Замбия: өлгөләр араһындағы айырма
Ryanag (фекер алышыу | өлөш) ә Bikbah (фекер алышыу) эшләгән үҙгәртеүҙәр Ардах18 өлгөһөнә кире ҡ… |
ә clean up using AWB |
||
1 юл: | 1 юл: | ||
{{Дәүләт |
|||
{{Государство |
|||
| |
|Башҡортса исеме=Замбия Республикаһы |
||
| |
|Оригиналь исеме=Republic of Zambia {{ref-en}}<br>Dziko la Zambia {{ref-ny}} |
||
| |
|Эйәлек килеш=Замбияның |
||
|Герб= Coat of Arms of Zambia.svg |
|Герб= Coat of Arms of Zambia.svg |
||
<!--| |
<!--|Герб урынына=--> |
||
|Девиз=Бер Замбия, бер милләт ({{lang-en|One Zambia, One Nation}}) |
|Девиз=Бер Замбия, бер милләт ({{lang-en|One Zambia, One Nation}}) |
||
| |
|Гимн исеме=Ғорур һәм азат Замбия хаҡында баҫ һәм йырла |
||
<!--|Аудио=--> |
<!--|Аудио=--> |
||
| |
|Идара итеү төрө=[[Президент республикаһы]] |
||
| |
|Картала=Zambia (orthographic projection).svg |
||
|lat_dir = S|lat_deg = 14|lat_min = 7|lat_sec = 0 |
|lat_dir = S|lat_deg = 14|lat_min = 7|lat_sec = 0 |
||
|lon_dir = E|lon_deg = 27|lon_min = 38|lon_sec = 0 |
|lon_dir = E|lon_deg = 27|lon_min = 38|lon_sec = 0 |
||
|region = ZM |
|region = ZM |
||
|CoordScale = |
|CoordScale = |
||
| |
|Рәсми тел=[[инглиз теле]] |
||
| |
|Бойондороҡһоҙлок датаһы=[[24 октябрь]] [[1964]] |
||
| |
|тан бойондороҡһоҙлоҡ=[[Бөйөк Британия]] |
||
| |
|Баш ҡала=[[Лусака]] |
||
| |
|Эре ҡала=[[Лусака]] |
||
| |
|Етәкселәрҙең вазифалары=Президент<br>Вице-президент |
||
| |
|Етәкселәр=Майкл Сата<br>Гай Скотт |
||
|Территория буйынса урыны=38 |
|||
|Место по территории=38 |
|||
|Территория=752 614 |
|Территория=752 614 |
||
|% һыу өҫтө=1 |
|||
|Процент воды=1 |
|||
|Халҡы буйынса урыны = 70 |
|||
|Место по населению = 70 |
|||
| |
|Халыҡ ={{рост}}14 222 233<ref>{{cite web|url=http://www.census.gov/population/international/data/countryrank/rank.php|title=Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013|author=Census.gov|date=2013|publisher=U.S. Department of Commerce|accessdate=2013-05-09|archiveurl=http://www.webcitation.org/6GUHbJYCI|archivedate=2013-05-09}}</ref><ref name=unpop>{{cite paper | url=http://www.un.org/esa/population/publications/wpp2008/wpp2008_text_tables.pdf | title=World Population Prospects, Table A.1| version=2008 revision | format=.PDF | publisher=United Nations | author=Department of Economic and Social Affairs |
||
Population Division | date=2009 | accessdate= 2009-03-12}}</ref> |
Population Division | date=2009 | accessdate= 2009-03-12}}</ref> |
||
| |
|Баһа йылы=2013 |
||
|Халыҡ тығыҙлығы = 17,2 |
|||
|Плотность населения = 17,2 |
|||
| |
|ЭТП=9 853 млрд. |
||
|ЭТП-ны иҫәпләү йылы=2004 |
|||
|Год расчёта ВВП=2004 |
|||
|ЭТП буйынса урыны=136 |
|||
|Место по ВВП=136 |
|||
|Йән башына ЭТП=900 |
|||
|ВВП на душу населения=900 |
|||
| |
|КПҮИ= 0,448 |
||
| |
|КПҮИ-ны кимәле = <span style="color:#e0584e">низкий</span> |
||
|КПҮИ-ны иҫәпләү йылы=2013 |
|||
|Год расчёта ИРЧП=2013 |
