Лехенга-чоли

Гагра-чолиҙа ҡатын-ҡыҙҙар 1872 йыл.

Лехенга-чоли (ленга-чоли, хагра-чоли, чания-чоли) — Бөйөк Моголдәр империяһы заманында Һиндостан, Пакистан һәм Көньяҡ Афғанстан биләмәләрендә барлыҡҡа килгән дәүләттәрҙә популяр ҡатын-ҡыҙҙар кейеме.

Тасуирламаһы

Лехенг-чолиҙың төрлө төбәк варианттарының иллюстрацияһы, ҡатын-ҡыҙҙар кейгән Көньяҡ Һиндостан.

Хәҙерге Һиндостанда лехенга-чолиҙы киске, байрам, тантана, бейеү, туй кейеме итеп кейәләр. Һиндостандың Гуджарат, Мадхья-Прадеш, Раджастан, Уттаракханд, Уттар-Прадеш, Харьяна һәм Химачал-Прадеш штаттарында лехенга-чоли традицион рәүештә көндәлек кейем булараҡ та ҡулланыла. Лехенга-чолиҙа ҡайһы бер һинд халыҡ бейеүҙәре, мәҫәлән, дандиа, хагра, ҡорһаҡ бейеүе башҡарыла.

Лехенга-чоли, ҡағиҙә булараҡ, өс өлөштән тора: ленга (лехенга, чания, хагра) итәк, чоли-блуза, дупатта -япма. Традицион һинд лехенгаһы тәүҙә формаһы менән сатырҙы хәтерләтә. Хәҙерге заман лехенгаһының модаһын һәм стилен һайлау һинд ҡатын-ҡыҙының дини, территориаль ҡарашына һәм тәғәйенләнешенә бәйле.

Лехенганың оҙонлоғо ябай һинд ҡыҙының төрлө ваҡытта «мидиҙан максиға» тиклем үҙгәрә. Ләкин бай һинд ҡыҙҙары һәр ваҡыт оҙон, итәге иҙәнгә тейеп торған, лехенги кейгән. Традицион чоли — ҡыҫҡа еңле, күкрәкте ҡыҫып торған блузка. Хәҙерге чолилар оҙон еңле, еңһеҙ, билбауҙарҙа йәки бюстьела (күкрәксә) булырға мөмкин.

Элек дупаттаны (оҙон шарф) тик статусы булған һинд ҡатын-ҡыҙҙары ғына кейгән. Хәҙерге ваҡытта дупатта һәр һинд ҡатын-ҡыҙының байрам костюмының айырылғыһыҙ өлөшө булып тора. Өҫтәүенә, хәҙерге һинд ҡатын-ҡыҙҙары дупаттаны баш кейеме итеп кенә ҡулланмай, мәҫәлән, ярым шәрә яурындарын да ҡаплай.

Хәҙерге һинд лехенга-чолилары барса, бәрхәт, тәбиғи йәки яһалма ебәк, вискоза, креп-жоржет, атлас, шифон, органза, етен йәки мамыҡ, тәбиғи ебәк ептәре өҫтәлеп тегелә. Ябай һинд ҡатын-ҡыҙҙары сәскә йәки геометрик орнаментлы сигеү һәм көҙгө киҫәктәре менән биҙәлгән мамыҡтан эшләнгән лехенга-чолиҙы өҫтөн күрә. Бай ғаиләләрҙән һинд ҡатын-ҡыҙҙары аҫыл таштар менән биҙәлгән һәм алтын йәки көмөш ептәр менән ҡулдан эшләнгән сигеү менән биҙәлгән парча йәки ауыр ебәктән лехенга-чоли һайлай. Һинд лехенга-чолиларын хәҙер шулай уҡ муйынсаҡтар, сәйлән, быяла, пайеткалар (ялтырауыҡтар) һәм страздар (ҡурғаш быялаһынан эшләнгән аҫыл таштар имитацияһы) менән биҙәйҙәр.

Традицион рәүештә туй лехенга-чолилары ҡыҙғылт төҫтәрҙә була. Хәҙерге заман туй лехенга-чолилары теләһә ниндәй төҫтә булырға мөмкин: һары, йәшел, ҡыҙыл, аҡ һәм хатта ҡара. Ҡышҡы туй тантаналары өсөн 2013 йыл, хәҙерге һинд дизайнерҙары аҡ, ҡыҙыл, шәмәхә, ҡыҙыл һәм йәшел төҫтәрҙәге кейемдәрҙе һайларға тәҡдим итә. Яҙ һәм йәй 2013 йыл алһыу, персик (шафталы), шәмәхә һәм аҡ май төҫтәрендә. 2013 йыл тренды — алтын.

1994 йылда һинд фотомоделе Айшвария Рай матурлыҡ конкурсы "Донъя һылыуҡайы сәхнәһенә ленга- чоли һинд милли кейемендә сығып, бөтә донъяла ҙур популярлыҡ яулай.

Шулай уҡ ҡарағыҙ

• Сари

Һылтанмалар

• Антон Мальцев. Традиционная женская одежда в Индии  (билдәһеҙ). Открытая Индия. Дата обращения: 21 февраль 2024.
• Чоли нимә ул? (инг.)
• Индия.Традиционные индийские костюмы: сари, салвар-камиз, лехенга и их использование в повседневной жизни