Тирана милли театры

Тираналағы милли театр (Teatri Kombëtar) — Албанияның милли театры, ул Косовоның 1939 йылда төҙөлгән элекке кинотеатры бинаһында урынлашҡан.

Тарихы

1944 йылдың апрелендә Милли азатлыҡ армияһының Генераль штабы тарафынан азат ителгәндән һуң Халыҡ-азатлыҡ армияһының Үҙәк театры (Teatri Qendror һәм Ushtrisë Nacionalçlirimtare) барлыҡҡа килә. Ул баштан уҡ үҙ эсенә 16 актёрҙы, шул иҫәптән ике ҡатын-ҡыҙҙы ала. 1945 йылдың апрелендә Тиранала антифашист йәштәрҙең икенсе съезы үтә. Был ваҡиға хөрмәтенән партизандар театрҙарынан 50 актёр йыйыла. Был төркөм Сократ Мио етәкселегендә «Топаз» спектаклен әҙерләй. Пьесаның авторы — Марсель Пагноль. Релиз датаһы (29 апрель, 1945 йыл) Милли театрҙың эшләй башлау көнө булып һанала. 1945 йылдың майында көндә сыға торған гәзиттәрҙә талантлы театр һөйөүселәрҙе эшкә саҡырып иғландар яҙыла. Шул уҡ ваҡытта театр Профессиональ дәүләт театры (Teatres Profesionist һәм Shtetit) тип атала. 1945 йылдың 25 майында элекке кошер театрында (1939 йылда итальян оккупацион властары төҙөгән) Кочанек спектакле Янко Веселинович драмаһы буйынса ҡуйыла. Унда Божо Николич һәм Сократ Мио уйнай.

1946 йылда Панди Стилу театрҙың баш режиссёры итеп тәғәйенләнә. Ул Бухареста театр директорҙары курсын тамамлаған. Ғәмәлдәге төркөмгә рәссамдар төркөмө лә ҡушыла, улар әлеге көнгә тиклем хәрбиҙәр театрында сығыш яһай (Лоро Ковачи, Мари Логоречи, Виолета Мануши, Беса Имами). Шул уҡ йылда улар 10 премьера күрһәтә. 1947 йылда Коль фанкдж Яков режиссёр була. Мәҙәниәт министрлығындағы совет кәңәшсеһе билдәле режиссёр Владимир Федорович Дудин менән тығыҙ хеҙмәттәшлек итә. Уның әүҙемлеге менән 1947 йылда театрҙа актёрҙар курсы асыла (ошо курстар нигеҙендә актёр Александр Моисиуҙың Актёрҙар юғары мәктәбе асыла). Театр эшләй башлауының тәүге биш йылында 110 спектакль ҡуйыла, уны 60 747 тамашасы ҡарай.

1991 йылға тиклем театр һәр саҡ социалистик реализм әҫәрҙәрен ҡуя, 1991 йылда театрға яңы директор Роберт Ндреники килгәс был хәл үҙгәрә. 1991 йылдың 29 мартында милли театрҙа коммунистик боронғо ысынбарлыҡты күрһәтеү Фридрих Дюрренмарт килеүе менән бәйләргә мөмкин. 1947 йылдан алып театр сәхнәһе Людови Театры (Teatru Popullor) тип атала, ә 1991 йылдан алып Милли театр (Teatr Kombëtar) тип йөрөтөлә. 1999 йылда театрҙың иҫке бинала ҡалыуы ҙур һорау аҫтында тора. Театрҙа реконструкция башлана. Реконструкция ваҡытында театр бинаһы киңәйтелә һәм ул 2004 йылда эксплуатацияға тапшырыла. Әлеге ваҡытта театрҙың директоры — Хервин Чили.

Репертуары

Милли театр сәхнәһендә башлыса албан һәм рус авторҙарының пьесалары ҡуйыла. 1989 йылға тиклем албан драмаһы: Безим Левонджи префекты (295 спектакль), Корча Спиро Чомориҙағы карнавалда (285 спектакль) һәм «Девушка из гор» (265 спектакль) театр ҡуйған спектаклдәр араһындағы иң популярҙары. Поляк авторҙары әҙәрҙәре буйынса спектакль ике тапҡыр күрһәтелә. Библиография

Сығанаҡтар

• Иосиф Пападжони: Энциклопедия. Teatri & Кинематография Shqiptare . Тирана: Тоена, 2009. ISBN 978-99943-1-456-0 . (alb.)
• Флори Слатина: 60 вт Театры Комбэтар 1945—2005 . Тирана: Штепия ботальский «55», 2005. ISBN 99943-715-9-2 . (alb.)