Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
Айсар (фекер алышыу | өлөш)
күренеште төҙәтеү
1 юл: 1 юл:
'''Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы ''' — 2012 йылда Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһын үҙгәртеп ҡороу юлы менән ойошторолған юғары уҡыу йорто. 
'''Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы''' — 2012 йылда Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһын үҙгәртеп ҡороу юлы менән ойошторолған юғары уҡыу йорто.


== Тарихи белешмә ==
== Тарихи белешмә ==
* РСФСР Халыҡ Комиссарҙары советы (СНК) 1940 йылдың 22 июнендәге  463-сө ҡарары менән 1940 йылдың 1 сентябренән 17 яңы уҡытыусылыҡ институты асырға хәл итә. Был институттарҙың 15-е элекке педагогия училищелары базаһында асыла. Был педагогия училищелары исемлегенә Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһы ла инә. Башҡорт АССР-ының Халыҡ Комиссарҙары советы 1940 йылдың 6 июлендәге 717-се ҡарар менән Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһын ике йыллыҡ Стәрлетамаҡ уҡытыусылар институты тип үҙәгәртеү тураһында ҡарар сығара. Уның ике бүлеге була:  физика-математика һәм филология. Думаев Сәләх Ғизетдин улы институттың беренсе директоры итеп тәғәйенләнә, ул был вазифала, фронтта булғанын, яраланып, госпиталдә дауаланып ятҡан ваҡыттарын да индереп, теүәл 9 йыл эшләй. 
* РСФСР Халыҡ Комиссарҙары советы (СНК) 1940 йылдың 22 июнендәге 463-сө ҡарары менән 1940 йылдың 1 сентябренән 17 яңы уҡытыусылыҡ институты асырға хәл итә. Был институттарҙың 15-е элекке педагогия училищелары базаһында асыла. Был педагогия училищелары исемлегенә Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһы ла инә. Башҡорт АССР-ының Халыҡ Комиссарҙары советы 1940 йылдың 6 июлендәге 717-се ҡарар менән Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһын ике йыллыҡ Стәрлетамаҡ уҡытыусылар институты тип үҙәгәртеү тураһында ҡарар сығара. Уның ике бүлеге була: физика-математика һәм филология. Думаев Сәләх Ғизетдин улы институттың беренсе директоры итеп тәғәйенләнә, ул был вазифала, фронтта булғанын, яраланып, госпиталдә дауаланып ятҡан ваҡыттарын да индереп, теүәл 9 йыл эшләй.
* [[1954 йыл]]да СССР Министрҙар Советының 1954 йылдың 18 июлендәге 6579-Р бойороғо һәм РСФСР Министрҙар Советының 1954 йылдың 26 июлендәге 954-се ҡарары нигеҙендә педагогия институты ойошторола.
* [[1954 йыл]]да СССР Министрҙар Советының 1954 йылдың 18 июлендәге 6579-Р бойороғо һәм РСФСР Министрҙар Советының 1954 йылдың 26 июлендәге 954-се ҡарары нигеҙендә педагогия институты ойошторола.
* [[2004 йыл]]да академия статусы бирелә.<ref>[http://sspa.edu.ru/2010-03-19-05-45-25/2009-12-01-06-58-33/2--n- История СГПА им.]</ref>
* [[2004 йыл]]да академия статусы бирелә.<ref>[http://sspa.edu.ru/2010-03-19-05-45-25/2009-12-01-06-58-33/2--n- История СГПА им.]</ref>
* РФ Мәғариф һәм фән министрлығының 2012 йыл 2 февралдә сыҡҡан 95-се приказына ярашлы, Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһы бюджеттағы федераль дәүләт белем биреү учреждениеһы Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы сифатында БДУ-ның структур подразделениеһына әйләнә.<ref>[http://www.edu.ru/db-mon/mo/Data/d_12/m95.html Текст приказа на сайте Министерства образования РФ] // МОН РФ. 9 февраля 2012 год</ref>
* РФ Мәғариф һәм фән министрлығының 2012 йыл 2 февралдә сыҡҡан 95-се приказына ярашлы, Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһы бюджеттағы федераль дәүләт белем биреү учреждениеһы Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы сифатында БДУ-ның структур подразделениеһына әйләнә.<ref>[http://www.edu.ru/db-mon/mo/Data/d_12/m95.html Текст приказа на сайте Министерства образования РФ] // МОН РФ. 9 февраля 2012 год</ref>


