Вараждин: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
Киләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
"Вараждин" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
{{Ук}}
{{ТП|статус=Город|русское название=Вараждин|оригинальное название={{lang-hr|Varaždin}}|подчинение=|флаг=Flag of Varaždin.svg|страна=Хорватия|изображение={{Photomontage|position=center

| photo1a = Varaždin - stari grad.jpg
⚫
'''Вараждин''' (хорва. <span lang="hr" style="font-style:italic;">Varaždin</span>, {{Lang-de|Warasdin}}, {{Lang-la|Varasdinum}}, {{Lang-hu|Varasd}}) — [[Хорватия|Хорватияның]] көнбайышындағы ҡала. [[Загреб]]тан төньяҡҡа табан 81 км алыҫлыҡта Драва йылғаһы буйында урынлашҡан. Вараждин жупанияһының административ үҙәге. [[2011 йыл]]дағы мәғлүмәттәр буйынса ҡала халҡы 47 055 кеше тәшкил итә; [[2001 йыл]]да унда 49 075 кеше иҫәпләнә.
| photo2a = Korzo Varaždin.jpg
| photo2b = Varazdin-place.JPG
| photo3a = Sport Hall Varaždin.jpg
| size = 300
| spacing = 2
| color = #FFFFFFu
| border = 0
| foot_montage = }}|lat_dir=N|lat_deg=46|lat_min=18|lat_sec=|lon_dir=E|lon_deg=16|lon_min=20|lon_sec=|CoordAddon=type:city(49075)_region:HR|вид региона=Жупания|регион=Вараждинская жупания|регион в таблице=Вараждинская жупания{{!}}Вараждинская|вид района=|район=|район в таблице=|вид общины=|община=|община в таблице=|вид главы=Мэр|глава=Иван Чехок|первое упоминание=1181|дата основания=|статус с=|прежние имена=|площадь=|высота центра НП=137|климат=|население=47 055<ref name="census2011">[http://www.dzs.hr/Eng/censuses/census2011/htm/E11_Zup14_4723.html Census of Population, Households and Dwellings 2011, First Results by Settlements] {{Wayback|url=http://www.dzs.hr/Eng/censuses/census2011/htm/E11_Zup14_4723.html |date=20121117061458 }}</ref>|год переписи=2011|плотность=|агломерация=|национальный состав=|конфессиональный состав=|этнохороним=вара́ждинец, вара́ждинцы<ref name="этнохороним">{{Книга:Русские названия жителей: Словарь-справочник|63}}</ref>|часовой пояс=+1|DST=есть|телефонный код=[[Телефонный план нумерации Хорватии|+385]] 42|почтовый индекс=42000|почтовые индексы=|автомобильный код=|вид идентификатора=|цифровой идентификатор=|категория в Commons=Varaždin|сайт=http://www.varazdin.hr/|язык сайта=hr}}
⚫
'''Вараждин''' (хорва. <span lang="hr" style="font-style:italic;">Varaždin</span>, {{Lang-de|Warasdin}}, {{Lang-la|Varasdinum}}, {{Lang-hu|Varasd}}) ҡалаһынан төньяҡ — көнбайышта [[Хорватия|Хорватияның]] көнбайышындағы ҡала. [[Загреб|Загребтан]] төньяҡҡа табан 81 км алыҫлыҡта Драва йылғаһы буйында урынлашҡан. Враждин жупанияһының административ үҙәге. 2011 йылдағы мәғлүмәттәр буйынса ҡала халҡы 47 055 кеше тәшкил итә; 2001 йылда унда 49 075 кеше иҫәпләнә.


== Тарих ==
== Тарих ==
[[Файл:Stari_grad_Varaždin.JPG|слева|мини|Вараждин замогы]]
[[Файл:Stari_grad_Varaždin.JPG|слева|мини|Вараждин замогы]]
Археологик ҡаҙылмалар был ауыл [[Рим империяһы|римлеләр]] ваҡытында уҡ булған. 1181 йылда беренсе тапҡыр яҙма рәүештә телгә алына. 1209 йылда хорват-венгр короле Андрей II Вараждинға — Хорватиялағы беренсе ҡалаға — королдең иреклеҡалаһы тигән грамота бирә.
Археологик ҡаҙылмалар был ауыл [[Рим империяһы|римлеләр]] ваҡытында уҡ булған. 1181 йылда беренсе тапҡыр яҙма рәүештә телгә алына. 1209 йылда хорват-венгр короле Андрей II [[Вараждин]]ға — Хорватиялағы беренсе ҡалаға — королдең ирекле ҡалаһы тигән грамота бирә.


