Швеция: өлгөләр араһындағы айырма

Һылтанмаларҙы төҙәтергә
Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Интерактивная навигация по истории
← Алдағы үҙгәртеүКиләһе үҙгәртеү →
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
ВизуальВикитекст
ә →‎top: clean up using AWB
1 юл: 1 юл:
{{Дәүләт
{{Государство
|Башҡортса исеме= Швеция короллеге
|Башҡортса исеме= Швеция короллеге
|Оригиналь исеме={{lang-sv|Konungariket Sverige}}
|Оригиналь исеме={{lang-sv|Konungariket Sverige}}
14 юл: 14 юл:
|CoordScale =8000000
|CoordScale =8000000
|Картала=EU-Sweden.svg
|Картала=EU-Sweden.svg
|картаға яҙыу = '''Швецияның''' урынлашыуы (йәп-йәшел):<br />— [[Европа]]ла (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу)<br />— [[Европа Берләшмәһе]]ндә (асыҡ-йәшел)
|картаға яҙыу = '''Швецияның''' урынлашыуы (йәп-йәшел):<br>— [[Европа]]ла (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу)<br>— [[Европа Берләшмәһе]]ндә (асыҡ-йәшел)
|Рәсми тел=[[Швед теле|швед.]]
|Рәсми тел=[[Швед теле|швед.]]
|Нигеҙләнгән/Нигеҙләнгән= [[900 йыл]]дар самаһы
|Нигеҙләнгән= [[900 йыл]]дар самаһы
|Баш ҡала=[[Стокгольм]]
|Баш ҡала=[[Стокгольм]]
|Эре ҡалалар=[[Стокгольм]], Гётеборг, Мальмё, Уппсала
|Эре ҡалалар=[[Стокгольм]], Гётеборг, Мальмё, Уппсала
|Етәкселәрҙең вазифалары=[[Король]]<br />[[Премьер-министр]]
|Етәкселәрҙең вазифалары=[[Король]]<br>[[Премьер-министр]]
|Етәкселәр= Карл XVI Густав<br /> Йон Фредрик Райнфельдт
|Етәкселәр= Карл XVI Густав<br> Йон Фредрик Райнфельдт
|Территория буйынса урыны=54
|Территория буйынса урыны=54
|Территория=449 964
|Территория=449 964
28 юл: 28 юл:
|Баһа йылы =2010
|Баһа йылы =2010
|Халыҡ тығыҙлығы=21,9
|Халыҡ тығыҙлығы=21,9
|ИРЧП = {{steady}} 0,904
|КПҮИ = {{steady}} 0,904
|Год расчёта ИРЧП = 2011
|КПҮИ-ны иҫәпләү йылы = 2011
|Место по ИРЧП = 10
|КПҮИ буйынса урыны = 10
|Уровень ИРЧП = <span style="color:#090;">Бик юғары</span>
|КПҮИ-ны кимәле = <span style="color:#090;">Бик юғары</span>

|Этнохороним= Швед, шведтар
|Этнохороним= Швед, шведтар
|ВВП=379,937 млрд.
|ЭТП=379,937 млрд.
|Год расчёта ВВП=2011
|ЭТП-ны иҫәпләү йылы=2011
|ЭТП буйынса урыны=33
|Место по ВВП=33
|Йән башына ЭТП=40418
|ВВП на душу населения=40418
|Валюта= Швед (Швеция) кронаһы (SEK)
|Валюта= Швед (Швеция) кронаһы (SEK)
|Домены=[[.se]]
|Домендар=[[.se]]
|Телефон коды=46
|Телефон коды=46
|Сәғәт бүлкәте=[[UTC+1]] (йәйге ваҡыт — [[UTC+2]])
|Сәғәт бүлкәте=[[UTC+1]] (йәйге ваҡыт — [[UTC+2]])
|Иҫкәрмәләр=
|Примечания=
}}
}}
'''Швеция Короллеге''' ([[Швед теле|швед.]] ''Konungariket Sverige''), '''Швеция''' ([[Швед теле|швед.]] ''Sverige'') — Төньяҡ Европала Скандинав ярымутрауында урынлашҡан дәүләт. Илдең атамаһы иҫкескандинав теленән барлыҡҡа килә: ''Svea'' һәм ''Rige'' — «Свеялар дәүләте». Башҡала — [[Стокгольм]].
'''Швеция Короллеге''' ([[Швед теле|швед.]] ''Konungariket Sverige''), '''Швеция''' ([[Швед теле|швед.]] ''Sverige'') — Төньяҡ Европала Скандинав ярымутрауында урынлашҡан дәүләт. Илдең атамаһы иҫкескандинав теленән барлыҡҡа килә: ''Svea'' һәм ''Rige'' — «Свеялар дәүләте». Башҡала — [[Стокгольм]].