== СДПА ректорҙары<ref>Гибадуллина Л.Г. Стерлитамакская государственная педагогическая академия: исторический очерк. Уфа, 2005.</ref> һәм директорҙары ==
== СДПА ректорҙары<ref>Гибадуллина Л. Г. Стерлитамакская государственная педагогическая академия: исторический очерк. Уфа, 2005.</ref> һәм директорҙары ==
* 1954 йылдан — [[Кинйәбулатов Хәйретдин Бәҙретдин улы]] 
* 1954 йылдан — [[Кинйәбулатов Хәйретдин Бәҙретдин улы]]
* 1956 йылдан — [[Әлибаев Сәғит Рәхмәт улы]] 
* 1956 йылдан — [[Әлибаев Сәғит Рәхмәт улы]]
* 1959 йылдан — [[Солтанғужин Тәүфиҡ Ғизелхаҡ улы]] 
* 1959 йылдан — [[Солтанғужин Тәүфиҡ Ғизелхаҡ улы]]
* 1963 йылдан — [[Насиров Иншар Ислам улы]] 
* 1963 йылдан — [[Насиров Иншар Ислам улы]]
* 1976 йылдан [[Әлмөхәмәтов Рәшит Вәлиәхмәт улы]]
* 1976 йылдан [[Әлмөхәмәтов Рәшит Вәлиәхмәт улы]]
* 1989 йылдан — [[Хәмиҙуллин Марс Ғилметдин улы]]  
* 1989 йылдан — [[Хәмиҙуллин Марс Ғилметдин улы]]
* 2006 йылдан  [[Баймырҙин Хәмит Хәйервара улы]][http://www.obrazovanie-ufa.ru/persons/Baymurzin_Hamit_Hairvarovich.htm]
* 2006 йылдан  [[Баймырҙин Хәмит Хәйервара улы]][http://www.obrazovanie-ufa.ru/persons/Baymurzin_Hamit_Hairvarovich.htm]
* 2011 йылдың 1 февраленән ректор вазифаһын башҡарыусы — [[Ҡәҙерғолов Илгиз Раян улы|Ҡыҙырғолов Илгиз Раян улы]]
* 2011 йылдың 1 февраленән ректор вазифаһын башҡарыусы — [[Ҡәҙерғолов Илгиз Раян улы|Ҡыҙырғолов Илгиз Раян улы]]
* 2011 йылдың майынан — филиал директоры [[Әбдрәшитов Йәғәфәр Мөхәррәм улы]]
* 2011 йылдың майынан — филиал директоры [[Әбдрәшитов Йәғәфәр Мөхәррәм улы]]
* 2015 йылдың 17 мартынан Филиал директоры — [[Ковальский Алексей Алексеевич]]
* 2015 йылдың 17 мартынан Филиал директоры — [[Ковальский Алексей Алексеевич]]