[[1756 йыл|1756]]—[[1776 йыл|1776]] йылдарҙа император ҡатын [[Мария Терезия]] батшалыҡ иткәндә Вараждин Хорватияның баш ҡалаһы булып хеҙмәт итә. Был ваҡытта ҡалала бик күп һарайҙар төҙөлә, һәм улар әлегә тиклем һаҡланып ҡалған. Был ҡалаға «асыҡ күк йөҙө аҫтындағы [[барокко]] музейы» тигән исем йөрөтөү хоҡуғын бирә. 1776 йылда ҡала янғындан ныҡ ҙур зыян күрә, шунлыҡтан баш ҡала Загребҡа күсерелә.
[[1756 йыл|1756]]—[[1776 йыл]]дарҙа император ҡатын [[Мария Терезия]] батшалыҡ иткәндә [[Вараждин]] [[Хорватия]]ның баш ҡалаһы булып хеҙмәт итә. Был ваҡытта ҡалала бик күп һарайҙар төҙөлә, һәм улар әлегә тиклем һаҡланып ҡалған. Был ҡалаға «асыҡ күк йөҙө аҫтындағы [[барокко]] музейы» тигән исем йөрөтөү хоҡуғын бирә. 1776 йылда ҡала янғындан ныҡ ҙур зыян күрә, шунлыҡтан баш ҡала [[Загреб]]ҡа күсерелә.


== Иҡтисад ==
== Иҡтисад ==
Әлеге ваҡытта Вараждин — Хорватияның мәҙәниәт һәм эре сәнәғәт үҙәге. Бында ҙур «Виндия» һөт заводы, билдәле «Вартекс» туҡыу фабрикаһы эшләй.
Әлеге ваҡытта [[Вараждин]] — [[Хорватия]]ның мәҙәниәт һәм эре сәнәғәт үҙәге. Бында ҙур «Виндия» һөт заводы, билдәле «Вартекс» туҡыу фабрикаһы эшләй.


== Мәҙәниәт ==
== Мәҙәниәт ==
Билдәле үҙенең «барокко музыка кисәләре» менән билдәле, уға бик күп илдәрҙән музыка башҡарыусылар һәм тыңлаусылар килә. Концерттар боронғо замоктарҙа һәм сиркәүҙәрҙә үткәрелә. Шулай уҡ бында «Шпанцирфест» (Špancirfest) — урам артистары фестивале йыл һайын үткәрелә.
Ҡала үҙенең «барокко музыка кисәләре» менән билдәле, уға бик күп илдәрҙән музыка башҡарыусылар һәм тыңлаусылар килә. Концерттар боронғо замоктарҙа һәм сиркәүҙәрҙә үткәрелә. Шулай уҡ бында «Шпанцирфест» (Špancirfest) — урам артистары фестивале йыл һайын үткәрелә.


Вараждинда тыуған [[Имре Кальман]] Марицаның оперетталарының геройы булып барон Коломан Зупан тора, ә, иң билдәле оперетта дуэты «. Поедем в Вараждин» тип атала.
[[Вараждин]]да тыуған [[Имре Кальман]] Марицаның оперетталарының геройы булып барон Коломан Зупан тора, ә иң билдәле оперетта дуэты «Поедем в Вараждин» тип атала.


