Вупи Голдберг

	Вупи Голдберг
	Whoopi Goldberg
Исеме	Кэрин Элейн Джонсон
Тыуған көнө	13 ноябрь 1955 (68 йәш)
Тыуған урыны	Манхэттен, Нью-Йорк, АҠШ
Гражданлығы	АҠШ
Һөнәре	актриса, кинопродюсер
Карьераһы	1981 — хәҙергә тиклем
Наградалары	«Оскар» кинопремияһы(1991); «Алтын глобус» (1986, 1991); BAFTA (1991)
IMDb	ID 0000155
	Вупи Голдберг Викимилектә
	Шаблон: просмотр • обсуждение • править

Ву́пи Го́лдберг (ингл. Whoopi Goldberg; төп исеме — Кэ́рин Эле́йн Джо́нсон (ингл. Caryn Elaine Johnson 13 ноябрь 1955 йыл) — АҠШ-тың театр һәм кино актрисаһы, продюсер һәм сценарийҙар авторы, алып барыусы һәм ЮНИСЕФ-тың изге ниәт илсеһе.

Американың дүрт абруйлы наградаһын: «Оскар», «Грэмми», «Эмми», «Тони», шулай уҡ ике «Алтын глобус», BAFTA һәм Голливудтың Дан аллеяһында Йондоҙ алыусы.

Бала сағы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Кэрин Элайн Джонсон 1955 йылдың 13 ноябрендә (Нью-Йорк ҡалаһының Челси районында ярлы ғаиләлә тыуған. Әсәһе Эмма (2010 йылда үлгән) — медицина хеҙмәткәре һәм уҡытыусы, атаһы Роберт Джеймс Джонсон-кесе (1930—1993) рухани булған^[1].

«Вупи» ҡушаматын (ингл. «whoopee cushion» — «һауалы яҫтыҡ») Кэрин бала сағында ала. «Эс күбә икән, һауаны сығар», тип әйтеп йөрөгән. Кешеләр миңә: «Һин һауалы яҫтыҡ һымаҡ» тип әйттеләр. Минең исемем шунан килеп сыҡты"^[2]^[3]. Әсәһенең кәңәше менән Голдберг фамилияһын ала^[4].

Һигеҙ йәшенән Элен Рубенстайндың эксперименталь балалар театрында сығыш яһай, тәүге тапҡыр сәхнәгә сыға, ғүмерендәге тәүге актерлыҡ оҫталығы дарестәрен ала. Уҡытыусылары ҡыҙҙың талантын юғары баһалай.

Тулы дөйөм белем алмай, сөнки бер нисә йыл арттағылар рәтендә йөрөй, һуңынан, дислексия (уҡыу һәм яҙыуға өйрәнеү ҡыйынлығы) менән ауырыуы сәбәпле, бөтөнләй мәктәпте ташларға мәжбүр була^[5].

1960 йылдар аҙағында Кэрин хиппи хәрәкәтенә ҡушыла, өйөнән сығып китә, марихуанаға ылыға^[6]. Оҙаҡ эшһеҙ йөрөй, наркотик йоғонтоһонан ҡотола алмай. 1970 йылдар башында «Наркотиктарға ҡаршы» ойошмаһы ағзаһы Элвин Мартин менән таныша. Элвин уға тормошон үҙгәртеп, наркотикты ташларға ярҙам итә. Тиҙҙән улар өйләнешә, Александра исемле ҡыҙҙары тыуа.

Кэрин ҡарауылсы, кирбес һалыусы, мәйеттәргә грим һалыусы булып эшләй. 1974 йылда театр агентлыҡтары аша Сан-Диего ҡалаһының яңы театрында эш таба. Элвин Нью-Йорктан китергә ризалашмай, улар айырылыша, Кэрин ҡыҙы менән Американың көнбайышына күсә.

Биографияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Театр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Театрҙағы эшен Вупи Голдберг исеме аҫтында башлай. Сан-Диегола «Репертори тиэтр» ҡала театрын төҙөүҙә ҡатнаша, һуңынан «Блэк стрит тиэтр»ға (Сан-Франциско) күсә.

Тәүге төп ролен «Мамаша Кураж» пьесаһында уйнай. Моноспектаклдәрҙә уйнап, билдәлелек яулай, Канада, Европа буйлап гастролдәр менән йөрөй, 1984 йылда Бродвейҙа сығыш яһап, «Ғайса пәйғәмбәр — суперйондоҙ» мюзиклында ҡатнаша.

Кино[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1985 йылда Элис Уокерҙың «Баҫыуҙағы алһыу зәңгәр сәскәләр» романы буйынса төшөрөлгән фильмда Селия Джонсон ролен башҡарып, «Алтын глобус» наградаһы менән, һәм «Оскар» премияһы номинацияһында билдәләнә.

Артабан мауыҡтырғыс жанрҙа эшен дауам итә, комедия, криминаль комедия, детектив, сериал, фантастик жанрҙарҙа эшләй. Вупи ҡатнашлығында «Джек-Һикрәндәк», «Бур», «Хәтәр һылыуҡай», «Алға, туташ!», «Өрәк», «Камелот батыры» һ.б. фильмдар төшөрөлә. Көндәлек тормошондағы образы уға ирекле, һөйкөмлө ҡатын-ҡыҙҙар ролен уйнарға ярҙам итә.

Вупи Голдбергтың драма ролдәре лә киң билдәле: «Миссисипи шәүләһе», «Өйгә оҙон юл» фильмдарында төшә, Андрей Кончаловскийҙың «Гомер һәм Эдди» фильмы Сан-Себастьяндағы Халыҡ-ара кино фестивалендә Гран-при яулай.

1991 йылда Вупи Голдберг «Оскар», «Алтын глобус», BAFTA наградаларын Джерри Цукерҙың «Өрәк» фильмында экстрасенс Ода Мэй Браун роле өсөн ала. 1992 йылда Канн кино фестивалендә «Серафина», «Уйынсы» фильмдары ҙур ҡыҙыҡһыныу уята.

Вупи Голдберг шулай уҡ йәнһүрәттәр тауышландырып, диктор текстарын уҡый, Майкл Джексондың «Liberian Girl» музыкаль клибында төшә.

Телевидение[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Кинолағы эше менән бер рәттән, телевидениены ла яулай. Бер нисә йыл «Комик ярҙам» юмористик шоуы ҡатнашыусыһы була, авторлыҡ ток-шоуын алып бара.

1994 йылда Вупи Голдберг «Оскар» премияһы тапшырыу тантанаһының алып барыусыһы була, шунан бирле төрлө сараларҙы алып барыусы булараҡ уңыш ҡаҙана.

Шәхси тормошо[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Вупи Голдбергтың өс ире була: Элвин Мартин, ҡыҙы Александраның атаһы (1970-се йылдар)^[7]^[8], фотограф Дэвид Кассен (1988—1990)^[8]^[9] , эшҡыуар Майкл Трахтенберг (1994—1995)^[8].

34 йәшендә өләсәй була, ейәнсәре Амара тыуа, унан башҡа тағы ике ейәне бар^[10].

Фильмография[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Ҡаҙаныштары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

Наградалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1986 — «Алтын глобус» премияһы — иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Баҫыуҙағы алһыу зәңгәр сәскәләр»
1991 — «Оскар» премияһы — икенсе пландағы иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Өрәк»
1991 — «Алтын глобус» премияһы — икенсе пландағы иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Өрәк»
1991 — BAFTA премияһы — икенсе пландағы иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Өрәк»

Номинациялары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

1986 — «Оскар» премияһы — иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Баҫыуҙағы алһыу зәңгәр сәскәләр»
1993 — «Алтын глобус» — комедияла йәки мюзиклда иң яҡшы ҡатын-ҡыҙ роле өсөн, «Алға, туташ!»

Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

↑ Whoopi Goldberg Biography (билдәһеҙ). filmreference (2008). Дата обращения: 17 май 2008.
↑ Solomon, Deborah. Making Nice, The New York Times (August 20, 2006). 17 май 2008 тикшерелгән.
↑ Whoopi Goldberg with Lisa Yapp (билдәһеҙ). YouTube. Дата обращения: 3 май 2012.
↑ Whoopi Goldberg (билдәһеҙ). TCM. Дата обращения: 14 декабрь 2012. Архивировано 17 декабрь 2012 года.
↑ Dyslexia Didn't Stop Her (билдәһеҙ) (17 март 1987). Дата обращения: 6 май 2012.
↑ "Whoopi: I was a high-functioning drug addict" (билдәһеҙ). CNN (3 февраль 2011). Дата обращения: 14 декабрь 2012. Архивировано 16 декабрь 2012 года. 2013 йыл 16 ғинуар архивланған.
↑ Reeves, Marcus. Whoopi Goldberg Admits She Never Loved Her Husbands, bet.com (April 14, 2011). 4 декабрь 2012 тикшерелгән.
↑ ^8,0 ^8,1 ^8,2 Laurie I. Whoopi Goldberg rules out marriage, sfgate.com (February 18, 2010). 4 декабрь 2012 тикшерелгән. 2013 йыл 10 май архивланған.
↑ Names In The News (October 6, 1988). 4 декабрь 2012 тикшерелгән.
↑ Marmion, Patrick. As her smash film takes to the stage, Ms Goldberg reveals there's one habit she can't shake off: I'm still making Whoopi (билдәһеҙ). Daily Mail (17 апрель 2009). Дата обращения: 17 декабрь 2012. Архивировано 17 декабрь 2012 года.

Һылтанмалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]

	Был актёр тураһында тамамланмаған мәҡәлә. Һеҙ мәҡәләне төҙәтеп һәм тулыландырып проектҡа ярҙам итә алаһығыҙ.

[1] Whoopi Goldberg Biography (билдәһеҙ). filmreference (2008). Дата обращения: 17 май 2008.

[2] Solomon, Deborah. Making Nice, The New York Times (August 20, 2006). 17 май 2008 тикшерелгән.

[3] Whoopi Goldberg with Lisa Yapp (билдәһеҙ). YouTube. Дата обращения: 3 май 2012.

[4] Whoopi Goldberg (билдәһеҙ). TCM. Дата обращения: 14 декабрь 2012. Архивировано 17 декабрь 2012 года.

[dis-5] Dyslexia Didn't Stop Her (билдәһеҙ) (17 март 1987). Дата обращения: 6 май 2012.

[6] "Whoopi: I was a high-functioning drug addict" (билдәһеҙ). CNN (3 февраль 2011). Дата обращения: 14 декабрь 2012. Архивировано 16 декабрь 2012 года. 2013 йыл 16 ғинуар архивланған.

[bet-2011-7] Reeves, Marcus. Whoopi Goldberg Admits She Never Loved Her Husbands, bet.com (April 14, 2011). 4 декабрь 2012 тикшерелгән.

[sfchronicle-8] 8,0 ^8,1 ^8,2 Laurie I. Whoopi Goldberg rules out marriage, sfgate.com (February 18, 2010). 4 декабрь 2012 тикшерелгән. 2013 йыл 10 май архивланған.

[9] Names In The News (October 6, 1988). 4 декабрь 2012 тикшерелгән.

[10] Marmion, Patrick. As her smash film takes to the stage, Ms Goldberg reveals there's one habit she can't shake off: I'm still making Whoopi (билдәһеҙ). Daily Mail (17 апрель 2009). Дата обращения: 17 декабрь 2012. Архивировано 17 декабрь 2012 года.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]