Йокмокк (коммуна)
Йокмокк (швед. Jokkmokks kommun) Швецияның төньяғында Норрботтен ленындағы (муниципалитет) коммуна. Коммунаның атамаһы саам сығышына эйә һәм бер үк исемле Йокмокк ҡалаһының, коммуна үҙәгенең географик урынын сағылдыра; лула-саам һүҙенән jåhkåmåhkke «йылға бөгөлөшө», «йылға боролошо» тип тәржемә итеп була
Коммуна саам мәҙәниәте үҙәктәренең береһе булып тора[13]
Йокмокк коммунаһы бөтә Швеция коммуналары араһында майҙаны буйынса икенсе урынды биләй (19 477 км²), был Словения кеүек илдәрҙең майҙанынан саҡ ҡына бәләкәй. коммунаның халҡы 5 меңдән ашыу кеше тәшкил итә, өҫтәүенә, һуңғы 60 йыл эсендә ул ике тапҡырға кәмегән. Халыҡ тығыҙлығы — бик түбән, ни бары 0,3 кеше/км²
Географияһы[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Коммуна Скандинавия тауҙары битләүендә, швед Лапландияһында урынлашҡан. Коммунаның күп өлөшө — борондан саам болан үрсетеүселәре төпләнгән төбәк, ул Сарек, Муддус, Падьеланта һәм Стура-Шёфалетт милли парктарын үҙ эсенә алған Лапония исеме аҫтында ЮНЕСКО-ның мираҫ объекты булараҡ һаҡлау аҫтына алынған.
Коммунаның төньяҡта ятыуы арҡаһында бында бөтә ҡыш дауамында төньяҡ балҡышын күҙәтергә мөмкин, ә июнь һәм июль айҙарында поляр көндәр күҙәтелә.
Иҫтәлекле урындары һәм ваҡиғалары[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Йокмокк саам баҙары арҡаһында билдәле, бында ул 400 йыл дауамында февралдең тәүге ял көндәрендә үткәрелә. Был ваҡиға күптән инде сауҙагәҙәр йыйылышы булыуҙан туҡтаған, хәҙер был ваҡиға музыка концерттары, лекциялар һәм башҡа нәмәләр менән бер аҙна буйына һуҙылған мәҙәни саралар.
Туристарҙы шулай уҡ йыл әйләнәһенә асыҡ милли парктар йәлеп итә.
2012 йылдың 18—19 июнендә Йокмоккта швед саамдарының Милли конгресы үтте[14].
Халҡы һаны үҙгәреүе[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- 1950 й. — 10 744
- 1960 й. — 11 533
- 1970 й. — 7993
- 1980 й. — 7087
- 1990 й. — 6726
- 2000 й. — 6019
- 2008 й. — 5305
Туғандаш ҡалалар[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
Ловозеро[15]
Иҫкәрмәләр[үҙгәртергә | сығанаҡты үҙгәртеү]
- ↑ 1,0 1,1 https://kuriren.nu/nyheter/lulea/artikel/det-som-manniskor-behover-ofta-det-ska-finnas-nara/jdk95g1r
- ↑ 2,0 2,1 https://sverigesradio.se/artikel/369852
- ↑ 3,0 3,1 https://sverigesradio.se/artikel/381464
- ↑ 4,0 4,1 4,2 https://kuriren.nu/nyheter/jokkmokk/artikel/eriksson-kom-berg-gick/jv3edmel
- ↑ 5,0 5,1 https://sverigesradio.se/artikel/1122150
- ↑ https://nsd.se/nyheter/kalix/artikel/forre-kommunalradet-om-det-tuffa-jobbet-drabbades-av-hjartinfarkt-jag-betalade-ett-hogt-pris/r9zyqzvj
- ↑ https://www.jokkmokk.se/kommun-samhalle/kommun-och-Politik/politik-och-delaktighet/politisk-organisation/kommunstyrelsen/
- ↑ Folkmängd i riket, län och kommuner 31 december 2023 och befolkningsförändringar 1 oktober - 31 december 2023 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2024.
- ↑ https://www.ekonomifakta.se/Fakta/Regional-statistik/Din-kommun-i-siffror/Nyckeltal-for-regioner/?var=17259 — Näringslivets ekonomifakta.
- ↑ Land- och vattenareal per den 1 januari efter region och arealtyp. År 2012–2019 — Центральное статистическое бюро Швеции, 2019.
- ↑ https://www.jokkmokk.se/
- ↑ https://catalog.skl.se/catalog/1/datasets/38
- ↑ В Швеции обсудят пути возрождения луле-саамского языка. Сайт Информационного центра Finugor (15 февраль 2012). Дата обращения: 16 октябрь 2012. Архивировано 16 октябрь 2012 года. 2012 йыл 17 июль архивланған.
- ↑ SSRs landsmöte (швед.) (PDF) (2012). Дата обращения: 19 июнь 2012. Архивировано 19 июнь 2012 года. 2016 йыл 4 март архивланған.
- ↑ Туғанлашҡан ҡалалары мурманск өлкәһе 2015 йыл 28 ғинуар архивланған. //башҡорт энциклопедияһы Кола. 5 т. т. 1. Ә — Д / Гл. а. Киселевтың ре. — СПб. : ИС ; Апатиты : КНЦ ӨФӨ, 2008. — С. 502.