== Иҫтәлекле урындары ==
== Иҫтәлекле урындары ==

* Вараждин замогы(XIV—XVI быуаттарҙа төҙөлгән), 1925 йылға тиклем Эрдеди магнаттары биләмәһендә торған
* Вараждин замогы(XIV—XVI быуаттарҙа төҙөлгән), 1925 йылға тиклем Эрдеди магнаттары биләмәһендә торған
* Вараждин католик соборы XVII быуатта Драшкович аҡсаһына төҙөлгән
* Вараждин католик соборы XVII быуатта Драшкович аҡсаһына төҙөлгән
33 юл: 24 юл:
* Виндия мәмерйәһе
* Виндия мәмерйәһе
<gallery>
<gallery>
Файл:Željeznički kolodvor Varaždin.jpg|Вокзалы
Файл:Željeznički kolodvor Varaždin.jpg|Вокзал
Файл:Herzer.JPG|Херцер Һарайы
Файл:Herzer.JPG|Херцер һарайы
Файл:Varazdin Castle in summer 2009.jpg|Иҫке Замок ҡала.
Файл:Varazdin Castle in summer 2009.jpg|Иҫке ҡала замогы.
Файл:HNK Varaždin.jpg|Ҡала театры
Файл:HNK Varaždin.jpg|Ҡала театры
Файл:Zupnacrkva.JPG|Изге николай сиркәүе
Файл:Zupnacrkva.JPG|Изге Николай сиркәүе
</gallery>
</gallery>


== Билдәле кешеләр ==
== Билдәле кешеләр ==
⚫
* Ватрослав Ягич — филолог-телсе, лингвист, археограф һәм палеограф

⚫
* Иван Кукулевич-Сакцинский — сәйәси эшмәкәр, тарихсы, шағир, драматург
⚫
* Ватрослав Ягич — филолог-телсе, лингвист, археограф һәм палеограф
⚫
* Иван Падовец — композитор һәм гитарасы
⚫
* Иван Кукулевич-Сакцинский — сәйәси эшмәкәр, тарихсы, шағир, драматург
⚫
* Каролина Шпрем — теннисистка
⚫
* Иван Падовец — композитор һәм гитарасы
⚫
* Давор Вугринец — футболсы
⚫
* Каролина Шпрем — теннисистка
⚫
* Златко Далич — футболсы, Хорватия футбол буйынса йыйылма командаһының баш тренеры
⚫
* Давор Вугринец — футболсы
⚫
* Ямбрешич, Андрей — иезуит, педагог, прозаик, тел белгесе
⚫
* Златко Далич — футболсы, Хорватия футбол буйынса йыйылма командаһының баш тренеры
⚫
* Ямбрешич, Андрей — иезуит, педагог, прозаик, тел белгесе


== Туғанлашҡан ҡалалары ==
== Туғанлашҡан ҡалалары ==

* {{Флаг|Австрия}} Бад-Радкерсбург, [[Австрия]]
* {{Флаг|Австрия}} Бад-Радкерсбург, [[Австрия]]
* {{Флаг|Франция}} Осер, [[Франция]]
* {{Флаг|Франция}} Осер, [[Франция]]
72 юл: 61 юл:
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:Википедия:Статьи с переопределением значения из Викиданных]]
[[Категория:Страницы с непроверенными переводами]]
[[Категория:Страницы с непроверенными переводами]]
[[Категория:Хорватия ҡалалары]]

15:57, 22 ғинуар 2019 өлгөһө

Вараждин
хорв. Varaždin
Флаг
Нигеҙләү датаһы 1181
Рәсем
Рәсми атамаһы Varaždin
Дәүләт  Хорватия
Административ үҙәге Вараждинска жупанияһы
Административ-территориаль берәмек Вараждинска жупанияһы
Халыҡ һаны 43 782 кеше (31 август 2021)[1]
Диңгеҙ кимәленән бейеклек 173 метр
Туғандаш ҡала Куманово, Залаэгерсег, Бад-Радкерсбург, Осер, Равенсбург, Монтале (Тоскана), Трнава, Птуй, Кобленц һәм Пула
Майҙан 59,9 км²[2],
34,5 км²[2]
Почта индексы 42000
Рәсми сайт varazdin.hr
Святой покровитель Николай Чудотворец[d]
Урындағы телефон коды 042
Карта
 Вараждин Викимилектә

Вараждин (хорва. Varaždin, нем. Warasdin, лат. Varasdinum, мадьярса  Varasd) — Хорватияның көнбайышындағы ҡала. Загребтан төньяҡҡа табан 81 км алыҫлыҡта Драва йылғаһы буйында урынлашҡан. Вараждин жупанияһының административ үҙәге. 2011 йылдағы мәғлүмәттәр буйынса ҡала халҡы 47 055 кеше тәшкил итә; 2001 йылда унда 49 075 кеше иҫәпләнә.