== Структураһы (институттары һәм факультеттары) ==
== Структураһы (институттары һәм факультеттары) ==
* Башҡорт филологияһы факультеты
* Башҡорт филологияһы факультеты
* Филология факультеты 
* Филология факультеты
** рус теле кафедраһы (мөдире И. А. Сыров)
** рус теле кафедраһы (мөдире И. А. Сыров)
** лингвистика һәм журналистика кафедраһы (мөдире Л. Г. Инчина)
** лингвистика һәм журналистика кафедраһы (мөдире Л. Г. Инчина)
** герман телдәре кафедраһы (мөдире Г. Р. Булгакова)
** герман телдәре кафедраһы (мөдире Г. Р. Булгакова)
** татар һәм сыуаш филологияһы кафедраһы (мөдире И.С. Мансуров)
** татар һәм сыуаш филологияһы кафедраһы (мөдире И. С. Мансуров)
** рус әҙәбиәте кафедраһы (мөдире И. Е. Карпухин)
** рус әҙәбиәте кафедраһы (мөдире И. Е. Карпухин)
** әҙәбиәт ғилеме һәм әҙәбиәт уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Л. В. Басманова)
** әҙәбиәт ғилеме һәм әҙәбиәт уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Л. В. Басманова)
* Тарих факультеты 
* Тарих факультеты
** дөйөм тарих кафедраһы (мөдире С.В.Сиротин)
** дөйөм тарих кафедраһы (мөдире С. В. Сиротин)
** Ватан тарихы һәм тарих уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Д.П.Самородов)
** Ватан тарихы һәм тарих уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Д. П. Самородов)
* Педагогика һәм психология институты 
* Педагогика һәм психология институты
* Математика һәм тәбиғәт фәндәре институты 
* Математика һәм тәбиғәт фәндәре институты
* Иҡтисад һәм идара итеү факультеты
* Иҡтисад һәм идара итеү факультеты
* Технология һәм эшҡыуарлыҡ факультеты
* Технология һәм эшҡыуарлыҡ факультеты
58 юл: 58 юл:


== Тамамлаусылар ==
== Тамамлаусылар ==
Карпухин Иван Егорович (5.02.1936) — шағир, яҙыусы, фольклорсы ғалим. Филология фәндәре докторы, профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре  (2006).
Карпухин Иван Егорович (5.02.1936) — шағир, яҙыусы, фольклорсы ғалим. Филология фәндәре докторы, профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006).


[[Таһирова Әнисә Абдулла ҡыҙы]] — башҡорт шағирәһе.
[[Таһирова Әнисә Абдулла ҡыҙы]] — башҡорт шағирәһе.


[[Танһыҡҡужина Тамара Михаил ҡыҙы|Танһыҡҡужина Тамара Михайловна]] - Рәсәй шашкасыһы.
[[Танһыҡҡужина Тамара Михаил ҡыҙы|Танһыҡҡужина Тамара Михайловна]] — Рәсәй шашкасыһы.


Тимербулатов Зөфәр Мөхтәр улы —журналист, дәүләт эшмәкәре.
Тимербулатов Зөфәр Мөхтәр улы —журналист, дәүләт эшмәкәре.


Макурин Алексей Васильевич —спортсы. Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры  (1994).
Макурин Алексей Васильевич —спортсы. Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1994).


== Иҫкәрмәләр ==
== Иҫкәрмәләр ==

10:06, 8 май 2020 өлгөһө

Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы — 2012 йылда Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһын үҙгәртеп ҡороу юлы менән ойошторолған юғары уҡыу йорто.

Тарихи белешмә

  • РСФСР Халыҡ Комиссарҙары советы (СНК) 1940 йылдың 22 июнендәге 463-сө ҡарары менән 1940 йылдың 1 сентябренән 17 яңы уҡытыусылыҡ институты асырға хәл итә. Был институттарҙың 15-е элекке педагогия училищелары базаһында асыла. Был педагогия училищелары исемлегенә Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһы ла инә. Башҡорт АССР-ының Халыҡ Комиссарҙары советы 1940 йылдың 6 июлендәге 717-се ҡарар менән Стәрлетамаҡ башҡорт педагогия училищеһын ике йыллыҡ Стәрлетамаҡ уҡытыусылар институты тип үҙәгәртеү тураһында ҡарар сығара. Уның ике бүлеге була: физика-математика һәм филология. Думаев Сәләх Ғизетдин улы институттың беренсе директоры итеп тәғәйенләнә, ул был вазифала, фронтта булғанын, яраланып, госпиталдә дауаланып ятҡан ваҡыттарын да индереп, теүәл 9 йыл эшләй.
  • 1954 йылда СССР Министрҙар Советының 1954 йылдың 18 июлендәге 6579-Р бойороғо һәм РСФСР Министрҙар Советының 1954 йылдың 26 июлендәге 954-се ҡарары нигеҙендә педагогия институты ойошторола.
  • 2004 йылда академия статусы бирелә.[1]
  • РФ Мәғариф һәм фән министрлығының 2012 йыл 2 февралдә сыҡҡан 95-се приказына ярашлы, Зәйнәб Биишева исемендәге Стәрлетамаҡ дәүләт педагогия академияһы бюджеттағы федераль дәүләт белем биреү учреждениеһы Башҡорт дәүләт университетының Стәрлетамаҡ филиалы сифатында БДУ-ның структур подразделениеһына әйләнә.[2]

СДПА ректорҙары[3] һәм директорҙары

Структураһы (институттары һәм факультеттары)

  • Башҡорт филологияһы факультеты
  • Филология факультеты
    • рус теле кафедраһы (мөдире И. А. Сыров)
    • лингвистика һәм журналистика кафедраһы (мөдире Л. Г. Инчина)
    • герман телдәре кафедраһы (мөдире Г. Р. Булгакова)
    • татар һәм сыуаш филологияһы кафедраһы (мөдире И. С. Мансуров)
    • рус әҙәбиәте кафедраһы (мөдире И. Е. Карпухин)
    • әҙәбиәт ғилеме һәм әҙәбиәт уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Л. В. Басманова)
  • Тарих факультеты
    • дөйөм тарих кафедраһы (мөдире С. В. Сиротин)
    • Ватан тарихы һәм тарих уҡытыу методикаһы кафедраһы (мөдире Д. П. Самородов)
  • Педагогика һәм психология институты
  • Математика һәм тәбиғәт фәндәре институты
  • Иҡтисад һәм идара итеү факультеты
  • Технология һәм эшҡыуарлыҡ факультеты
    • Технология кафедраһы
    • Дөйөм техник дисциплиналар һәм мәғлүмәт технологиялары кафедраһы

Специальностар

  • Технология һәм эшҡыуарлыҡ
  • Ҡулланма математика һәм информатика
  • Мәғлүмәт системаларын математик тәьмин итеү һәм идара итеү
  • Математика һәм Информатика
  • Биология
  • Мәктәпкәсә педагогика һәм психология
  • Педагогика һәм психология
  • Рус теле һәм әҙәбиәте (специалитет)
  • Журналистика (специалитет)
  • Сит тел (специалитет)
  • Рус теле һәм әҙәбиәте Туған (татар, сыуаш) теле һәм әҙәбиәте өҫтәмә специальносы менән (специалитет)
  • Филология белеме (бакалавриат)
  • Информатика
  • Тарих
  • Культурология
  • Ойоштороу менеджменты
  • Персоналға идара итеү

Тамамлаусылар

Карпухин Иван Егорович (5.02.1936) — шағир, яҙыусы, фольклорсы ғалим. Филология фәндәре докторы, профессор. Башҡортостан Республикаһының атҡаҙанған фән эшмәкәре (2006).

Таһирова Әнисә Абдулла ҡыҙы — башҡорт шағирәһе.

Танһыҡҡужина Тамара Михайловна — Рәсәй шашкасыһы.

Тимербулатов Зөфәр Мөхтәр улы —журналист, дәүләт эшмәкәре.

Макурин Алексей Васильевич —спортсы. Еңел атлетика буйынса Рәсәйҙең халыҡ-ара класлы спорт мастеры (1994).

Иҫкәрмәләр

  1. История СГПА им.
  2. Текст приказа на сайте Министерства образования РФ // МОН РФ. 9 февраля 2012 год
  3. Гибадуллина Л. Г. Стерлитамакская государственная педагогическая академия: исторический очерк. Уфа, 2005.

Һылтанмалар