Алтын: өлгөләр араһындағы айырма
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ |
спам |
||
17 юл: | 17 юл: | ||
1) химик элемент (Au); 2) алтын һәм ҡушылмаларҙан — [[көмөш]], [[баҡыр]] һ.б. торған минерал. 40-лап минерал билдәле. Алтын асыҡ һары, тоноҡ һары, ҡыҙғылт-һары, йәшкелт төҫтә. Бөртөктәр, тәңкә, тоташ массалар һ.б. хасил итә. Ҡатылығы 2-3, тығыҙлыгы 15,6-18,3 г/см3. [[Азот кислотаһы|Азот]] һәм [[тоҙ кислотаһы]] ҡатнашмаһында, шулай уҡ [[цианид кислотаһы]]нда эрей. Туҙан һамаҡ (5-50 мкм), ваҡ (0,05-2 мм) һәм эре (2 миллиметрҙан артығырак, шул иҫәптән самородок) төрҙәре бар. Төп сығанаҡтарҙа (кварцлы, полиметаллы, комплекслы һ.б.) һәм сәселмәләрҙә осорай. |
1) химик элемент (Au); 2) алтын һәм ҡушылмаларҙан — [[көмөш]], [[баҡыр]] һ.б. торған минерал. 40-лап минерал билдәле. Алтын асыҡ һары, тоноҡ һары, ҡыҙғылт-һары, йәшкелт төҫтә. Бөртөктәр, тәңкә, тоташ массалар һ.б. хасил итә. Ҡатылығы 2-3, тығыҙлыгы 15,6-18,3 г/см3. [[Азот кислотаһы|Азот]] һәм [[тоҙ кислотаһы]] ҡатнашмаһында, шулай уҡ [[цианид кислотаһы]]нда эрей. Туҙан һамаҡ (5-50 мкм), ваҡ (0,05-2 мм) һәм эре (2 миллиметрҙан артығырак, шул иҫәптән самородок) төрҙәре бар. Төп сығанаҡтарҙа (кварцлы, полиметаллы, комплекслы һ.б.) һәм сәселмәләрҙә осорай. |
||
Төп [[руда]]ларҙа алтындың күләме 1-50 г/т һәм артығыраҡ, сәселмәләрҙә 0,05-2 г/м3 һәм артығыраҡ. 2006 йылда донъя күләмендәге запасы 87,1 мең т самаһы, табыш (т/йыл) — 2500, шул иҫәптән ЮАР-ҙа — 279, АҠШ-та — 257, Рәсәй Федерацияһында — 173). |
Төп [[руда]]ларҙа алтындың күләме 1-50 г/т һәм артығыраҡ, сәселмәләрҙә 0,05-2 г/м3 һәм артығыраҡ. 2006 йылда донъя күләмендәге запасы 87,1 мең т самаһы, табыш (т/йыл) — 2500, шул иҫәптән ЮАР-ҙа — 279, АҠШ-та — 257, Рәсәй Федерацияһында — 173). |
||
[[Рәсем:Goldkey_logo_removed.jpg|thumb|left|300px|Алтын]] |
[[Рәсем:Goldkey_logo_removed.jpg|thumb|left|300px|Алтын]] |
||
33 юл: | 33 юл: | ||
{{Chem-stub}} |
{{Chem-stub}} |
||
== Иҫкәрмәләр == |
09:20, 13 июнь 2020 өлгөһө
| ||||
---|---|---|---|---|
Атом номеры | 79 | |||
Матдәнең тышҡы күренеше | Йомшаҡ, сүкелеүсән һары металл | |||
Атом үҙенсәлеге | ||||
Атом массаһы (моляр масса) |
196,96654 а. м. б. (г/моль) | |||
Атом радиусы | 146 пм | |||
Ионизация энергияһы (беренсе электрон) |
889,3 (9,22) кДж/моль (эВ) | |||
Электрон конфигурацияһы | [Xe] 4f14 5d10 6s1 | |||
Химик үҙенсәлеге | ||||
Ковалент радиусы | 134 пм | |||
Ион радиусы | (-3e) 185 (+1e) 137 пм | |||
Электр тиҫкәрелеге (Полинг буйынса) |
2,64 | |||
Электрод потенциалы | Au←Au-3 1,50 В Au←Au+ 1,70В | |||
Оксидлашыу дәрәжәһе | -3,1,3 | |||