|||
|КПҮИ буйынса урыны=163 |
|||
|Место по ИРЧП=163 |
|||
|Валюта=[[Замбия квачаһы]] (ZMK) |
|Валюта=[[Замбия квачаһы]] (ZMK) |
||
|Домен=[[.zm]] |
|Домен=[[.zm]] |
||
|Телефон коды=260 |
|||
|Телефонный код=260 |
|||
|Сәғәт бүлкәте= +2 |
|||
|Часовой пояс= +2 |
|||
<!--| |
<!--|Иҫкәрмәләр=--> |
||
}} |
}} |
||
'''Замбия ('''[[Инглиз теле|ингл.]] ''Zambia)'', тулы рәсми исеме — '''Замбия''' '''Республикаһы ('''[[Инглиз теле|ингл.]] ''Republic of Zambia''''')''' — Көньяҡ [[Африка |
'''Замбия ('''[[Инглиз теле|ингл.]] ''Zambia)'', тулы рәсми исеме — '''Замбия''' '''Республикаһы ('''[[Инглиз теле|ингл.]] ''Republic of Zambia''''')''' — Көньяҡ [[Африка]]лағы дәүләт. [[Конго Демократик Республикаһы]], [[Танзания]], [[Малави]], [[Мозамбик]], [[Зимбабве]], [[Ботсвана]], [[Намибия]], [[Ангола]] менән сиктәш, [[диңгеҙ]]гә сығыу юлы юҡ. Баш ҡалаһы һәм иң ҙур ҡалаһы — Лусака. |
||
[[1964]] йылда [[Бөйөк Британия]]нан бойондороҡһоҙлоҡ алған. |
[[1964]] йылда [[Бөйөк Британия]]нан бойондороҡһоҙлоҡ алған. |
||
52 юл: | 52 юл: | ||
==== Файҙалы ҡаҙылмалар ==== |
==== Файҙалы ҡаҙылмалар ==== |
||
Ер аҫты байлыҡтарынан [[баҡыр]], кобальт, [[ |
Ер аҫты байлыҡтарынан [[баҡыр]], кобальт, [[зөбәржәт]]тәр, [[алтын]], [[көмөш]], уран, ҡурғаш, [[цинк]], күмер, [[марганец]] бар. |
||
== Тарихы == |
== Тарихы == |
||
64 юл: | 64 юл: | ||
== Иҫкәрмәләр == |
== Иҫкәрмәләр == |
||
{{иҫкәрмәләр}} |
{{иҫкәрмәләр}} |
||
{{Африка илдәре}} |
{{Африка илдәре}} |
||
⚫ | |||
[[Категория:Замбия]] |
[[Категория:Замбия]] |
||
75 юл: | 73 юл: | ||
[[Категория:Инглиз телле илдәр һәм территориялар]] |
[[Категория:Инглиз телле илдәр һәм территориялар]] |
||
[[Категория:Көнсығыш Африка]] |
[[Категория:Көнсығыш Африка]] |
||
⚫ |
22:44, 3 июль 2019 өлгөһө
| |||||
Девиз: «Бер Замбия, бер милләт (ингл. One Zambia, One Nation)» | |||||
Гимн: «Ғорур һәм азат Замбия хаҡында баҫ һәм йырла» | |||||
Үҙаллылыҡ датаһы | 24 октябрь 1964 ( Бөйөк Британия) | ||||
Рәсми тел | инглиз теле | ||||
Баш ҡала | Лусака | ||||
Эре ҡала | Лусака | ||||
Идара итеү төрө | Президент республикаһы | ||||
Президент Вице-президент |
Майкл Сата Гай Скотт | ||||
Территория • Бөтәһе • % һыу өҫтө |
38 752 614 км² 1 | ||||
Халыҡ • Һаны (2013) • Халыҡ тығыҙлығы |
▲14 222 233[1][2] чел. (70) 17,2 чел./км² | ||||
ЭТП • Бөтәһе (2004) • Бер кешегә |
9 853 млрд. долл. (136) 900 долл. | ||||
ИЧР (2013) | 0,448 (низкий) (163 урын) | ||||
Валюта | Замбия квачаһы (ZMK) | ||||
Интернет-домен | .zm | ||||
Код ISO | ZM | ||||
МОК коды | ZAM | ||||
Телефон коды | +260 | ||||
Сәғәт бүлкәте | +2 |
Замбия (ингл. Zambia), тулы рәсми исеме — Замбия Республикаһы (ингл. Republic of Zambia) — Көньяҡ Африкалағы дәүләт. Конго Демократик Республикаһы, Танзания, Малави, Мозамбик, Зимбабве, Ботсвана, Намибия, Ангола менән сиктәш, диңгеҙгә сығыу юлы юҡ. Баш ҡалаһы һәм иң ҙур ҡалаһы — Лусака.
