Уйһыулыҡ: өлгөләр араһындағы айырма

Википедия — ирекле энциклопедия мәғлүмәте
Эстәлек юйылған Эстәлек өҫтәлгән
"Низменность" битен тәржемә итеп төҙөлгән
 
Үҙгәртеү аңлатмаһы юҡ
1 юл: 1 юл:
[[Файл:Male_karpaty_plavec5.jpg|мини|Бор уйһыулығы күренеше]]
{{Ук}}'''Уйһыулыҡ''', '''уйпат ер''' — ({{lang-ru|Низменность}})  был термин менән физик географияла ер өҫтөндәге киң майҙандың дөйөм кимәле түбәндә урынлашҡан урын атала . Ул океан яр буйы [[Битләү|битләүҙәренә]], тауҙар уратып алған уйпаттарға, денудация (эрозия) яҫылыҡтарына йәки ҡалҡыулыҡтарҙан айырмалы башҡа ерҙәргә ҡарата ҡулланыла.


== Тасуирламаһы ==
[[Файл:Male_karpaty_plavec5.jpg|мини|Был төр уйһыу борский]]
Уйһыулыҡтарҙың өҫтө ғәҙәттә тигеҙ, бик һирәк — убалы. Улар йыш ҡына тектоник уйылыу, уйпаттарға ярайһы горизонталь ятҡан континенталь йәки диңгеҙ ултырмалары тулыу һөҙөмтәһендә (башлыса йылға аллювийҙарында) барлыҡҡа килә.
'''Уйһыулыҡ''', '''уйпат ер''' — физик географияла ер өҫтөндәге киң майҙандың дөйөм кимәле түбәндә урынлашҡан урын. Был термин океан яр буйы [[Битләү|битләүҙәренә]] , тауҙар уратып алған уйпаттарға, денудация (эрозия) яҫылыҡтарына йәки ҡалҡыулыҡтарҙан айырмалы башҡа ерҙәргә ҡарата ҡулланыла.


Рельеф формалары классификацияһы бик аныҡ түгел. Уйһыулыҡ тип диңгеҙ кимәленән уртаса 200 метрға түбәндәрәк ятҡан [[Тигеҙлек (геология)|тигеҙлектәрҙе]],<ref>{{Cite web|url=http://geolike.ru/page/gl_3252.htm|title=Классификация форм земной поверхности|publisher=geolike.ru|accessdate=2019-09-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://big-archive.ru/geography/basis_of_common_geography/69.php|title=Равнины и их классификация {{!}} big-archive.ru|publisher=big-archive.ru|accessdate=2019-09-18}}</ref>. һанайҙар. Ҡайһы бер уйһыулыҡтар өҫтө диңгеҙ кимәленән түбәндә ята. Каспий буйы уйһыулығы диңгеҙ кимәленән 26-28 м түбәнерәк урынлашҡан.


Физик картала уйһыулыҡтар йәшел төҫтә булыуы менән айырыла. Шул уҡ ваҡытта был майҙандың абсолют бейеклеге әҙерәк булған һайын йәшел төҫ ҡуйыраҡ була бара. Ә ҡараһыу-йәшел төҫ уйһыулыҡтың океан кимәленән түбәнерәк булыуын аңлата<ref>{{Cite web|url=https://xn--b1adcclonnbcbgxhh1f1e.xn--p1ai/raznoe/rechnye-ravniny-primery-ravniny-ix-klassifikaciya-podrazdelenie-ravnin-po-absolyutnoj-vysote-formy-relefa-svyazannye-s-materikovym-oledeneniem.html|title=Речные равнины примеры – Равнины, их классификация. Подразделение равнин по абсолютной высоте. Формы рельефа, связанные с материковым оледенением.|date=2018-12-06|publisher=Чистое Подмосковье|lang=ru|accessdate=2019-09-18}}</ref>.


Ер йөҙөндәге иң ҙур уйһыулыҡ — Амазонка уйһыулығы (Амазония) — майҙаны 5 млн км2-ҙан ашыу. [[Көньяҡ Америка]]ла урынлашҡан <ref>Амазонская низменность // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.</ref>.


Уйһыулыҡтарҙың өҫтө ғәҙәттә тигеҙ, бик һирәк - .убалы. Улар йыш ҡына тектоник уйылыу, уйпаттарға ярайһы горизонталь ятҡан континенталь йәки диңгеҙ ултырма лары тулыу һөҙөмтәһендә (башлыса йылға аллювийҙарында ) барлыҡҡа килә.