Матдәнең термодинамик үҙенсәлеге | ||||
Тығыҙлыҡ | 19,3 г/см³ | |||
Моляр йылы һыйҙырыусанлығы | 25,39 Дж/(K•моль) | |||
Йылы үткәреүсәнлек | 318 Вт/(м•K) | |||
Эреү температураһы | 1337,58 K | |||
Эреү йылылығы | 12,68 кДж/моль | |||
Ҡайнау температураһы | 3080 K | |||
Парға әйләнеү йылылығы | ~340 кДж/моль | |||
Моляр күләм | 10,2 см³/моль | |||
Матдәнең кристаллик рәшәткәһе | ||||
Рәшәткә төҙөлөшө | кубик | |||
Рәшәткә параметрҙары | 4,080 Å | |||
Дебай температураһы | 170,00 K |
Au | 79 |
196,96654 | |
[Xe]4f145d106s1 | |
Алтын |
Алтын (Aurum ,Au) — химик элементтарҙың периодик таблицаһында атом һаны буйынса 79-сы элемент.
1) химик элемент (Au); 2) алтын һәм ҡушылмаларҙан — көмөш, баҡыр һ.б. торған минерал. 40-лап минерал билдәле. Алтын асыҡ һары, тоноҡ һары, ҡыҙғылт-һары, йәшкелт төҫтә. Бөртөктәр, тәңкә, тоташ массалар һ.б. хасил итә. Ҡатылығы 2-3, тығыҙлыгы 15,6-18,3 г/см3. Азот һәм тоҙ кислотаһы ҡатнашмаһында, шулай уҡ цианид кислотаһында эрей. Туҙан һамаҡ (5-50 мкм), ваҡ (0,05-2 мм) һәм эре (2 миллиметрҙан артығырак, шул иҫәптән самородок) төрҙәре бар. Төп сығанаҡтарҙа (кварцлы, полиметаллы, комплекслы һ.б.) һәм сәселмәләрҙә осорай.
Төп рудаларҙа алтындың күләме 1-50 г/т һәм артығыраҡ, сәселмәләрҙә 0,05-2 г/м3 һәм артығыраҡ. 2006 йылда донъя күләмендәге запасы 87,1 мең т самаһы, табыш (т/йыл) — 2500, шул иҫәптән ЮАР-ҙа — 279, АҠШ-та — 257, Рәсәй Федерацияһында — 173).
Сығанаҡтар
- Татар энциклопедияһы (тат.)
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | |||||||||||||||||||||||||||
1 | H | He | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2 | Li | Be | B | C | N | O | F | Ne | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3 | Na | Mg | Al | Si | P | S | Cl | Ar | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4 | K | Ca | Sc | Ti | V | Cr | Mn | Fe | Co | Ni | Cu | Zn | Ga | Ge | As | Se | Br | Kr | ||||||||||||||||||||||||||
5 | Rb | Sr | Y | Zr | Nb | Mo | Tc | Ru | Rh | Pd | Ag | Cd | In | Sn | Sb | Te | I | Xe | ||||||||||||||||||||||||||
6 | Cs | Ba | La | Ce | Pr | Nd | Pm | Sm | Eu | Gd | Tb | Dy | Ho | Er | Tm | Yb | Lu | Hf | Ta | W | Re | Os | Ir | Pt | Au | Hg | Tl | Pb | Bi | Po | At | Rn | ||||||||||||
7 | Fr | Ra | Ac | Th | Pa | U | Np | Pu | Am | Cm | Bk | Cf | Es | Fm | Md | No | Lr | Rf | Db | Sg | Bh | Hs | Mt | Ds | Rg | Cn | Uut | Fl | Uup | Lv | Uus | Uuo | ||||||||||||
8 | Uue | Ubn | Ubu | Ubb | Ubt | Ubq | Ubp | Ubh | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
Был химия буйынса тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ. |