1964 йылда Бөйөк Британиянан бойондороҡһоҙлоҡ алған.
Географияһы
Замбия Көньяҡ Африкала урынлашҡан. Тропик климатлы, диңгеҙгә сығыу юлы булмаған, башлыса яйлала ятҡан ил. Майҙаны 752 614 км², донъяла 38-се урында. Территорияһы Замбези һәм Конго йылғалары бассейнына ҡарай. Замбия менән Зимбабве сигендә Замбези йылғаһында шарлауыҡтар, шул иҫәптән атаҡлы Виктория шарлауығы урынлашҡан.
Файҙалы ҡаҙылмалар
Ер аҫты байлыҡтарынан баҡыр, кобальт, зөбәржәттәр, алтын, көмөш, уран, ҡурғаш, цинк, күмер, марганец бар.
Тарихы
Замбия территорияһында борондан кешеләр йәшәгән. Бер нисә мең йыл элек унда бушмен ҡәбиләләре (һунарсылар һәм йыйыусылар) көн иткән. Беҙҙең эра башында бушмендарҙы төньяҡтан килгән готтентоттар (игенселәр һәм малсылар) ҡыҫырыҡлап сығарған. Бер мең йыл самаһы ваҡыт үткәс, готтентоттарҙы Үҙәк Африканан килгән банту ҡәбиләләре ҡыҫырыҡлап сығарған.
XVIII быуатта Баротсе ҡол биләүселек дәүләте барлыҡҡа килгән. Шул уҡ XVIII быуатта тәүге европалылар килә башлай (португалдар). Ә XIX быуатта Замбия Төньяҡ Родезия исеме аҫтында Британия протекторатына әйләнә. XX быуатта, 1964 йылда, Замбия бойондороҡһоҙлоҡ ала.
Сәйәси ҡоролошо
Замбия — күп партиялы системалы демократик ил. Дәүләт башлығы, хөкүмәт етәксеһе һәм баш командуюущий булып президент тора. Ул 5 йылға бер һайлана, бер кеше ике мөҙҙәттән ашыу президент вазифаһын биләй алмай. Парламент — Милли ассамблея — 158 депутаттан тора, 150-һе һайлана, һигеҙе президент тарафынан тәғәйенләнә. Парламент 5 йылға һайлана, президент уны таратыу хоҡуғына эйә.
Иҫкәрмәләр
- ↑ Census.gov. Country Rank. Countries and Areas Ranked by Population: 2013 . U.S. Department of Commerce (2013). Дата обращения: 9 май 2013. Архивировано 9 май 2013 года.
- ↑ Department of Economic and Social Affairs Population Division (2009). «World Population Prospects, Table A.1» (.PDF) (United Nations). Проверено 2009-03-12.
- ↑ https://data.iana.org/time-zones/tzdb-2021e/africa
Был ил тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |