстары тураһында [[фән]]{{sfn|Большая российская энциклопедия|2008}}.


Информатика эсенә хисаплаусы машиналарҙа һәм хисаплаусы селтәрҙә эшкәртеүгә ҡараған : [[Абстракция|абстракт]], [[алгоритм]]дарҙы анализлау , йәки конкрет, мәҫәлән, программалау телен эшләү һәм мәғлүмәтте тапшырыу протоколы кеүек фәндәр инә .
Информатика эсенә хисаплаусы машиналарҙа һәм хисаплаусы селтәрҙә эшкәртеүгә ҡараған: [[Абстракция|абстракт]], [[алгоритм]]дарҙы анализлау, йәки конкрет, мәҫәлән, программалау телен эшләү һәм мәғлүмәтте тапшырыу протоколы кеүек фәндәр инә.

Информатикала тикшеренеүҙәр темаларына ҡараған мәсьәләләр: компьютер программаларында һәм мәғлүмәттәр базаһында (база данных) нимәне булдырып була, ә нимәне булдырып булмай ([[теория вычислимости]] һәм [[искусственный интеллект]]), нисек итеп максималь эффект менән айырым хисаплауға һәм информацияға бәйле мәсьәләләрҙе ([[теория сложности вычислений]]) сисеп була, айырым төр информацияны ниндәй ысул менән һаҡлап һәм кире алып була([[Структура данных|структуры]] һәм [[База данных|базы данных]]), кеше һәм программалар нисек бер— береһе менән тәьҫир итешергә тейеш ([[Интерфейс пользователя|пользовательский интерфейс]] һәм программалау телдәре һәм [[представление знаний]]) һәм башҡалар.


Информатикала тикшеренеүҙәр темаларына ҡараған мәсьәләләр: компьютер программаларында һәм мәғлүмәттәр базаһында (база данных) нимәне булдырып була, ә нимәне булдырып булмай ([[теория вычислимости]] һәм [[искусственный интеллект]]), нисек итеп максималь эффект менән айырым хисаплауға һәм информацияға бәйле мәсьәләләрҙе([[теория сложности вычислений]]) сисеп була, айырым төр информацияны ниндәй ысул менән һаҡлап һәм кире алып була([[Структура данных|структуры]] һәм [[База данных|базы данных]]), кеше һәм программалар нисек бер— береһе менән тәьҫир итешергә тейеш ([[Интерфейс пользователя|пользовательский интерфейс]] һәм программалау телдәре һәм [[представление знаний]]) һәм башҡалар.
== Терминдың этимологияһы ==
== Терминдың этимологияһы ==


'''Информатика''' ( {{lang-de|Informatik}}) терминын иң беренсе булып, немец белгесе [[Штейнбух, Карл|Карл Штейнбух]] Informatik мәҡәләһендә ҡуллана: Automatische Informationsverarbeitung (Информатика: Автоматическая обработка информации) 1957 года{{sfn|Steinbuch K.,Informatik: Automatische Informationsverarbeitung}}.
'''Информатика''' ({{lang-de|Informatik}}) терминын иң беренсе булып, немец белгесе Карл Штейнбух Informatik мәҡәләһендә ҡуллана: Automatische Informationsverarbeitung (Информатика: Автоматическая обработка информации) 1957 года{{sfn|Steinbuch K.,Informatik: Automatische Informationsverarbeitung}}.


Француз термины «informatique» 1962 йылда Филипп Дрейфус тарафынан тәҡдим ителә, ул терминдың башҡа Европа халыҡтары телдәренә тәржемәләрен дә эшләй.
Француз термины «informatique» 1962 йылда Филипп Дрейфус тарафынан тәҡдим ителә, ул терминдың башҡа Европа халыҡтары телдәренә тәржемәләрен дә эшләй.


«Информология» һәм «информатика» терминдарын 1962 йылда СССР Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты [[Харкевич, Александр Александрович|Александр Харкевич]] да тәҡдим итә. Фән булараҡ информатика нигеҙҙәре «Основы научной информации» ( 1965) китабында яҙылған, был китап 1968 йылда «Основы информатики» исемендә яңынан нәшер ителә{{sfn|Основы информатики|1968}}.
«Информология» һәм «информатика» терминдарын 1962 йылда СССР Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты Александр Харкевич да тәҡдим итә. Фән булараҡ информатика нигеҙҙәре «Основы научной информации» (1965) китабында яҙылған, был китап 1968 йылда «Основы информатики» исемендә яңынан нәшер ителә{{sfn|Основы информатики|1968}}.


