Гренландия милли паркы
| Гренландия милли паркы | |
|---|---|
 | |
| Категория МСОП — МСОП II категорияһы: милли парк[d][1][2] (Милли парк) | |
| Төп мәғлүмәт | |
| Майҙаны | 972 000 км² |
| Нигеҙләнгән ваҡыты | 22 май 1974 йыл |
| Урынлашыуы | |
| 77° с. ш. 31° з. д.HGЯO | |
| Автономия | Гренландия |
 | |
 Гренландия милли паркы Викимилектә | |
Гренландия милли паркы[3] (дан. Grønlands Nationalpark) — Гренландияла берҙән-бер милли парк. Шулай уҡ был донъялағы иң төньяҡ һәм иң ҙур милли парк. Ул ниндәй ҙә булһа муниципалитет территорияһына индерелмәгән һәм Гренландияның тәбиғәт һәм тирә-яҡ мөхит департаменты идаралығы ҡарамағында. Майҙаны — 972 000 км2 (был 163 илдең майҙанынан күберәк һәм Танзания һәм Мысыр майҙандары менән сағыштырыла). Ул Көнсығыш Гренландияның төньяғында, Төньяҡ Гренландияның көнсығышында һәм Көнбайыш Гренландияның бер өлөшөн, Гренландияның төньяҡ һәм төньяҡ-көнсығыш яр буйҙарын һәм эске ерҙәрен үҙ эсенә ала. Төньяҡ-көнбайышта Каасуитсуп коммунаһы сиге янында Нэрса боғаҙында бер нисә километр яр буйынан алыҫ түгел Канада менән сик тамамлана. Парк 1974 йылдың 22 майында булдырыла, һәм 1988 йылда үҙенең хәҙерге формаһын ала. 1977 йылда ул халыҡ-ара биосфера ҡурсаулығы статусын ала.
Халҡы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Паркта даими йәшәгән халыҡ юҡ, әммә унда ғилми станциялар һәм хәрби база персоналы йәшәй. 1986 йылда Местерсвигта йәшәгән геологик ҡаҙыныуҙарҙы бөтөрөү менән шөғөлләнгән 40 кеше даими ҡатнаша, әммә улар тиҙҙән парк территорияһын ташлап китә. Һуңғы ваҡытта парк территорияһында 110 эт менән 27 кеше ҡышлай[4].
- Данеборг — паркты патрулләүсе «Сириус» патруленең 12 хеҙмәткәре.
- Данмарксхавн — метеостанцияның 8 хеҙмәткәре.
- Норд — 5 хәрби база хеҙмәткәрҙәре станцияһы.
- Местерсвиг — 2 хәрби пост хеҙмәткәре.
- Үрге Лагерь — Гренландия боҙ ҡалҡанының үҙәгендә ғилми станцияның 4 хеҙмәткәре.
Шулай уҡ кешеләрҙең 400-гә яҡын ваҡытлыса йәшәү урыны билдәле. Йәйгеһен ғилми персонал арта. ZERO тикшеренеү станцияһы (Закенбергтың экологик тикшеренеүҙәре) 20 ғалим һәм хеҙмәтләндереү персоналын ҡабул итә ала.
Фаунаһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Парк территорияһында 5 меңдән 15 меңгә тиклем һарыҡ-үгеҙ — донъя популяцияһының 40 проценты йәшәй[5]. Шулай уҡ яр буйы райондарында күп кенә аҡ айыуҙарҙы һәм морждарҙы осратырға мөмкин. Башҡа һөтимәрҙәр араһында аҡ төлкө, аҫ, төньяҡ болан, лемминг һәм арктик аҡҡуяны, төрлө төр тюлендәр, нерп, нарвал һәм кит бар. Төньяҡ болан һәм бүре парктан 1900 һәм 1934 йылдарҙа юҡҡа сыға, әммә бүреләр паркка ваҡыт-ваҡыт менән килә.
Парк территорияһында үҙ себештәрен сығарған ҡоштар: поляр гагара, ҡаҙҙарҙың төрлө төрҙәре, тундра ағунаһы, поляр өкө, шоңҡар, ҡарға.
Флораһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Парк флораһы бик ярлы, күпселек өлөшө мүк һәм лишайниктарҙан тора. Сәскәле үҫемлектәрҙән кәрлә тал һәм ҡайындар осрай[6].
Галерея[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
-
-
-
-
-
Император Франц-Иосиф фьорды -
Император Франц-Иосиф фьорды -
-
Шайтан Замогы тауы (Тойфельсшлосс)
1.jpg)
.jpg)
2.jpg)
1.jpg)
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ Всемирная база данных охраняемых природных территорий — 1981.
- ↑ Nationally designated areas (CDDA) (ингл.)
- ↑ Географический энциклопедический словарь: географические названия / Под ред. А. Ф. Трёшникова. — 2-е изд., доп.. — М.: Советская энциклопедия, 1989. — С. 137. — 210 000 экз. — ISBN 5-85270-057-6.
- ↑ The Sirius Patrol — Destination East Greenland — www.eastgreenland.com. Дата обращения: 5 сентябрь 2008. Архивировано из оригинала 21 апрель 2011 года.
- ↑ WWF page. Дата обращения: 5 сентябрь 2008. Архивировано из оригинала 13 май 2008 года.
- ↑ Flora & Fauna // www.eastgreenland.com (ингл.). Архивировано из оригинала 24 июль 2011 года. (Тикшерелеү көнө: 16 август 2011)
Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- Main park webpage. Архивировано из оригинала 22 апрель 2006 года.
- Image gallery. Архивировано из оригинала 4 апрель 2009 года.
- UN website on park. Архивировано из оригинала 11 март 2007 года.
- ZERO — Zackenberg Ecological Research Operations
- WWF Wildworld Ecoregion NA1112. Дата обращения: 5 сентябрь 2008. Архивировано из оригинала 13 май 2008 года.