Карманов Афанасий Георгиевич: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
100 548 төҙәтеү
күренеште төҙәтеү, викилаштырыу, аныҡлаштырыу
1 юл: 1 юл:
{{Ук}}
{{Ук}}
[[Файл:Karmanov.jpg|справа|мини|273x273пкс|А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишиневта, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта.]]
[[Файл:Karmanov.jpg|справа|мини|273x273пкс|Кишиневта «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыярат. А. Г. Карманов ҡәбере]]
'''Карманов Афанасий Георгиевич''' ([[18 ғинуар]] [[1907 йыл|1907]], [[Иҫке Кәстәй]] ауылы, хәҙерге [[Башҡортостан]]дың [[Баҡалы районы]] — [[23 июнь]] [[1941 йыл]], [[Молдова|Молдавия]]) — [[Совет Социалистик Республикалар Союзы|совет]] хәрби летчигы, [[Бөйөк Ватан һуғышы]]ның тәүге көндәрендә [[Молдавия Совет Социалистик Республикаһы|Молдавия ССР-ы]] территорияһында немец-румын илбаҫарҙарына ҡаршы һуғышта ҡатнаша, [[Советтар Союзы Геройы]].
'''Карманов Афанасий Георгиевич''' ([[18 ғинуар]] [[1907 йыл]] — [[23 июнь]] [[1941 йыл]]) — [[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда батырҙарса һәләк булған хәрби хеҙмәткәр, осоусы, эскадрилья командиры, капитан. [[Советтар Союзы Геройы]] (1942, үлгәндән һуң).


== Биографияһы ==
== Биографияһы ==
Карманов Афанасий Георгиевич [[1907 йыл]]дың 18 ғинуарында [[Иҫке Кәстәй]] ауылында, хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Баҡалы районы]]нда тыуған.
Афанасий Георгиевич Карманов 1907 йылдың 18 ғинуарында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе<ref>Хәҙерге [[Башҡортостан Республикаһы]]ның [[Баҡалы районы]]</ref> [[Иҫке Кәстәй]] ауылында тыуған.


[[Туймазы районы]]ның [[Арҙат (Туймазы районы)|Арҙат]] ауылында биш класты тамамлай.
[[Туймазы районы]]ның [[Арҙат (Туймазы районы)|Арҙат]] ауылында биш класты тамамлай.


Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. [[1929 йыл]]дан[[Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы| Ҡыҙыл Армияла]] хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, [[1933 йыл]]да [[Ырымбур]] осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы. Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. Совет-фин һуғышында ҡатнашҡаны өсөн А. Г. Карманов [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] менән бүләкләнә.
Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. [[1929 йыл]]дан [[Эшсе-крәҫтиән Ҡыҙыл армияһы|Ҡыҙыл Армияла]] хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, [[1933 йыл]]да [[Ырымбур]] осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.


Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. Совет-фин һуғышындағы батырлыҡтары өсөн А. Г. Карманов [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] менән бүләкләнә.
⚫
[[Бөйөк Ватан һуғышы]] башланғанда А. Г. Карманов [[Молдавия]]ла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. [[22 июнь|22 июндә]] һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты, шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш яһай.

⚫
Бөйөк Ватан һуғышы башланғанда А. Г. Карманов [[Молдавия]]ла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. [[22 июнь|22 июндә]] һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты, шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш яһай.


[[23 июнь|23 июндә]] Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә патрондары бөткәс — өсөнсөһөн таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә [[Советтар Союзы Геройы]] исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исем үҙе үлгәндән һуң, [[1942 йыл]]дың 27 мартында бирелә.
[[23 июнь|23 июндә]] Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә патрондары бөткәс — өсөнсөһөн таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә [[Советтар Союзы Геройы]] исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исем үҙе үлгәндән һуң, [[1942 йыл]]дың 27 мартында бирелә.
17 юл: 19 юл:


== Хәтер ==
== Хәтер ==

* [[1964 йыл]]да Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
* [[1964 йыл]]да Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
* [[2005 йыл]]дың 6 майында,[[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда еңеүҙең 60 йыллығында, [[Туймазы]] ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла<ref>[http://gorodtui.narod.ru/KarmanovAphanasiy.htm Карманов Афанасий Георгиевич].</ref>.
* [[2005 йыл]]дың 6 майында,[[Бөйөк Ватан һуғышы]]нда еңеүҙең 60 йыллығында, [[Туймазы]] ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла<ref>[http://gorodtui.narod.ru/KarmanovAphanasiy.htm Карманов Афанасий Георгиевич].</ref>.


== Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре ==
== Наградалары ==
⚫
* СССР Юғары Советы Президиумының [[1942 йыл]]дың 27 мартындағы Указы менән командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң [[Советтар Союзы Геройы]] исеме бирелә<ref name="нлГСС">{{Подвиг Народа|150014067|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=793756|дело=20|лист=508, 509}}.</ref><ref>{{Подвиг Народа|12029635|title=Указ Президиума Верховного Совета СССР|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=682524|дело=11|лист=1}}.</ref>.

⚫
* СССР Юғары Советы Президиумы указы менән [[1942 йылл]]дың 27 мартында, командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн, Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң [[Советтар Союзы Геройы]] исеме бирелә<ref name="нлГСС">{{Подвиг Народа|150014067|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=793756|дело=20|лист=508, 509}}.</ref><ref>{{Подвиг Народа|12029635|title=Указ Президиума Верховного Совета СССР|архив=ЦАМО|фонд=33|опись=682524|дело=11|лист=1}}.</ref>.
* [[Ленин ордены]] менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң),
* [[Ленин ордены]] менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң),
* [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] (1940 йылдың марты).
* [[Ҡыҙыл Йондоҙ ордены]] (1940 йылдың марты).


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==
{{иҫкәрмәләр}}
{{примечания}}


== Әҙәбиәт ==
== Әҙәбиәт ==

* {{Китап|автор=Каримов А|заглавие=Угол атаки|место=Уфа|год=1988}}
* {{Китап|автор=Каримов А|заглавие=Угол атаки|место=Уфа|год=1988}}
* {{Китап|заглавие=Кишинёв. Энциклопедия|место=Киш.|издательство=Главная редакция Молдавской Советской Энциклопедии|год=1984|страницы=269}}
* {{Китап|заглавие=Кишинёв. Энциклопедия|место=Киш.|издательство=Главная редакция Молдавской Советской Энциклопедии|год=1984|страницы=269}}


== Һылтанмалар ==
== Һылтанмалар ==
{{Warheroes|id=1962}}
* {{Warheroes|id=1962}}

* [http://airaces.narod.ru/all9/karmanov.htm Карманов Афанасий Георгиевич].
* [http://airaces.narod.ru/all9/karmanov.htm Карманов Афанасий Георгиевич].

[[Категория:Советтар Союзы Геройҙары]]
[[Категория:Советтар Союзы Геройҙары]]
[[Категория:Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалерҙары]]
[[Категория:Ҡыҙыл Йондоҙ ордены кавалерҙары]]

12:56, 8 ғинуар 2019 өлгөһө

Карманов Афанасий Георгиевич
Зат ир-ат
Хеҙмәт итеүе СССР
Тыуған көнө 18 ғинуар 1907({{padleft:1907|4|0}}-{{padleft:1|2|0}}-{{padleft:18|2|0}})
Тыуған урыны Иҫке Кәстәй, Бакалинская волость[d], Бәләбәй өйәҙе, Өфө губернаһы, Рәсәй империяһы
Вафат булған көнө 23 июнь 1941({{padleft:1941|4|0}}-{{padleft:6|2|0}}-{{padleft:23|2|0}}) (34 йәш)
Вафат булған урыны Кишинёв, Молдавия Совет Социалистик Республикаһы, СССР
Ҡәбере һүрәте
Әүҙемлек урыны Арҙат (Туймазы районы)
Сәйәси фирҡә ағзаһы Советтар Союзы Коммунистар партияһы
Хәрби звание Капитан
Һуғыш/алыш Совет - Финляндия һуғышы (1939—1940) һәм Бөйөк Ватан һуғышы
Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре
Ленин ордены Ҡыҙыл Йондоҙ ордены Советтар Союзы Геройы
Юғалтыуҙың хәрби классификацияһы яуҙа һәләк була[d]
Кишиневта «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыярат. А. Г. Карманов ҡәбере

Карманов Афанасий Георгиевич (18 ғинуар 1907 йыл — 23 июнь 1941 йыл) — Бөйөк Ватан һуғышында батырҙарса һәләк булған хәрби хеҙмәткәр, осоусы, эскадрилья командиры, капитан. Советтар Союзы Геройы (1942, үлгәндән һуң).

Биографияһы

Афанасий Георгиевич Карманов 1907 йылдың 18 ғинуарында Өфө губернаһы Бәләбәй өйәҙе[1] Иҫке Кәстәй ауылында тыуған.

Туймазы районының Арҙат ауылында биш класты тамамлай.

Армияға тиклем ауыл хужалығында эшләй. 1929 йылдан Ҡыҙыл Армияла хеҙмәт итә. Өфө аэроклубында шөғөлләнә, 1933 йылда Ырымбур осоусылар мәктәбен тамамлай. 1938 йылдан ВКП(б)/КПСС ағзаһы.

Совет-фин һуғышында ҡатнаша, унда 50-нән ашыу хәрби осош яһай. Осоштарҙың береһендә үҙе менән бер парҙа осоусы хәрби дуҫын — осоусы Морозовты ҡотҡара. Фин саңғысылары Морозовтың бәреп төшөрөлгән самолетына яҡынлаша башлағанда, Карманов үҙенең И-16 самолеты менән йәнәш ултыра һәм дуҫын алып һауаға күтәрелә. Совет-фин һуғышындағы батырлыҡтары өсөн А. Г. Карманов Ҡыҙыл Йондоҙ ордены менән бүләкләнә.

Бөйөк Ватан һуғышы башланғанда А. Г. Карманов Молдавияла хеҙмәт итә, унда 4-се истребителдәр авиаполкының эскадрилья командиры була. 22 июндә һауа һөжүме тураһында сигналдан һуң, 10 МиГ-3 совет истребителе һауаға күтәрелә. Уларға 85 немец бомбардировщигы ҡаршы килә. Карманов эскадрильяһын атакаға йүнәлтә. Иртәнге яҡынса 04:30 сәғәттә Карманов беренсе самолетты, шунан тағы өс бомбардировщикты бәреп төшөрә. Паникаға бирелеп, немец самолеттары бер береһенә ҡарай осоп, һауала өс тапҡыр бәрелеш яһай.

23 июндә Карманов командалығындағы эскадрилья «Мессершмиттар» оҙатыуында 20 Ю-87 бомбардировщигына ҡаршы осрай. Карманов был һуғышта ике Мессершмитты бәреп төшөрә, ә патрондары бөткәс — өсөнсөһөн таранлай һәм һәләк була. 1941 йылдың 17 июлендә Советтар Союзы Геройы исеме менән бүләкләү ҡағыҙы төҙөлә, ә исем үҙе үлгәндән һуң, 1942 йылдың 27 мартында бирелә.

А. Г. Кармановтың ҡәбере Кишинёв ҡалаһында, «Eternitate» мемориаль комплексы составына ингән хәрби зыяратта урынлашҡан.

Хәтер

  • 1964 йылда Кишинёв ҡалаһының Рышкановка районындағы бер урам (элекке Школьная) Карманов исеме менән атала. 2000 йылдан ул Думитру Рышкану урамы тип үҙгәртелә. 14-се йортта А. Г. Кармановҡа бағышланған мемориаль таҡтаташ урынлаштырыла.
  • 2005 йылдың 6 майында,Бөйөк Ватан һуғышында еңеүҙең 60 йыллығында, Туймазы ҡалаһында Советтар Союзы Геройҙары аллеяһы асыла, унда А. Г. Кармановҡа бюст ҡуйыла[2].

Маҡтаулы исемдәре һәм башҡа бүләктәре

  • СССР Юғары Советы Президиумының 1942 йылдың 27 мартындағы Указы менән командованиеның заданиеһын өлгөлө үтәгәне һәм немец-фашист илбаҫарҙары менән алышта батырлыҡ һәм ҡаһарманлыҡ күрһәткән өсөн Карманов Афанасий Георгиевичҡа үлгәндән һуң Советтар Союзы Геройы исеме бирелә[3][4].
  • Ленин ордены менән бүләкләнгән (1942 йылда, үлгәндән һуң),
  • Ҡыҙыл Йондоҙ ордены (1940 йылдың марты).

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Хәҙерге Башҡортостан Республикаһының Баҡалы районы
  2. ↑ Карманов Афанасий Георгиевич.
  3. ↑ Бүләкләү ҡағыҙы «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 793756, д. 20, л. 508, 509).
  4. ↑ Указ Президиума Верховного Совета СССР «Халыҡ батырлығы» мәғлүмәт электрон базаһында (архив материалдары: ЦАМО, ф. 33, оп. 682524, д. 11, л. 1).

Әҙәбиәт

  • Каримов А. Угол атаки. — Уфа, 1988.
  • Кишинёв. Энциклопедия. — Киш.: Главная редакция Молдавской Советской Энциклопедии, 1984. — С. 269.

Һылтанмалар

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Карманов_Афанасий_Георгиевич&oldid=858901» битенән алынған