02:21, 5 июль 2019 өлгөһө

Швеция короллеге
швед. Konungariket Sverige
Швеция гербы
Флаг {{{Герб урынына}}}
Девиз: «(швед.): För Sverige i tiden!
(башҡ. Швеция өсөн — һәр ваҡытта!)»
Гимн: «Du gamla, Du fria»
Швецияның урынлашыуы (йәп-йәшел):
— Европала (асыҡ-йәшел һәм ҡара-көлһыу)
— Европа Берләшмәһендә (асыҡ-йәшел)
Нигеҙләнгән 900 йылдар самаһы
Нигеҙләнгән 900 йылдар самаһы
Рәсми тел швед.
Баш ҡала Стокгольм
Эре ҡалалар Стокгольм, Гётеборг, Мальмё, Уппсала
Идара итеү төрө конституцион монархия, парламент демократияһы
Король
Премьер-министр 		Карл XVI Густав
Йон Фредрик Райнфельдт
Территория
• Бөтәһе
• % һыу өҫтө 		54
449 964 км²
8,67
Халыҡ
• Һаны (2010)
• Халыҡ тығыҙлығы
9 532 634[1] чел. (88)
21,9 чел./км²
ЭТП
  • Бөтәһе (2011)
  • Бер кешегә
379,937 млрд. долл. (33)
40418 долл.
ИЧР (2011) ▬ 0,904 (Бик юғары) (10 урын)
Этнохороним Швед, шведтар
Валюта Швед (Швеция) кронаһы (SEK)
Интернет-домены .se
Код ISO SE
МОК коды SWE
Телефон коды +46
Сәғәт бүлкәте UTC+1 (йәйге ваҡыт — UTC+2)

Швеция Короллеге (швед. Konungariket Sverige), Швеция (швед. Sverige) — Төньяҡ Европала Скандинав ярымутрауында урынлашҡан дәүләт. Илдең атамаһы иҫкескандинав теленән барлыҡҡа килә: Svea һәм Rige — «Свеялар дәүләте». Башҡала — Стокгольм.

Физик һәм географик характеристикаһы

Урынлашыуы

Майҙаны (449 964 км²) буйынса Швеция Көнбайыш Европа илдәре араһында өсөнсө урынды биләй, ә бөтә Европа буйынса — бишенсе. Балтик диңгеҙе һәм Төньяҡ диңгеҙе һыуҙары менән йыуыла.

Климаты

Айҙар буйынса уртаса температура (°C)[2]
Ҡала Ғинуар Февраль Март Апрель Май Июнь Июль Август Сентябрь Октябрь Ноябрь Декабрь
Кируна −10/-16 −8/-15 −4/-13 2/-7 8/0 14/6 17/8 14/6 9/2 1/-4 −5/-10 −8/-15
Эстерсунд −5/-10 −3/-9 0/-6 5/-2 12/3 16/8 18/10 17/10 12/6 6/2 0/-3 −3/-8
Стокгольм 1/-2 1/-3 4/-2 11/3 16/8 20/12 23/15 22/14 17/10 10/6 5/2 1/-1
Гётеборг 2/-1 4/-1 6/0 11/3 16/8 19/12 22/14 22/14 18/10 12/6 7/3 3/-1
Висбю 1/-2 1/-3 3/-2 9/1 14/6 18/10 21/13 20/13 16/9 10/6 5/2 2/0
Мальме 3/-1 3/-1 6/0 12/3 17/8 19/11 22/13 22/14 18/10 12/6 8/4 4/1

Уртаса көн оҙонлоғо
Декабрь Июнь
Мальмё 7 сәғәт 17 сәғәт
Стокгольм 6 сәғәт 18 сәғәт
Кируна 0 сәғәт 24 сәғәт

Дәүләт ҡоролошо

Норвегия Короллеге Конституцияһына ярашлы дәүләт власы суд, башҡарма һәм закондар сығарыу йүнәлештәренә бүленә. Норвегия Короллеге - Конституцион монархия.

Башҡарма власть

Дәүләт башлығы — король. Әммә Швеция конституциялы монархия булып тора, шуға ла корольдең хакимлеге сикләнгән. Дәүләт менән премьер-министр башлығында хөкүмәт идара итә. Ул парламент — риксдаг менән һайлана.

Суд власы

Норвегия Короллеге юғары суды.

Закондар сығарыу власы

Швеция парламенты — риксдагтың бинаһы

Риксдаг(норв. Stortinget, «Оло йыйылыш»)  — Норвегия Короллегенең юғары закондар сығарыу органы. Риксдаг дүрт йылға бер дөйөм тауыш биреүҙәр аша ҡабаттан һайланыла.

Административ бүленеш

Швеция 21 округтарға — лендарға (län) бүленә, ә һәр бер лен коммуналарҙан (kommun) тора (дөйөм һаны — 290).

