Карманов Афанасий Георгиевич: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Карманов, Афанасий Георгиевич" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
{{Ук}}
[[Файл:Karmanov.jpg|справа|мини|273x273пкс|А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишиневта, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта.]]
[[Файл:Karmanov.jpg|справа|мини|273x273пкс|А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишиневта, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта.]]
'''Карманов Афанасий Георгиевич''' ([[18 ғинуар]] [[1907 йыл|1907]], Иҫке Кәстәй ауылында, хәҙерге [[Башҡортостан]]<nowiki/>дың Баҡалы районы— [[23 июнь|23 июнь,]] [[1941 йыл]], [[Молдова|Молдавия]]) — [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|совет]] хәрби летчигы, [[Бөйөк Ватан һуғышы|Бөйөк Ватан һуғышының тәүге көндәрендә]] [[Молдавия Совет Социалистик Республикаһы|Молдавия сср-ы территорияһында]] немец-румын илбаҫарҙарына ҡаршы һуғышта ҡатнаша, [[Советтар Союзы Геройы]].
'''Карманов Афанасий Георгиевич''' ([[18 ғинуар]] [[1907 йыл|1907]], [[Иҫке Кәстәй]] ауылы, хәҙерге [[Башҡортостан]]дың [[Баҡалы районы]] — [[23 июнь]] [[1941 йыл]], [[Молдова|Молдавия]]) — [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|совет]] хәрби летчигы, [[Бөйөк Ватан һуғышы]]ның тәүге көндәрендә [[Молдавия Совет Социалистик Республикаһы|Молдавия ССР-ы]] территорияһында немец-румын илбаҫарҙарына ҡаршы һуғышта ҡатнаша, [[Советтар Союзы Геройы]].


== Биографияһы ==
== Биографияһы ==
Карманов Афанасий Георгиевич [[1907 йыл|1907 йылдың]] 18 ғинуарында Иҫке Кәстәй ауылында, хәҙерге Башҡортостандың Баҡалы районында тыуған.
Карманов Афанасий Георгиевич [[1907 йыл]]дың 18 ғинуарында [[Иҫке Кәстәй]] ауылында, хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Баҡалы районы]]нда тыуған.


Туймазы районының Арҙат ауылында биш класты тамамлай.
[[Туймазы районы]]ның [[Арҙат (Туймазы районы)|Арҙат]] ауылында биш класты тамамлай.


Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. [[1929 йыл|1929 йылдан]][[Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы| Ҡыҙыл Армияла]] хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, [[1933 йыл|1933 йылда]] [[Ырымбур]] осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы. Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың  бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. ҡатнашыу өсөн Совет-фин һуғышында ҡатнашҡаны өсөн  А. Г. Карманов [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] менән бүләкләнә.
Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. [[1929 йыл]]дан[[Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы| Ҡыҙыл Армияла]] хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, [[1933 йыл]]да [[Ырымбур]] осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы. Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. Совет-фин һуғышында ҡатнашҡаны өсөн А. Г. Карманов [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] менән бүләкләнә.


Бөйөк Ватан һуғышы башланғанда А. Г. Карманов Молдавияла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. [[22 июнь|22 июндә]] һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты,  шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш .
[[Бөйөк Ватан һуғышы]] башланғанда А. Г. Карманов [[Молдавия]]ла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. [[22 июнь|22 июндә]] һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты, шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш яһай.


[[23 июнь|23 июндә]] Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә  патрондары бөткәс — өсөнсөһөн  таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә Советтар Союзы Геройы исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исеме үҙе үлгәндән һуң, [[1942 йыл|1942 йылдың 27 мартында бирелә]].
[[23 июнь|23 июндә]] Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә патрондары бөткәс — өсөнсөһөн таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә [[Советтар Союзы Геройы]] исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исем үҙе үлгәндән һуң, [[1942 йыл]]дың 27 мартында бирелә.


А. Г. Кармановтың ҡәбере [[Кишинёв|Кишиневта]], «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта урынлашҡан.
А. Г. Кармановтың ҡәбере [[Кишинёв]] ҡалаһында, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта урынлашҡан.


== Хәтер ==
== Хәтер ==


* [[1964 йыл|1964 йылда]] Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
* [[1964 йыл]]да Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
* [[2005 йыл|2005 йылдың 6 майында]],Бөйөк Ватан һуғышында еңеүҙең  60 йыллығында, [[Туймазы]] ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла<ref>[http://gorodtui.narod.ru/KarmanovAphanasiy.htm Карманов Афанасий Георгиевич].</ref>.
* [[2005 йыл]]дың 6 майында,[[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда еңеүҙең 60 йыллығында, [[Туймазы]] ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла<ref>[http://gorodtui.narod.ru/KarmanovAphanasiy.htm Карманов Афанасий Георгиевич].</ref>.


== Наградалары ==
== Наградалары ==


* СССР Юғары Советы Президиумы указы менән [[1942 йыл|1942 йылдың 27 мартында,]] командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн,  Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң Советтар Союзы Геройы исеме бирелә<ref name="нлГСС">{{Подвиг Народа|150014067|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=793756|дело=20|лист=508, 509}}.</ref><ref>{{Подвиг Народа|12029635|title=Указ Президиума Верховного Совета СССР|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=682524|дело=11|лист=1}}.</ref>.
* СССР Юғары Советы Президиумы указы менән [[1942 йылл]]дың 27 мартында, командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн, Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң [[Советтар Союзы Геройы]] исеме бирелә<ref name="нлГСС">{{Подвиг Народа|150014067|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=793756|дело=20|лист=508, 509}}.</ref><ref>{{Подвиг Народа|12029635|title=Указ Президиума Верховного Совета СССР|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=682524|дело=11|лист=1}}.</ref>.
* Ленин ордены менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң), Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1940 йылдың марты).
* [[Ленин ордены]] менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң),
* [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] (1940 йылдың марты).


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==

08:52, 27 октябрь 2018 өлгөһө

Карманов Афанасий Георгиевич
Зат ир-ат
Хеҙмәт итеүе СССР
Тыуған көнө 18 ғинуар 1907({{padleft:1907|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:18|2|0}})
Тыуған урыны Иҫке Кәстәй, Бакалинская волость[d], Бәләбәй өйәҙе, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 23 июнь 1941({{padleft:1941|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (34 йәш)
Вафат булған урыны Кишинёв, Молдавия Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Ҡәбере һүрәте
Әүҙемлек урыны Арҙат (Туймазы районы)
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание Капитан
Һуғыш/алыш Совет - Финляндия һуғышы (1939—1940) һәм Бөйөк Ватан һуғышы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Ленин ордены Ҡыҙыл Йондоҙ ордены Советтар Союзы Геройы
Юғалтыуҙың хәрби классификацияһы яуҙа һәләк була[d]
А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишиневта, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта.

Карманов Афанасий Георгиевич (18 ғинуар 1907, Иҫке Кәстәй ауылы, хәҙерге Башҡортостандың Баҡалы районы — 23 июнь 1941 йыл, Молдавия) — совет хәрби летчигы, Бөйөк Ватан һуғышының тәүге көндәрендә Молдавия ССР-ы территорияһында немец-румын илбаҫарҙарына ҡаршы һуғышта ҡатнаша, Советтар Союзы Геройы.

Биографияһы

Карманов Афанасий Георгиевич 1907 йылдың 18 ғинуарында Иҫке Кәстәй ауылында, хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Баҡалы районында тыуған.

Туймазы районының Арҙат ауылында биш класты тамамлай.

Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. 1929 йылдан Ҡыҙыл Армияла хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, 1933 йылда Ырымбур осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы. Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. Совет-фин һуғышында ҡатнашҡаны өсөн А. Г. Карманов Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә.

Бөйөк Ватан һуғышы башланғанда А. Г. Карманов Молдавияла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. 22 июндә һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты, шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш яһай.

23 июндә Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә патрондары бөткәс — өсөнсөһөн таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә Советтар Союзы Геройы исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исем үҙе үлгәндән һуң, 1942 йылдың 27 мартында бирелә.

А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишинёв ҡалаһында, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта урынлашҡан.

Хәтер

  • 1964 йылда Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
  • 2005 йылдың 6 майында,Бөйөк Ватан һуғышында еңеүҙең 60 йыллығында, Туймазы ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла[1].

Наградалары

  • СССР Юғары Советы Президиумы указы менән 1942 йыллдың 27 мартында, командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн, Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң Советтар Союзы Геройы исеме бирелә[2][3].
  • Ленин ордены менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң),
  • Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1940 йылдың марты).

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Карманов Афанасий Георгиевич.
  2. ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 793756, д. 20, л. 508, 509).
  3. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682524, д. 11, л. 1).

Әҙәбиәт

  • Каримов А. Угол атаки. — Уфа, 1988.
  • Кишинёв. Энциклопедия. — Киш.: Главная редакция Молдавской Советской Энциклопедии, 1984. — С. 269.

Һылтанмалар

Карманов Афанасий Георгиевич. «Герои страны» сайты.

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Карманов_Афанасий_Георгиевич&oldid=842976» битенән алынған