Рельеф формалары классификацияһы бик аныҡ түгел. Уйһыулыҡ тип диңгеҙ кимәленән уртаса 200 метрға түбәндәрәк ятҡан [[Тигеҙлек (геология)|тигеҙлектәрҙе]], <ref>{{Cite web|url=http://geolike.ru/page/gl_3252.htm|title=Классификация форм земной поверхности|publisher=geolike.ru|accessdate=2019-09-18}}</ref><ref>{{Cite web|url=https://big-archive.ru/geography/basis_of_common_geography/69.php|title=Равнины и их классификация {{!}} big-archive.ru|publisher=big-archive.ru|accessdate=2019-09-18}}</ref>. һанайҙар. Ҡайһы бер уйһыулыҡтар өҫтө диңгеҙ кимәленән түбәндә ята. Каспий буйы уйһыулығы диңгеҙ кимәленән 26-28 м түбәнерәк урынлашҡан.

Физик картала уйһыулыҡтар йәшел төҫтә булыуы менән айырыла. Шул уҡ ваҡытта, был майҙандың абсолют бейеклеге әҙерәк булған һайын, йәшел төҫ ҡуйыраҡ була бара. Ә ҡараһыу-йәшел төҫ уйһыулыҡтың океан кимәленән түбәнерәк булыуын аңлата<ref>{{Cite web|url=https://xn--b1adcclonnbcbgxhh1f1e.xn--p1ai/raznoe/rechnye-ravniny-primery-ravniny-ix-klassifikaciya-podrazdelenie-ravnin-po-absolyutnoj-vysote-formy-relefa-svyazannye-s-materikovym-oledeneniem.html|title=Речные равнины примеры – Равнины, их классификация. Подразделение равнин по абсолютной высоте. Формы рельефа, связанные с материковым оледенением.|date=2018-12-06|publisher=Чистое Подмосковье|lang=ru|accessdate=2019-09-18}}</ref>.

Ер йөҙөндәге иң ҙур уйһыулыҡ — Амазонка уйһыулығы (Амазония) — майҙаны 5 млн км2-ҙан ашыу. [[Көньяҡ Америка]]<nowiki/>ла урынлашҡан .


== Әҙәбиәт ==
== Әҙәбиәт ==

20:09, 23 октябрь 2020 өлгөһө

Бор уйһыулығы күренеше
Уйһыулыҡ
Рәсем
Панорамный вид
Ҡапма-ҡаршыһы Ҡалҡыулыҡ
 Уйһыулыҡ Викимилектә

Уйһыулыҡ, уйпат ер — (рус. Низменность) — был термин менән физик географияла ер өҫтөндәге киң майҙандың дөйөм кимәле түбәндә урынлашҡан урын атала . Ул океан яр буйы битләүҙәренә, тауҙар уратып алған уйпаттарға, денудация (эрозия) яҫылыҡтарына йәки ҡалҡыулыҡтарҙан айырмалы башҡа ерҙәргә ҡарата ҡулланыла.

Тасуирламаһы

Уйһыулыҡтарҙың өҫтө ғәҙәттә тигеҙ, бик һирәк — убалы. Улар йыш ҡына тектоник уйылыу, уйпаттарға ярайһы горизонталь ятҡан континенталь йәки диңгеҙ ултырмалары тулыу һөҙөмтәһендә (башлыса йылға аллювийҙарында) барлыҡҡа килә.

Рельеф формалары классификацияһы бик аныҡ түгел. Уйһыулыҡ тип диңгеҙ кимәленән уртаса 200 метрға түбәндәрәк ятҡан тигеҙлектәрҙе,[1][2]. һанайҙар. Ҡайһы бер уйһыулыҡтар өҫтө диңгеҙ кимәленән түбәндә ята. Каспий буйы уйһыулығы диңгеҙ кимәленән 26-28 м түбәнерәк урынлашҡан.

Физик картала уйһыулыҡтар йәшел төҫтә булыуы менән айырыла. Шул уҡ ваҡытта был майҙандың абсолют бейеклеге әҙерәк булған һайын йәшел төҫ ҡуйыраҡ була бара. Ә ҡараһыу-йәшел төҫ уйһыулыҡтың океан кимәленән түбәнерәк булыуын аңлата[3].

Ер йөҙөндәге иң ҙур уйһыулыҡ — Амазонка уйһыулығы (Амазония) — майҙаны 5 млн км2-ҙан ашыу. Көньяҡ Америкала урынлашҡан [4].

Әҙәбиәт

Низменность // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.

Иҫкәрмәләр

  1. Классификация форм земной поверхности. geolike.ru. Дата обращения: 18 сентябрь 2019.
  2. Равнины и их классификация | big-archive.ru. big-archive.ru. Дата обращения: 18 сентябрь 2019.
  3. Речные равнины примеры – Равнины, их классификация. Подразделение равнин по абсолютной высоте. Формы рельефа, связанные с материковым оледенением. Чистое Подмосковье (6 декабрь 2018). Дата обращения: 18 сентябрь 2019.
  4. Амазонская низменность // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.