Халыҡ һаны

Милли состав

Шведтарҙан башҡа илдә 17 меңдән ашыу саам халҡы, 500 меңдән ашыу финдар йәшәй.

Дин

Диндарҙарҙың күпселеге (79 %), йәки халыҡтың 70 % населения, Швеция Сиркәүенә инә. Ул лютеран сиркәүе булып тора һәм 2000 йылда дәүләттән айырыла.

Швецияла 250 меңдән алып 450 меңгә тиклем ислам динен тотоусылар йәшәй. Православиелыларҙың һаны 94 мең кешегә барып етә.

Ғилем

Швецияның билдәле ғалимдары:

  • Карл Линней (1707—1778) — врач, биолог.
  • Андерс Йонас Ангстрем (1814—1874) — ғалим-астрофизик.
  • Карл Манне Георг Сигбан (1886—1978) — физик, Нобель премияһы лауреаты.
  • Петер Артеди (1705—1735) — ғалим-ихтиолог.
  • Эрик Ивар Фредгольм (1866—1927) — математик.
  • Магнус Гёста Миттаг-Леффлер (1846—1927) — математик.
  • Альфред Нобель (1833—1896) — химик, инженер, динамитты уйлап табыусы. Нобель премияһына нигеҙ һалыусы.

Мәҙәниәт

Иҫкәрмәләр

  1. ↑ Population statistics // Statistics Sweden. (инглиз телендә)
  2. ↑ weather. Local, National, and International Weather - Forecasts, Radar Maps, Video, and News. Msn.com. Дата обращения: 6 май 2009.
  3. ↑ Historical Statistics of Sweden. Part 1, Population 1720-1967. Second edition, Historisk statistik för Sverige. Del 1, Befolkning 1720-1967. Andra upplagan — Стокгольм: Центральное статистическое бюро Швеции, 1969.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 4,10 4,11 4,12 4,13 4,14 4,15 4,16 4,17 4,18 4,19 4,20 4,21 4,22 4,23 4,24 4,25 4,26 4,27 4,28 4,29 4,30 4,31 4,32 4,33 4,34 4,35 4,36 4,37 4,38 4,39 4,40 4,41 4,42 4,43 4,44 4,45 4,46 4,47 4,48 4,49 4,50 4,51 4,52 4,53 база данных Всемирного банка — Донъя банкы.
  5. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 juni 2014 och befolkningsförändringar 1 januari - 30 juni 2014 — Центральное статистическое бюро Швеции.
  6. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 september 2016 och befolkningsförändringar 1 juli–30 september 2016 — Центральное статистическое бюро Швеции.
  7. ↑ Nu är vi 10 miljoner invånare i Sverige — Центральное статистическое бюро Швеции, 2017.
  8. ↑ Nyckeltal för Sverige — Центральное статистическое бюро Швеции.
  9. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 juni 2017 och befolkningsförändringar 1 april–30 juni 2017. — Центральное статистическое бюро Швеции, 2017.
  10. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 december 2017 och befolkningsförändringar 1 oktober–31 december 2017 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2018.
  11. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 juni 2018 och befolkningsförändringar 1 april–30 juni 2018 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2018.
  12. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 september 2019 och befolkningsförändringar 1 juli–30 september 2019 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2019.
  13. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 december 2019 och befolkningsförändringar 1 oktober–31 december 2019 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2020.
  14. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 mars 2020 och befolkningsförändringar 1 januari–31 mars 2020 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2020.
  15. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 juni 2020 och befolkningsförändringar 1 april–30 juni 2020 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2020.
  16. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 30 september 2020 och befolkningsförändringar 1 juli–30 september 2020 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2020.
  17. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 december 2020 och befolkningsförändringar 1 oktober–31 december 2020 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2021.
  18. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 mars 2021 och befolkningsförändringar 1 januari–31 mars 2021 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2021.
  19. ↑ Центральное статистическое бюро Швеции — 1858.
  20. ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 december 2023 och befolkningsförändringar 1 oktober - 31 december 2023 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2024.

Әҙәбиәт

Киң билдәле швед яҙыусылары:

  • А. Стриндберг (1849—1912) — «Густав Ваза», «Эрик XIV» тарихи драмалары, «Ҡыҙыл бүлмә» романы авторы;
  • С. Лагерлёф (1858—1940) — «Нильс Хольгерссондың Швеция буйлап мөғжизәле сәйәхәте» китабы менән билдәле;
  • А. Линдгрен (1907—2002) — «Малыш һәм Карлсон» исемле повестар йыйынтығы менән донъяға билдәле.

Һылтанмалар

«https://ba.wikipedia.org/w/index.php?title=Швеция&oldid=896474» битенән алынған