Тарих

Вараждин замогы

Археологик ҡаҙылмалар был ауыл римлеләр ваҡытында уҡ булған. 1181 йылда беренсе тапҡыр яҙма рәүештә телгә алына. 1209 йылда хорват-венгр короле Андрей II Вараждинға — Хорватиялағы беренсе ҡалаға — королдең ирекле ҡалаһы тигән грамота бирә.

1756—1776 йылдарҙа император ҡатын Мария Терезия батшалыҡ иткәндә Вараждин Хорватияның баш ҡалаһы булып хеҙмәт итә. Был ваҡытта ҡалала бик күп һарайҙар төҙөлә, һәм улар әлегә тиклем һаҡланып ҡалған. Был ҡалаға «асыҡ күк йөҙө аҫтындағы барокко музейы» тигән исем йөрөтөү хоҡуғын бирә. 1776 йылда ҡала янғындан ныҡ ҙур зыян күрә, шунлыҡтан баш ҡала Загребҡа күсерелә.

Иҡтисад

Әлеге ваҡытта Вараждин — Хорватияның мәҙәниәт һәм эре сәнәғәт үҙәге. Бында ҙур «Виндия» һөт заводы, билдәле «Вартекс» туҡыу фабрикаһы эшләй.

Мәҙәниәт

Ҡала үҙенең «барокко музыка кисәләре» менән билдәле, уға бик күп илдәрҙән музыка башҡарыусылар һәм тыңлаусылар килә. Концерттар боронғо замоктарҙа һәм сиркәүҙәрҙә үткәрелә. Шулай уҡ бында «Шпанцирфест» (Špancirfest) — урам артистары фестивале йыл һайын үткәрелә.

Вараждинда тыуған Имре Кальман Марицаның оперетталарының геройы булып барон Коломан Зупан тора, ә иң билдәле оперетта дуэты «Поедем в Вараждин» тип атала.

Иҫтәлекле урындары

  • Вараждин замогы(XIV—XVI быуаттарҙа төҙөлгән), 1925 йылға тиклем Эрдеди магнаттары биләмәһендә торған
  • Вараждин католик соборы XVII быуатта Драшкович аҡсаһына төҙөлгән
  • Георгий Победоносец православие сиркәүе (1884)
  • Ҡаланан 40 километр алыҫлыҡта Тракошчан неоготик сиркәүе урынлашҡан.
  • Виндия мәмерйәһе
  • Вокзал
    Вокзал
  • Херцер һарайы
    Херцер һарайы
  • Иҫке ҡала замогы.
    Иҫке ҡала замогы.
  • Ҡала театры
    Ҡала театры
  • Изге Николай сиркәүе
    Изге Николай сиркәүе

Билдәле кешеләр

  • Ватрослав Ягич — филолог-телсе, лингвист, археограф һәм палеограф
  • Иван Кукулевич-Сакцинский — сәйәси эшмәкәр, тарихсы, шағир, драматург
  • Иван Падовец — композитор һәм гитарасы
  • Каролина Шпрем — теннисистка
  • Давор Вугринец — футболсы
  • Златко Далич — футболсы, Хорватия футбол буйынса йыйылма командаһының баш тренеры
  • Ямбрешич, Андрей — иезуит, педагог, прозаик, тел белгесе

Туғанлашҡан ҡалалары

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Popis stanovništva, kućanstava i stanova 2021. – stanovništvo prema starosti i spolu po naseljima, 2021 Croatian census: population data by age, sex, settlement — Статистическое бюро Хорватии, 2022.
  2. ↑ 2,0 2,1 https://dgu.gov.hr/registar-prostornih-jedinica-172/172

Һылтанмалар

varazdin.hr — Вараждина рәсми сайты  (хорв.)

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Вараждин&oldid=861712» битенән алынған