== Төп терминдар ==
== Төп терминдар ==
* ''Информация ресурсы'' — Кадрҙар әҙерләүҙә, фәнни тикшеренеүҙәрҙә һәм матди производствола ҡулланылған , ваҡыт арауығында үҙгәреүсән йәмғиәттең ысын торошон сағылдырған факттарҙы, документтарҙы, мәғлүмәт (данные) һәм белемде концентрациялау (йыйыу) {{sfn|Информационные технологии: Учеб. для вузов|2003}}.
* ''Информация ресурсы'' — Кадрҙар әҙерләүҙә, фәнни тикшеренеүҙәрҙә һәм матди производствола ҡулланылған, ваҡыт арауығында үҙгәреүсән йәмғиәттең ысын торошон сағылдырған факттарҙы, документтарҙы, мәғлүмәт (данные) һәм белемде концентрациялау (йыйыу){{sfn|Информационные технологии: Учеб. для вузов|2003}}.
* ''Информация мөхите'' — уны компьютерҙа һаҡланған, ләкин информация системаһы итеп теркәлмәгән, ниндәй ҙә булһа материаль ысынбарлыҡтағы өлкәгә ҡараған һәм бер, йәки бер нисә ҡулланыусы тарафынан ҡулланылған белем, факттар һәм мәғлүмәттәр барыһы бергә тәшкил итә{{sfn|Толковый словарь современной компьютерной лексики|2004}}.
* ''Информация мөхите'' — уны компьютерҙа һаҡланған, ләкин информация системаһы итеп теркәлмәгән, ниндәй ҙә булһа материаль ысынбарлыҡтағы өлкәгә ҡараған һәм бер, йәки бер нисә ҡулланыусы тарафынан ҡулланылған белем, факттар һәм мәғлүмәттәр барыһы бергә тәшкил итә{{sfn|Толковый словарь современной компьютерной лексики|2004}}.
* ''Информация технологияһы'' — кешеләр мәғлүмәтте йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү һәм таратыу өсөн ҡулланған ысулдар, ҡоролмалар һәм производство процестары барыһы бергә {{sfn|Толковый словарь современной компьютерной лексики|2004}}.
* ''Информация технологияһы'' — кешеләр мәғлүмәтте йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү һәм таратыу өсөн ҡулланған ысулдар, ҡоролмалар һәм производство процестары барыһы бергә{{sfn|Толковый словарь современной компьютерной лексики|2004}}.


== Иҫкәрмә ==
== Иҫкәрмә ==
{{примечания|2}}
{{примечания|2}}

== Әҙәбиәт ==
== Әҙәбиәт ==
* {{книга
* {{книга

06:14, 16 июнь 2018 өлгөһө

Информатика
Өйрәнеү объекты компьютинг[d]
Вики-проект Проект:Информационные технологии[d]
Stack Exchange сайты cs.stackexchange.com
CIP коды 11.0701 һәм 11.07
 Информатика Викимилектә

Информа́тика (франц. Informatique; ингл. Computer science) — ҡарар ҡабул итеүҙе тәъмин итергә мөмкинлек биреүсе компьютер технологияларын ҡулланып, мәғлүмәт йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү, тапшырыу, анализ һәм баһалау ысулдары һәм процесстары тураһында фән[1].

Информатика эсенә хисаплаусы машиналарҙа һәм хисаплаусы селтәрҙә эшкәртеүгә ҡараған: абстракт, алгоритмдарҙы анализлау, йәки конкрет, мәҫәлән, программалау телен эшләү һәм мәғлүмәтте тапшырыу протоколы кеүек фәндәр инә.

Информатикала тикшеренеүҙәр темаларына ҡараған мәсьәләләр: компьютер программаларында һәм мәғлүмәттәр базаһында (база данных) нимәне булдырып була, ә нимәне булдырып булмай (теория вычислимости һәм искусственный интеллект), нисек итеп максималь эффект менән айырым хисаплауға һәм информацияға бәйле мәсьәләләрҙе (теория сложности вычислений) сисеп була, айырым төр информацияны ниндәй ысул менән һаҡлап һәм кире алып була(структуры һәм базы данных), кеше һәм программалар нисек бер— береһе менән тәьҫир итешергә тейеш (пользовательский интерфейс һәм программалау телдәре һәм представление знаний) һәм башҡалар.

Терминдың этимологияһы

Информатика (нем. Informatik) терминын иң беренсе булып, немец белгесе Карл Штейнбух Informatik мәҡәләһендә ҡуллана: Automatische Informationsverarbeitung (Информатика: Автоматическая обработка информации) 1957 года[2].

Француз термины «informatique» 1962 йылда Филипп Дрейфус тарафынан тәҡдим ителә, ул терминдың башҡа Европа халыҡтары телдәренә тәржемәләрен дә эшләй.

«Информология» һәм «информатика» терминдарын 1962 йылда СССР Фәндәр академияһының ағза-корреспонденты Александр Харкевич да тәҡдим итә. Фән булараҡ информатика нигеҙҙәре «Основы научной информации» (1965) китабында яҙылған, был китап 1968 йылда «Основы информатики» исемендә яңынан нәшер ителә[3].

Төп терминдар

  • Информация ресурсы — Кадрҙар әҙерләүҙә, фәнни тикшеренеүҙәрҙә һәм матди производствола ҡулланылған, ваҡыт арауығында үҙгәреүсән йәмғиәттең ысын торошон сағылдырған факттарҙы, документтарҙы, мәғлүмәт (данные) һәм белемде концентрациялау (йыйыу)[4].
  • Информация мөхите — уны компьютерҙа һаҡланған, ләкин информация системаһы итеп теркәлмәгән, ниндәй ҙә булһа материаль ысынбарлыҡтағы өлкәгә ҡараған һәм бер, йәки бер нисә ҡулланыусы тарафынан ҡулланылған белем, факттар һәм мәғлүмәттәр барыһы бергә тәшкил итә[5].
  • Информация технологияһы — кешеләр мәғлүмәтте йыйыу, һаҡлау, эшкәртеү һәм таратыу өсөн ҡулланған ысулдар, ҡоролмалар һәм производство процестары барыһы бергә[5].

Иҫкәрмә

Әҙәбиәт

  • Fein, Louis (1959). «The Role of the University in Computers, Data Processing, and Related Fields». Communications of the ACM 2 (9): 7–14. DOI:10.1145/368424.368427.